makroekonomia dr aneta nowakowska - krystman

cel zajęć Celem zajęć jest: zapoznanie studenta z pojęciami i problemami makroekonomii, ukazanie związków przyczynowo-skutkowych między procesami gospodarczymi a różnymi formami polityki ekonomicznej państwa, przy równoczesnym nacisku na poprawnie stosowanie narzędzi analizy ekonomicznej. Ćwiczenia służą przerobieniu maksymalnej ilości problemów i zadań liczbowych ilustrujących kwestie omawiane na wykładzie.

literatura Literatura obowiązkowa: 1. D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch: Ekonomia, tom II [makroekonomia], wyd. II, PWE, Warszawa 2003 2. D. Kamerschen i inni: Ekonomia, Fundacja Gospodarcza NSZZ Solidarność, Gdańsk 1991 [wybrane zagadnienia makroekonomiczne] 4. A. Nowakowska-Krystman: Problemy ekonomiczne. Ćwiczenia., AON, Warszawa 2007 [zagadnienia makroekonomiczne] Literatura dodatkowa: 1. B. Czarny i inni: Podstawy ekonomii, PWE 1998 2. M. Szczepaniec: Makroekonomia. Przewodnik, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000 3. P. Samuelson, W Nardhaus: Ekonomia, PWN 1995  4. A. Kondratowicz: Makroekonomia http://coin.wne.uw.edu.pl/~kondratowicz 5. Rocznik Statystyczny

tematyczna struktura treści przedmiotu Zakres prezentowanych zagadnień Globalne problemy makroekonomiczne 1. Mierzenie sytuacji ekonomiczno – społecznej kraju Przepływ dób i usług w gospodarce. Mierzenie sytuacji ekonomiczno-społecznej kraju. Istota rachunków narodowych w gospodarce narodowej. Algebraiczna i graficzna prezentacja mierników rachunkowości społecznej. 2. Inflacja Istota inflacji, interpretacji przyczyn (rozróżnienie typów inflacji), przejawów i skutków inflacji. Możliwości i sposoby przeciwdziałania inflacji. Polska politykantyinflacyjna. 3. Siła robocza Struktura siły roboczej. Istota zatrudnienia i bezrobocia. Omówienie spadku produktywności pracowników. Ekonomicznych kwestie przyczyn, przejawów i skutków bezrobocia. Prawo Okuna. Różnice między szkołami makroekonomicznymi w poglądach dotyczących przyczyny i skutki bezrobocia i możliwość ich zmniejszania. Przeciwdziałanie bezrobociu wykorzystujące politykę aktywną lub pasywną. Powiązania inflacji i bezrobocia (krzywa Philipsa). 4. Kształtowanie globalnego popytu i globalnej podaży Współzależności makroekonomiczne na globalnym rynku. Siły kształtujące zagregowany popyt (wydatki konsumpcyjne, wydatki inwestycyjne, wydatki rządowe, eksport netto). Specyfika funkcji konsumpcji a’ la Keynes oraz funkcji oszczędności. Krzyż Keynesowski. Uproszczony sformalizowany model Keynesa. Nowe teorie konsumpcji. Zagregowana podaż. Możliwości wytwórcze gospodarki. Determinanty zagregowanej podaży (zasoby siły roboczej, zasoby materialne czynników produkcji, dostępność czynników produkcji, postęp naukowo – techniczny, poziom cen, regulacje rządowe). 5. Koniunktura gospodarcza Istota koniunktury i jej wyznaczników w gospodarce. Cykle koniunktury gospodarczej. Rodzaje i przyczyny cykli. Główne problemy kształtowania koniunktury. Teoria koniunktury gospodarczej. Cykliczność koniunktury i możliwość wpływania na nią. 6. Wzrost gospodarczy Przedstawienie istoty wzrostu i rozwoju gospodarczego. Zaprezentowanie teorii i modeli wzrostu. Omówienie czynników wzrostu i rozwoju gospodarczego. Określenie barier wzrostu gospodarczego w zależności od specyfiki kraju. Polityka gospodarcza 7. Polityka fiskalna Główne rodzaje polityki makroekonomicznej (polityki fiskalnej, polityki monetarnej oraz zagranicznej polityki ekonomicznej). Funkcja budżetu państwa. Wpływ podatków i wydatków budżetu państwa na gospodarkę. Krzywa Laffera. Skutki deficytu budżetowego i długu publicznego. 8. Polityka monetarna Rodzaje pieniądza. Funkcja pieniądza w gospodarce. Popyt na pieniądz, podaż pieniądza. Motywy trzymania pieniądza (motyw transakcyjny, przezorności, spekulacyjny i portfelowy). Zmiany w realnych zasobach pieniądza. Narządzia regulacji podaży pieniądza przez bank centralny. Miary ilości pieniądza (M0, M1, M2, M3). 9. Polityka handlu zagranicznego Istota, zakres międzynarodowych stosunków ekonomicznych. Ewolucja w podejściu do handlu zagranicznego. Istota, cel i przyczyny międzynarodowej integracji gospodarczej. Korzyści i zagrożenia wypływające z gospodarki otwartej. 10. Równowaga na rynkach dóbr i usług oraz rynku pieniądza Podstawowe założenia równowagi na rynku towarowym i na rynku pieniężnym. Model IS – LM wyprowadzony drogą algebraiczną oraz klasyczną metodą graficzną „czterech ćwiartek”. Efektywność polityki pieniężnej i polityki fiskalnej w ramach modelu IS-LM.

Dlaczego ekonomia jest potrzebna na różnych specyfikach studiów?

teoria i praktyka makroekonomii

teoria i praktyka „Teoria ekonomii nie dostarcza zbioru stwierdzeń możliwych do bezpośredniego zastosowania w polityce. Jest to raczej metoda niż doktryna, narzędzie umysłu, technika myślenia, która pozwala jej użytkownikowi na wyciągnięcie poprawnych wniosków.” J.M. Keynes

Plan wykładu 1. Ekonomia jako nauka 2. Prawidłowości 3.     Osobliwości ekonomii 4. Dlaczego ekonomiści nie mogą dojść do porozumienia 5. Podział ekonomii 6. Czym zajmuje się makroekonomia

1. ekonomia jako nauka Nauka jest zbiorem usystematyzowanej wiedzy z różnych dziedzin. Ekonomia należy do: nauk nomotetycznych nauk społecznych nauk ścisłych nauk stosowanych

1. ekonomia jako nauka Dyscypliny naukowe, które uzupełniają ekonomie to: statystyka matematyka logika nauki polityczne badania historyczne

1. ekonomia jako nauka Ekonomia stanowi podstawę dla innych nauk: ekonomik branżowych zarządzania marketingu rachunkowości finansów

2. Prawidłowości 2.1. twierdzenia 2.2. prawa ekonomiczne 2.3.   teorie ekonomii 2.4.   modele ekonomiczne 2.5.   metoda badawcza

2. prawidłowości ekonomiczne Prawidłowości ekonomiczne są to związki i relacje istniejące w relacjach rzeczywistości gospodarczej zachodzące między różnymi kategoriami ekonomicznymi. Ekonomia stara się je wykryć i opisać. Mogą one przybrać formę twierdzenia, prawa lub teorii.

2. twierdzenia Twierdzenie to oparte na naukowych przesłankach konstatacje, oceny i wnioski.

2. prawa ekonomiczne Twierdzenia wyrażające ważne i trwałe prawidłowości procesu gospodarczego to prawa ekonomiczne. Rodzaje praw: prawa przyczynowe prawa współistnienia prawa funkcyjne

2. teorie ekonomiczne Celem ekonomi jest dostarczanie jak najbardziej wiarygodnych teorii dotyczących szeroko rozumianego procesu gospodarowania. Zbudowana teoria jest próbą odnalezienia porządku w pozornie losowych zdarzeniach codziennego życia. Teoria ekonomiczna – uporządkowane wyjaśnienie tego, jak gospodarka funkcjonuje lub funkcjonowałaby w określonych warunkach.

2. modele ekonomiczne Modele – ułatwiają wykrycie najistotniejszych zależności. Szczegółowo wyjaśnia to ekonometria. Budowa modelu: Wybór zestawu zmiennych objaśniających Wybór analitycznej postaci zależności Estymacja parametrów Weryfikacja modelu

2. modele ekonomiczne Rodzaje zmiennych: zasoby (wartość zmiennej na dany dzień) strumienie (wartość zmiennej w jakimś okresie) zmienne endogeniczne (zależne), możemy wyjaśnić poprzez zależności miedzy elementami modelu zmienne egzogeniczne (niezależne) determinowane są poprzez czynniki zewnętrzne

2. modele ekonomiczne Rodzaje zależności: zależności o charakterze funkcyjnym (jedna zmienna określa drugą) np. wzrost G zależy od wzrostu T Zależności o charakterze definicyjnych (tożsamości) (jedna zmienna określona jest w kategoriach innych zmiennych) np. Y = C+S ; GNP = C+Ib+G+NX

2. metoda badawcza Metoda składa się z czynności: Obserwacji (wstępny etap powstawania teorii) Definiowania (charakterystyka lub wyjaśnianie znaczenia używanych wyrazów) Indukcji (wysunięcie ogólnych wniosków dotyczących danego zjawiska) Dedukcji (wnioskowanie prowadzące do uznania prawidłowości lub jej obalenia) Weryfikacji (konfrontacja teorii z rzeczywistością)

Rys. Ekonomiczna metoda badawcza

3. Osobliwości ekonomii 3.1. prawdziwość danych źródłowych 3.2.   prognozy 3.3.   doświadczenie w ekonomii 3.4.   założenia upraszczające 3.5.   założenie stałości pozostałych czynników (ceteris paribus) 3.6.   błędy wnioskowania 3.6.1.błędy wnioskowania – post hoc ergo proper hoc 3.6.2.jeden mechanizm może ukryć inny 3.6.3.całość i część – logiczny błąd założenia 3.7.   subiektywizm 3.8.   niepewność w życiu gospodarczym 3.9.   zmienności warunków gospodarowania 3.10.  ekonomia a interesy

nie mogą dojść do porozumienia 4. kłótliwe towarzystwo dlaczego ekonomiści nie mogą dojść do porozumienia spór dobrze się sprzedaje niezgodności leżą w sferze ekonomi normatywnej sferze ekonomi pozytywnej spory są odnośnie roli pieniądza i teorii inflacji wynikają z wielości szkół, nurtów ekonomicznych [szkoła klasyczna, keynesowska, monetarystyczna – Fridmana i inne (ekonomia podaży- reganomika, racjonalnych oczekiwań, permanentnego dochodu, cyklu życia)]

5. podział ekonomii ekonomia normatywna i pozytywna mikroekonomia i makroekonomia

5. podział ekonomii Ekonomia normatywna – oparta na etyce i tworzonych na jej podstawie sądach wartościujących Ekonomia pozytywna – opis faktów, okoliczności, wzajemnych zależności w gospodarce

5. podział ekonomii Polak – Kalecki Anglik – Keynes Do lat 30 –tych XX w. panowało powszechne przekonanie, iż prawa ekonomiczne dla przedsiębiorstwa czy kraju są identyczne. Polak – Kalecki Anglik – Keynes odkryli, iż prawa rządzące jednostka i całym społeczeństwem mogą być inne.

6. czym zajmuje się makroekonomia 6.1. ekonomia w procesie rządzenia 6.2. problemy makroekonomiczne 6.2.1. mierzenie gospodarki w skali makro 6.2.2. inflacja 6.2.3. bezrobocie 6.2.4. stagflacja 6.2.5. spadające tempo wzrostu produktywności i realnego dochodu 6.2.6. cykle gospodarcze

6. ekonomia XIX w. – epoka duchowieństwa Pierwsza poł. XX w. – rządy zdominowane przez prawników Obecnie – epoka ekonomistów zaczęta od Jimmy’ego Cartera

6. cele polityki w makroskali -          pełne i stabilne zatrudnienie, -          rozsądna stabilność cen, -          wysokie i coraz wyższe zarobki, -          rozsądna stabilność kursu waluty, -          równowaga bilansu płatniczego.  

6. problemy makro Mierzenie gospodarki w skali makro dotyczy mierzenia takich agregatów społecznych jak: GNP (PNB), GDP (PKB), dochód narodowy, stopa bezrobocia, CPI, itd. Inflacja to wskaźnik zmiany cen. Bezrobocie oznacza straconą produkcję (nazwaną luką PKB), jak również trudną sytuację osobistą, tych którzy nie mają pracy. Stagflacja oznacza występowanie jednoczesne inflacji i bezrobocia. Wskaźnik ubóstwa (dyskonfortu) - zsumowana stopa bezrobocia ze stopą inflacji

Wskaźniki inflacji, bezrobocia i ubóstwa na koniec grudnia lata 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Stopa inflacji (średnioroczna) 6,3 10,1 7,4 3,4 0,5 1,7 Stopa bezrobocia 11,4 13,7 15,7 18,0 18,7 20,6 Wskaźnik ubóstwa 18,3 23,8 23,1 21,4 19,2 22,3

6. problemy makro spadające tempo wzrostu poduktywności i realnego dochodu Bez wzrostu produkcji na pracownika nie może być wzrostu dochodu. Wynika to z faktu, iż wzrost dochodu bez pokrycia w wyższej produkcji powodowałby tylko wzrost cen tych dóbr. Produktywność można zwiększać na wiele sposobów: wzrost kwalifikacji, lepsza oświata, odkrywanie tańszych źródeł energii.

6. problemy makro GNP cykle gospodarcze Aktywność gospodarcza przebiega w bardzo różnym rytmie. Długoterminowy ruch w górę lub w dół aktywności ekonomicznej (np. PNB) określany jest mianem trendu. Owe ruchy mogą trwać kilka lat, w ramach ogólnego trendu i określane są mianem cykli gospodarczych. Obejmują one cztery fazy: recesję, dno koniunktury, ożywienie, szczyt. Długość cyklu mierzona jest od szczytu do szczytu. trend cykl czas

Sposoby rozwiązania problemów makroekonomicznych

szkoły myśli ekonomicznej Szkoła klasyczna Nowe kierunki: historyczny, subiektywistyczny i marksistowski Szkoła keynesowska Szkoła monetarystyczna Ekonomia podaży (reaganomika) Szkoła racjonalnych oczekiwań Teoria dochodu permanentnego Teoria cyklu życia

Dziękuję Państwu za uwagę