RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ ISTOTA, SZACOWANIE, OGRANICZANIE

Ryzyko stopy procentowej Ryzyko związane z pozycjami o stałej stopie procentowej Ryzyko związane z papierami o stałej stopie procentowej Ryzyko związane z pozycjami o zmiennej stopie procentowej Ryzyko procentowe dotyczące pozycji bilansowych Ryzyko procentowe dotyczące pozycji pozabilansowych Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Ryzyko stopy procentowej Wzrost rynkowych stóp procentowych Pozycje o stałym oprocentowaniu – % nie może ulec zmianie do upływu terminów Pozycje o stałym oprocentowaniu – % nie może ulec zmianie do upływu terminów Ważne: Wielkość i dynamika zmian rynkowych stóp procentowych, Struktura aktywów i pasywów, Elastyczność i szybkość zmian oprocentowania pozycji o zmiennych stopach %. Pozycje o oprocentowaniu zmiennym % powinien wzrosnąć przynajmniej na tyle, na ile wzrosły st. % na rynku będzie to jednak WOLNY WZROST Pozycje o oprocentowaniu zmiennym % wzrośnie ale mniej niż na rynku (elastyczność dopasowania aktywów) będzie to jednak max. SZYBKI WZROST Pasywa Aktywa Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Ryzyko stopy procentowej Ryzyko dochodu – to ryzyko obniżenia się dochodu z odsetek na skutek zmian rynkowej stopy procentowej i niezsynchronizowania zmian stóp procentowych po stronie aktywów i pasywów, Ryzyko inwestycji – polega na obniżeniu się (wzroście) wartości księgowej papierów wartościowych o stałej stopie procentowej. Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Ryzyko stopy procentowej Okres zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu Aktywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne Aktywa są „krótsze” Niedopasowanie terminów – ryzyko spadku st. procentowej Okres wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu Pasywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne Pasywa są „dłuższe” Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Ryzyko stopy procentowej Okres zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu Pasywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne Aktywa są „dłuższe” Niedopasowanie terminów – ryzyko wzrostu stopy procentowej Okres wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu Pasywa o zmiennym oprocentowaniu – doskonale elastyczne pasywa są „krótsze” Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Ryzyko spadku stóp procentowych opisać można na dwa sposoby: Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest krótszy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są większe od pozycji o oprocentowaniu zmiennym w pasywach Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Ryzyko wzrostu stóp procentowych opisać można na dwa sposoby: Termin zapadalności aktywów o stałym oprocentowaniu jest dłuższy od terminu wymagalności pasywów o stałym oprocentowaniu Pozycje o zmiennym oprocentowaniu w aktywach są mniejsze od pozycji o oprocentowaniu zmiennym w pasywach Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

METODY POMIARU RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ Metoda badania LUKI NIEDASOWANIA (gap) Metody obliczania średnich okresów zapadalności i wymagalności aktywów i pasywów Metoda duration – określania przeciętnego okresu trwania Metoda analizy elastyczności (wrażliwości aktywów i pasywów na zmiany oprocentowania Metoda VaR Metody symulacyjne Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Metoda luki niedopasowania Okres Aktywa Pasywa Pozycja niedopasowania Pozycja skumulowana RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ 0 – 30 450 100 350 ? 31- 60 150 -200 -350 61-90 50 300 -250 -150 91-120 121- 180 181-360 RAZEM 900 Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Metoda obliczania średnich okresów zapadalności i wymagalności A(i)*T(i) Średni okres trwałości aktywów=---------------------------- A(i) P(i)*T(i) Średni okres trwałości pasywów= ---------------------------- P(i) LUKA TRWAŁOŚCI = średni okres zapadalności AKTYWÓW – średni okres wymagalności PASYWÓW LUKA TRWAŁOŚCI DODATNIA  ? LUKA TRWAŁOŚCI UJEMNA  ? LUKA TRWAŁOŚCI ZERO  brak ryzyka Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Czynniki wywierające wpływ na wysokość stopy procentowej Czynniki zewnętrzne Uwarunkowania wewnętrzne banku Czynniki ogólnogospodarcze: Faza cyklu koniunkturalnego Poziom inflacji Dług publiczny Konkurencja międzybankowa Oczekiwania właścicieli Faza rozwoju banku Uwarunkowania kapitałowe Struktura pasywów Struktura aktywów Przyjęta strategia rozwoju finansowego banku Stosowane formuły oprocentowania aktywów i pasywów Poziom refinansowania działalności banku przez NBP lub przez rynek pieniężny Czynniki finansowe związane z funkcjonowaniem systemu finansowego i bankowego: Opodatkowanie banków Stopy procentowe NBP Stopy redyskonta w NBP Stopa rezerw obowiązkowych NBP Polityka kursowa NBP Stopy procentowe na międzybankowym rynku pieniężnym Stopy procentowe ustalane przez bank Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Stopy procentowe ustalane przez banki stopa bazowa od udzielonych kredytów wysokość premii za ryzyko stopa maksymalna przyjmowanych depozytów stopa transferowa stopa wchodzenia w operacje na rynku pieniężnym Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Wahania poziomu depozytów i ich wpływ na zachowania banku komercyjnego Wartość wkładów klientów A Nadwyżka środków B Wolne środki Rezerwa obowiązkowa Miesiące Niedobór środków Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Fazy zmian wysokości stóp procentowych Instrumenty finansowe/ fazy stopy procentowej Fazy stopy zmian wysokości stopy procentowej NISKA ROSNĄCA WYSOKA MALEJĄCA MALEJĄCA Depozyty o stałym oprocentowaniu Przyjmowanie Wypłata depozytów Depozyty o zmiennym oprocentowaniu Spłata Kredyty o stałym oprocentowaniu Egzekwowanie spłaty Udzielanie kredytów Kredyty o zmiennym oprocentowaniu Instrumenty rynku kapitałowego Sprzedaż po maksymalnej cenie Wstrzymywanie się z zakupem Zakup po minimalnej cenie Utrzymywanie składu portfela Instrumenty rynku pieniężnego (instrumenty o stałym oprocentowaniu) Sprzedaż ZAKUP Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński

Wysoka stopa procentowa w kraju A Spadek stóp procentowych w kraju A EFEKT FISCHERA Wysoka stopa procentowa w kraju A Spadek stóp procentowych w kraju A Deprecjacja waluty kraju A wzrost opłacalności eksportu, spadek importu, nadwyżka w bilansie płatniczym i handlowym napływ zagranicznego kapitału spekulacyjnego, powodujący wzrost popytu na walutę kraju A wzrost opłacalności importu, spadek eksportu, deficyt bilansu płatniczego i handlowego odpływ kapitału spekulacyjnego powodujący spadek popytu na walutę kraju A Aprecjacja waluty kraju A Katedra Bankowości, dr Grzegorz Kotliński