SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE W KRAJACH UE Dr Anna Konert

  Projekt : „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Modele sądownictwa administracyjnego MODEL TRADYCYJNY („rozwiniętej kodyfikacji”), np. Polska MODEL ZWIĘZŁEJ REGULACJI RAMOWEJ, np. Grecja MODEL REGULACJI ZŁOŻONEJ, np. Hiszpania MODEL WIELOWARSTWOWOŚCI, np. Francja

STANDARDY PROCEDURY ADMINISTRACYJNEJ Prawo strony do złożenia wyjaśnień (wysłuchania); Zapewnienie stronie dostępu do informacji urzędowej; Możliwość ustanowienia pełnomocnika i korzystania z pomocy prawnej; Obowiązek uzasadnienia przez organ administracji podjętego rozstrzygnięcia oraz pouczenia o środkach jego zaskarżenia; Prawo do zainicjowania kontroli zapadłego rozstrzygnięcia w trybie administracyjnym i sądowym.

SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE W POLSCE .

RYS HISTORYCZNY 1921 rok – Konstytucja Marcowa, która w art. 73 przewidziała utworzenie w Polsce sądów administracyjnych. 1922 rok – Ustawa o Najwyższym Trybunale Administracyjnym. 1932 rok – Rozporządzenie Prezydenta RP z mocą Ustawy o NTA, zastąpiono Ustawę z 1922 roku.

RYS HISTORYCZNY c.d. II wojna światowa 31 styczeń 1980 rok – Ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym i Ustawa o zmianie Kodeksu administracyjnego. Ta ustawa weszła w życie 01.09.1980 roku. 1990 rok – przełom ustrojowy w Polsce (1989 rok) 1995 rok – nowa Ustawa o NSA. 1997 rok –Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997

STRUKTURA SĄDOWNICTWA WSA – WOJEWÓDZKIE SĄDY ADMINISTRACYJNE NSA – NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY

WOJEWÓDZKIE SĄDY ADMINISTRACYJNE Prezes sądu Zgromadzenie ogólne Kolegium sądu

Zgromadzenie ogólne Skład – sędziowie wsa Posiedzenie – co najmniej 1 w roku Uchwały – obecność ponad połowy członków; bezwzględna większość głosów Zadania - * przedstawienie KRS kandydatów na sędziów wsa; * opinia w sprawie powołania i odwołania prezesa wsa; wybór członków kolegium itp.

Kolegium sądu Skład – liczba członków oraz ich wybór – zgromadzenie ogólne Organ kadencyjny – 3 lata Uchwały – obecność co najmniej połowy członków; bezwzględna większość głosów Zadania - * ustalenie podziału czynności w sądzie * określenie szczegółowych zasad przydziału spraw poszczególnym sędziom itd.

NACZELNY SĄD ADMINISTRACYJNY Prezes NSA Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA Kolegium NSA

Prezes NSA Powołuje Prezydent RP na 6 lat spośród dwóch kandydatów wybranych przez Zgromadzenie Ogólne NSA Zadania: * zwoływanie posiedzeń Zgromadzenia i Kolegium i przewodnictwo; * występowanie do TK z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy, umowy lub innego aktu z Konstytucją, ust i umową międzynar; * informacje na temat działalności sądów administr. * przyjmowanie interesantów w sprawach petycji, skarg itd.

Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA Skład – sędziowie NSA Posiedzenie – co najmniej 1 w roku Uchwały – obecność co najmniej połowy członków; bezwzględna większość głosów Zadania: * ustala skład liczbowy Kolegium, wybór członków; * wybiera kandydatów na stanowisko Prezesa NSA, * wyraża zgodę w spr powołania i odwołania wiceprezesów NSA itd.

Kolegium NSA Skład – liczba członków oraz ich wybór – Zgromadzenie Ogólne Sędziów NSA Organ kadencyjny – 3 lata Uchwały – obecność co najmniej połowy członków; bezwzględna większość głosów Zadania - * ustalenie podziału czynności w NSA * określenie szczegółowych zasada przydziału spraw poszczególnym sędziom, * opinia o kandydatach na sędziów, * zgoda na tworzenie i znoszenie wydziałów w NSA itd.

STRUKTURA WEWNĘTRZNA NSA 3 Izby: 1) Izba Finansowa – nadzór nad orzecznictwem wsa w spr podatkowych i innych zobow. pieniężnych; 2) Izba Gospodarcza – nadzór nad orzecznictwem wsa w spr działalności gospod., ochrony własności przemysłowej, bankowość, ubezpieczenia, cła, dewizy itd. 3) Izba Ogólnoadministracyjna – nadzór nad orzecznictwem wsa w spr niezastrzeżonych dla 1) i 2), zwłaszcza gospod. wodna, leśnictwo, rolnictwo, ustrój samorządu terytor. zatrudnienie, ochrona środowiska itd.

SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE WE FRANCJI .

Wyraźny podział na: Jurysdykcję sądową (juridiction judiciare) Jurysdykcję administracyjną (juridiction administrative)

Organizacja sądownictwa administracyjnego (w obrębie władzy wykonawczej!)

Rada stanu (Conseil d’Etat) Kompetencje: Sądowe (rozstrzyganie sporów) Opiniodawcze (zwłaszcza w ramach procesu legislacyjnego) Administracyjne

Rada stanu (Conseil d’Etat) c.d. Prezesem RS jest Premier Republiki Faktycznie przewodzi jej Wiceprezes 7 sekcji Tylko jedna – Sekcja Sporna sprawuje funkcje sądowe

Rada stanu (Conseil d’Etat) c.d. 1. około 300 członków: Prezes Wiceprezes Radcowie Stanu Referendarze (maîtres des requêtes) Audytorzy (1 i 2 klasy)

Rada stanu (Conseil d’Etat) c.d. 2. Brak statusu sędziego, ale duża niezależność 3. Rekrutacja spośród absolwentów Ecole nationale d’administration (ENA) lub z kadry urzędniczej

Rada stanu (Conseil d’Etat) c.d. Rozpoznaje: Kasacje od wyroków sądów i trybunałów niższego szczebla Apelacje od niektórych wyroków apelacyjnych sądów administracyjnych Niektóre sprawy w I instancji

KOGNICJA 2 rodzaje skarg: Skarga o uchylenie zaskarżonego aktu (contentieux d’annulation) Skarga „pełnej jurysdykcji” (contentieux de pleine juridiction)

Spory o uchylenie zaskarżonego aktu Kontrola legalności Akty indywidualne i generalne Podstawy uchylenia aktu niewłaściwość organu brak wymaganej formy naruszenie prawa détournement de pouvoir (obejście celu przyznanych uprawnień, Organ działa zgodnie z prawem, ale w innym celu, niż przewidziany prawem)

Spory „pełnej jurysdykcji” Konsekwencja zakazu rozpoznawania przez sądy powszechne (jurysdykcję sądową) sporów, w których stroną jest Państwo, administracja „Sprawy cywilne”, które gdyby stroną nie było Państwo, administracja, rozpoznawałby sąd powszechny

Na przykład: Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez organ administracji lub funkcjonariusza Roszczenia z tytułu kontraktów administracyjnych

POSTĘPOWANIE Wspólny kodeks sądownictwa administracyjnego (Code de la justice administrative) 931 artykułów 1 część – przepisy ustawowe (partie legislative, nr art. z literą L) 2 część – przepisy wykonawcze (partie reglementaire, nr art. z literą R) Wszedł w życie 1 stycznia 2001 r.

POSTĘPOWANIE c.d. Przymus adwokacki – adwokaci Rady Stanu Udział komisarza rządu (Commissaire du gouvernement) jeden z Radców Stanu wyznaczany do sprawy obok składu orzekającego przedstawia konkluzje co do stanu faktycznego, prawego i proponowanego rozstrzygnięcia uczestniczy w naradzie z głosem doradczym

SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE W HISZPANII .

Akty prawne Ustawa 30/1992 reżim prawny administracji publicznej oraz wspólnej procedury administracyjnej (zmieniona ustawą 4/1999) Ustawa 6/1997 o organizacji i funkcjonowaniu administracji państwowej Ustawa 29/1998 o jurysdykcji sądowo-administracyjnej

KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ - SĄDOWNICTWO art. 117 ust.5 Konstytucji – zasada jedności wymiaru sprawiedliwości Ustawa z 1985 r. o władzy sądowniczej – ustanawia system sądów w ES (sprawy cywilne, karne, socjalne, sądowo-administracyjne) Kontrola – dokonywana przez sądy powszechne z zastosowaniem odrębnej procedury z ustawy z 1998 r. o jurysdykcji sądowo-administracyjnej

KONTROLA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ - SĄDOWNICTWO 5 ETAPÓW: Sądy ds. administracyjnych (Juzgados de lo Contencioso – administrativo) - właściwy dla obszaru prowincji Sąd Centralny ds. Administracyjnych (Juzgados Centrales de lo Contencioso – administrativo) - właściwy dla całego kraju; siedziba - Madryt

3) Izby administracyjne w wyższych Trybunałach Sprawiedliwości (Sala de lo Contencioso – administrativo de los Tribunales Superiores de Justicia) – właściwe dla terytoriów wspólnot autonomicznych; 4) Izba Administracyjna Trybunału Krajowego (Sala de lo Contencioso – administrativo de la Audiencia Nacional) – cały kraj; siedziba -Madryt 5) Izba Administracyjna Sądu Najwyższego (Sala de lo Contencioso – administrativo del Tribunal Supremo) cały kraj; siedziba -Madryt

SĄDOWNICTWO ADMINISTRACYJNE W GRECJI .

Kodeks postępowania administracyjnego Ustawa nr 2690/1999 z 9 marca 1999 r. zatwierdziła w trybie art.76 ust. 6 Konstytucji KPA Składa się z 6 rozdziałów 33 artykuły

STRUKTURA SĄDOWNICTWA Sądy administracyjne I instancji (skład 3 osobowy) Administracyjne sądy apelacyjne (j.w.) Rada Stanu – 5 lub 7 sędziów

RODZAJE SPORÓW OBIEKTYWNE – tylko ocena legalności zakwestionowanego aktu administ. bez wnikania w sferę faktów; SUBSTANCJONALNE – sąd bada także fakty

Sądy I instancji – spory substancjonalne Sądy apelacyjne – a) odwołania od orzeczeń sądów I inst. b) niektóre spory substancjonalne (mocą uregulowań szczególnych) c) niektóre spory obiektywne Rada Stanu – a) spory obiektywne b) odwołania od orzeczeń sądów apelacyjnych

  Projekt : „Odpowiedź na wyzwania gospodarki opartej na wiedzy: nowy program nauczania na WSHiP”. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.