Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)… Co tu się będzie działo??

Będziemy się uczyć makroekonomii,  Będziemy się uczyć makroekonomii, . CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW - Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie.

Będziemy się uczyć ekonomii,  Będziemy się uczyć ekonomii, . CEL WYKŁADOWCY I ASYSTENTÓW - Nauczyć słuchaczy podstaw makroekonomii na dobrym poziomie CELE STUDENTÓW - Nauczyć się makroekonomii. - Zdobyć jak najlepszą ocenę na EGZAMINIE KOŃCO-WYM.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwi-czeń Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwi-czeń. ABY ZALICZYĆ ĆWICZENIA, musicie Państwo na ćwi- czeniach i podczas pisanego przez wszystkich studentów ra-zem sprawdzianu (tzw. KOLOKWIUM) zdobyć odpowied-nią liczbę punktów.

Aby zaliczyć semestr, wystarczy zebrać 50 ze 100 możliwych do zdobycia punktów. 1. Do 50 punktów można zarobić, pisząc sprawdzian z wykładu i literatury, czyli tzw. KOLOKWIUM. 2. Następne 50 punktów czeka na Państwa na ćwiczeniach. Pro-wadzący rozdaje je np. za: a/ celne wypowiedzi, b/ udział w konkursach, c/ odpowiedzi na pytania w czasie zapowiedzianych z wyprze-dzeniem krótkich kartkówek. Punkty przeliczane są na oceny zaliczeniowe wedle takiej oto tabeli:

PUNKTY OCENA <50 – 70> 3 – 3+ <70 – 90> 4 – 4+ Ponad 90 5 – 5+

ABY ZDAĆ EGZAMIN, trzeba poradzić sobie z innym pi-sanym przez wszystkich studentów jednocześnie sprawdzia-nem.

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK

- B. Czarny: Wstęp do ekonomii, PWE Warszawa 2006, 340 stron - B. Czarny: Wstęp do ekonomii, PWE Warszawa 2006, 340 stron .     O konstrukcji typowego rozdziału podręcznika…

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4. SERWIS INTERNETOWY www. podstawyekonomii. pl O konstrukcji serwisu

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. WYKŁAD 2. ĆWICZENIA 3. PODRĘCZNIK 4. SERWIS INTERNETOWY (www. podstawyekonomii. pl)

Na przykład… Na 1. ćwiczenia trzeba się zapoznać Z 1 Na przykład… Na 1. ćwiczenia trzeba się zapoznać Z 1. ROZDZIAŁEM części Makroekonomia PODRĘCZNIKA pt. Mierzymy do-chód narodowy oraz z ZADANIAMI z serwisu internetowe-go. Inaczej nie zrozumiecie Państwo, o co chodzi na ćwi-czeniach, :) .

UWAGA! Do kolokwium i do egzaminu obowiązuje znajomość CAŁE-GO podręcznika i – dodatkowo - INFORMACJI PRZEKA-ZANYCH LUB WSKAZANYCH NA WYKŁADZIE.

To już koniec spraw techniczno-organizacyjnych, .

19 ZACZNIJMY TAK OTO… To, ze ekonomista interesuje się różnymi podmiotami (np. czło-wiekiem, przedsiębiorstwem, gałęzią przemysłu, całą gospodar-ką), skutkuje podziałem ekonomii na MIKROEKONOMIĘ i MAKROEKONOMIĘ.

20 MIKROEKONOMIA zajmuje się pojedynczymi podmiotami (np. firmami). MAKROEKONOMIA bada zjawiska dotyczące całego społeczeństwa.

ZADANIE Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%.

Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%. OPINIA MAKROEKONOMISTY. b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%.

Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%. OPINIA MAKROEKONOMISTY. b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%. OPINIA MIKROEKONOMISTY. c) „Rolnictwo prywatne na południu Hipotecji dostarczyło w 2006 r. ponad 13% wartości produkowanych tu dóbr”?

Które z tych wypowiedzi są opiniami makroekonomisty, które zaś przypisałbyś mikroekonomiście: a) „Tempo inflacji w Polsce w styczniu 1990 r. wyniosło 79,6%. OPINIA MAKROEKONOMISTY. b) „Popyt na rowery górskie produkcji firmy «Mountain Bike» wzrośnie w 2009 r. w przybliżeniu o 35%. OPINIA MIKROEKONOMISTY. c) „Rolnictwo prywatne na południu Hipotecji dostarczyło w 2006 r. ponad 13% wartości produkowanych tu dóbr”? TEN PRZYKŁAD WSKAZUJE, ŻE PODZIAŁ NA MIK-ROEKONOMIĘ I MAKROEKONOMIĘ NIE JEST PRE-CYZYJNY I ROZŁĄCZNY.

PRODUKT KRAJOWY BRUTTO Studia MAKROEKONOMII zwykle rozpoczyna analiza sposobu mierzenia EFEKTÓW PRACY CAŁEGO SPOŁE-CZEŃSTWA, a zarazem także POZIOMU ŻYCIA SPOŁE-CZEŃSTWA (przecież poziom życia społeczeństwa zależy właśnie od wielkości produkcji gospodarki…). Chodzi o sposób mierzenia tzw. PRODUKTU KRA-JOWEGO BRUTTO (PKB) i grupy spokrewnionych z PKB mierników pochodnych (np. PRODUKT NARODOWY BRUTTO, PNB).

Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB. Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE (na dobra gotowe, a nie na dobra POŚREDNIE, czyli zużywa-ne do ich produkcji ). Chodzi o: - wydatki konsumentów na konsumpcję, C, - wydatki firm na inwestycje, I, - wydatki państwa na zakup dóbr, G, - wydatki zagranicy na dobra wytworzone w naszym kra-ju, (eksport, X).

Y1 = C + I + G + X Y1 = C + I + G + X - Z Sumujemy roczne wydatki na nowe dobra FINALNE. Y1 = C + I + G + X Powstałą sumę pomniejszamy o zakupy dóbr zagranicz-nych (import, ZA) suma tych wydatków stanowi produkt krajowy brutto (PKB, Y). (Y1) Y1 = C + I + G + X - Z ---------------------------------------------------------------------------A Dla uproszczenia założymy, że importowane są tylko dobra konsump-cyjne.

A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB. PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2).

A oto metoda DOCHODOWA (ang. income approach) po-miaru PKB. PKB JEST SUMĄ DOCHODÓW WŁAŚCICIELI CZYN-NIKÓW PRODUKCJI (Y2) W danym okresie SUMA WARTOŚCI kupionych przez konsumentów, firmy, państwo i zagranicę nowych DÓBR FINALNYCH RÓWNA SIĘ SUMIE DOCHO-DÓW właścicieli czynników produkcji użytych w celu wy-produkowania tych dóbr.

Przecież: Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). ----------------- A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; ----------------- A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich). Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich). ----------------- A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich). Wartość powstałych w ciągu roku dóbr finalnych (czyli PKB) składa się zA: 1. Zysku właścicieli kapitału rzeczowego (maszyny, urzą-dzenia techniczne, budowle, budynkiB). 2. Płac pracowników; 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH (wartość zużywanych dóbr pośrednich). Te KOSZTY RZECZOWE są wartością dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”, bezpośrednio zużywanych przy pro-dukcji dóbr finalnych. (WDP1 – wartość dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”) ----------------- A Zakładam, że „ziemia” jest rodzajem kapitału. B Zakładam, że kapitał rzeczowy się nie zużywa.

Jednak wartość dóbr pośrednich „pierwszego rzędu” (WDP1) też składa się z: 1. Zysku. 2. Płac. 3. KOSZTÓW RZECZOWYCH, czyli – tym razem wartości dóbr pośrednich „drugiego rzę-du”, zużywanych do produkcji dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”. (WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”) I tak dalej…

Posuwając się „w głąb” procesu produkcji dowolnego dob-ra finalnego, odkrywamy w końcu, że producent dóbr poś-rednich kolejnego rzędu nie zużywa dóbr pośrednich. Wartość tych dóbr pośrednich „ostatniego rzędu” w ca-łości składa się z dochodów właścicieli czynników.

W D F Z P WDP1 Z P WDP2 Z P WDPO ......... Z P gdzie: WDF - utarg producenta dobra finalnego. Z – zysk. P – płace. WDP1 - utarg producentów dóbr pośrednich „pierwszego rzędu”. WDP2 - utarg producentów dóbr pośrednich „drugiego rzędu”. WDPO - utarg producentów (właścicieli) dóbr pośrednich „ostat-niego rzędu”, czyli np. bogactw naturalnych. WARTOŚĆ DÓBR FINALNYCH SKŁADA SIĘ Z ZYSKU, PŁAC, czyli wynagrodzenia pracy I Z WYNAGRODZENIA WŁAŚCI-CIELI dóbr pośrednich ostatniego rzędu, czyli np. BOGACTW NATURALNYCH.

DYGRESJA Jest jeszcze metoda PRODUKCYJNA (ang. production approach) liczenia PKB. PKB jest sumą WARTOŚCI DODANEJ w gospodarce. WARTOŚĆ DODANA (ang. value addad) jest różnicą wartości sprzedanych dóbr i kosztu kupionych w celu ich wyprodukowania dóbr pośrednich. Na rysunku tworzonej przez kolejnych producentów war-tości dodanej odpowiadają zsumowane zysk i płace powstające przy produkcji, kolejno, dóbr finalnych, dóbr pośrednich „pierw-szego rzędu”, dóbr pośrednich „drugiego rzędu” itd. Ponieważ wartość dóbr pośrednich „ostatniego rzędu”, WDPO, składa się wy-łącznie z wartości dodanej, suma wartości dóbr finalnych jest rów-na sumie wartości dodanej. WDF Z P WDP1 Z P WDP2 Z P WDPO ......... Z P

A zatem PKB obliczony metodą wydatkową (Y1) jest rów-ny PKB obliczonemu metodą dochodową (Y2). Y1=Y2 Ułatwia to sporządzenie rysunkowego modelu (uproszczo-nego obrazu) powstawania i dzielenia PKB w gospodarce.

Chodzi o tzw. model RUCHU OKRĘŻNEGO WYDAT-KÓW I DOCHODÓW W GOSPODARCE.

Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z

Ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z OZNACZENIA: C – wydatki na konsumpcyjne dobra finalne; S – oszczędności; Z – import; X – eksport; I – inwestycje; Td – podatki bezpośrednie; G – wydatki państwa na zakup dóbr; B – zasiłki wypłacane przez państwo; (NT = Td – B) – podatki netto; Y1 – suma wydatków na dobra wchodzące w skład PKB; Y2 – równa Y1 suma dochodów właścicieli czynników; Yd – dochód do dyspozycji gospodarstw domowych.

ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami). (vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami). (vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G. (vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę.

a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. ZADANIE a) Narysuj ruch okrężny dóbr i płatności w gospodarce otwartej. X I PRZEDSIĘBIORSTWA GOSPODARSTWA DOMOWE Y d = Y 2 - NT PAŃSTWO G NT=T – B Z S C Y1 = C+I+G+X-Z b) Na powstałym rysunku wskaż następujące strumienie pieniądza: (i) Dywidenda wypłacona przez firmę VSME akcjonariuszom. Dochód gospodarstw domowych z tytułu własności firm, Y2. (ii) Podatek od dochodow osobistych, który zapłacili Twoi rodzice. Podatki bezpośrednie, Td. (iii) Zapłata za bułgarski dżem z pigwy kupiony w sklepie na rogu. Wydatki gospodarstw domowych na konsumpcję, C. (iv) Akcyza ukryta w cenie paliwa. W tym uproszczonym modelu podatki pośrednie, Te, nie istnieją. (v) Nie podzielone zyski spółek akcyjnych. Dochody do dyspozycji gospodarstw domowych, Yd, przeznaczone na oszczędności (gospodarstwa domowe zdecydowały się zostawić te środki w dyspozycji przedsiębiorstw, których są akcjonariuszami). (vi) Wydatki na utrzymanie więzienia we Wronkach. Wydatki państwa, G. (vii) Pieniądze wydane przez firmę przewozową na nową ciężarów-kę. Inwestycje, I.

Y1 = C + I + G + X - Z POWTÓRZMY: Oto metoda WYDATKOWA (ang. expenditure approach) pomiaru PKB: Y1 = C + I + G + X - Z

Pomowmy teraz o pochodnych w stosunku do PKB mier-nikiach efektów pracy (i poziomu życia!) społeczeństwa

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

Dochód z zagranicy (saldo)a Dochód narodowy brutto w Polsce (2000-2007; mld zł, ceny bieżące) a Stanowi saldo wynagrodzeń, dochodów z inwestycji bezpośrednich i portfe-lowych oraz pozostałych dochodów i odsetek. Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2008, GUS, Warszawa 2008, s. 682. 2000 2005 2006 2007 Ogółem 741,7 964,6 1 033,1 1 132,9 PKB 744,4 983,3 1 060,0 1 175,3 Dochód z zagranicy (saldo)a -2,7 -18,7 -26,9 -42,4

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy i poziomu życia społeczeństwa

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa Inna nazwa: dochód narodowy (ang. national income)

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

Pochodne w stosunku do PKB mierniki efektów pracy społeczeństwa

Wady PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pra-cy i poziomu życia (dobrobytu) (ang. welfare) społeczeństwa gospodarującego (przykłady)

PKB globalny a PKB per capita PKB, ludność i PKB per capita w Indiach, Nowej Zelandii i Polsce w 2002 r. (PKB w mld USD, ceny bieżące, ludność w mln osób, PKB per capita w USD) a W 2001 r. Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2003, jw., s. 651, 653, 654, 761. Kraje PKB Ludność PKB per capita Indiea Polska Nowa Zelandia 457,0 189,0 59,3 1033,0 38,2 3,9 456 4 944 15 443

PKB nominalny a PKB realny

PKB nominalny a PKB realny, cd. - deflator (DEF) DEF = (PKBn/PKBr)•100, więc DEF = (63/31)•100=203,2 A zatem, ceny wszystkich dóbr wliczanych do PKB wzrosły przeciętnie o 103,2%.

Jeszcze coś… Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. ce-na strzyżenia męskiego w Zürichu i w Kutnie…).

Jeszcze coś… Ceny w różnych krajach silnie różnią się od siebie (np. cena strzyżenia męskiego w Zurichu i w Kutnie…). Więc statystycy publikują informacje o PKB w róż-nych krajach, przeliczając ich waluty na np. dolary (w celu dokonania porównań międzynarodowych) nie według ofi-cjalnego kursu walutowego, lecz według kursu odzwiercied-lającego różnice poziomu wszystkich cen, czyli tzw. PARY-TET SIŁY NABYWCZEJ (ang. purchasing power parity – PPP).

Okazuje się wtedy, że w rzeczywistości biedni nie są aż tak biedni, a bogaci aż tak bogaci! PKB per capita w Nowej Zelandii, Polsce i Indiach; kurs oficjalny (2002 r.) i kurs PPP (2000 r.) Źródło: Dane ONZ. Nowa Zelandia Polska India Kurs oficjalny 15443 4944 456 Kurs PPP 20372 9837 2340

DALEJ: Wady PKB i mierników pochodnych jako miar efektów pra-cy i poziomu życia (dobrobytu (ang. welfare) społeczeństwa gospodarującego (przykłady) PKB nie uwzględnia produkcji dóbr finalnych w „szarej strefie” …

DALEJ: … i w gospodarstwach domowych.

DALEJ: PKB nie uwzględnia wielu innych zjawisk, od których za-leży poziom życia społeczeństwa. Na przykład: bezpieczeństwa…

DALEJ: … złych i dobrych skutków czyjegoś gospodarowania dla osób postronnych (ang. externalities) (np. zanieczyszczenie środowiska)…

DALEJ: …ilości czasu wolnego…

DALEJ: … struktury dochodów („sprawiedliwości”).

ZADANIE Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domuA. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady. ---------------------------------------- A/ Na przykład, z badań dr hab. Ilony Błaszczak-Przybycińskiej z SGH w Warszawie wynika, że w Polsce wartość pracy domowej wy-nosiła w 2004 r. około 30% PNB. Udział pracy domowej kobiet w tej wartości wyniósł 66%, a udział mężczyzn 34% (zob. Katarzyna Growiec, Praca domowa czyli bez kasy na drugim etacie, w: „Gaze-ta.pl” z 24 lutego 2009 r.).

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady. Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - SPRZĄTANIE,

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - PRZYGOTOWYWANIE POSIŁKÓW,

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - PRANIE,

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - WYCHOWANIE DZIECI,

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - OPIEKA NAD DZIEMI,

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - OPIEKA NAD OSOBAMI CHORYMI,

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi m. in. o zwykle wykonywane przez kobiety: - sprzątanie, - przygotowywanie posiłków, - pranie, - wychowanie dzieci, - opieka nad dziemi, - opieka nad osobami chorymi, - OPIEKA NAD OSOBAMI STARYMI. (Przez chwilkę pomyśl o kwalifikacjach potrzebnych do wy-konywania tych wszystkich prac…).

Ekonomisci uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)?

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu).

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT ZA (TAK, DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) Wynagrodzeniem dla kobiety są dobra produkowane przez mężczyznę w ramach domowego podziału pracy (np. naprawa kranu). (ii) Natura kobiety jest taka, że zwykle lubi ona wykonywać te prace, a wynagrodzeniem jest dla niej zadowolenie męż-czyzny.

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także EMERYTUR z tytułu pracy w gospodarstwie domowym.

Ekonomiści uważają, że PKB zaniża wartość efektów rocz-nej pracy społeczeństwa o około ⅓, bo PKB nie uwzględnia m. in. wykonywanej głównie przez kobiety pracy w domu. a) O jaką pracę chodzi? Podaj przykłady? Chodzi o wykonywane zwykle przez kobiety: sprzątanie, przygotowywanie posiłków, pranie, wychowanie dzieci, opie-ka nad osobami chorymi, opieka nad osobami starymi. b) Czy w Polsce kobiety dostają wynagrodzenie za tę pracę (podaj argument za i argument przeciw)? ARGUMENT PRZECIW (NIE, NIE DOSTAJĄ!) (przykłady): (i) To głównie kobiety wykonują prace domowe (ZOB. WY-ŻEJ), a obserwacja pokazuje, że nie dostają pieniężnego wy-nagrodzenia za tę pracę. Nie dostają także emerytur z ty-tułu pracy w gospodarstwie domowym. (ii) To nieprawda, że „z natury rzeczy” kobiety lubią te pra-ce. W dodatku praca domowa jest w powszechnej opinii mniej „prestiżowa” od pracy zarobkowej wykonywanej poza domem.

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji…

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego…

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu…

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości…

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów…

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania dochodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pieniędzy).

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię.

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię. Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie:

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię. Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie: (i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą.

c) Niektórzy twierdzą, że praca zarobkowa stwarza mężczyź-nie możliwości, których nie ma pracująca w domu kobieta (np. dostępu do informacji, zdobywania kapitału ludzkiego, osiągania prestiżu, nawiązywania znajomości, zatajania do-chodów, decydowania o przeznaczeniu zarobionych pienię-dzy). Sugerują oni, że sprzyja to ekonomicznemu uzależnie-niu kobiet od mężczyzn. Skomentuj tę opinię. Zdania w tej sprawie są podzielone; oto niektóre opinie: (i) Ci „niektórzy” mają po prostu rację; często jest właśnie tak, jak oni twierdzą. (ii) To bzdury! Przestrzeganie naturalnego podziału pracy w rodzinie zapewnia spoistość i szczęście rodziny, .

Harding, S. (1995) Can Feminist Thought Make Economics More Objective Harding, S. (1995) Can Feminist Thought Make Economics More Objective? „Feminist Economics”, vol. 1, nr 1.