Wpływ promieniowania na organizmy żywe Autorki Katarzyna Hojda Ewelina Lipiec Na promieniotwórczość danych komórek lub tkanek wpływa ich zdolność do intensywnych podziałów. Dlatego rozwijający się zarodek w pierwszych trzech miesiącach ciąży jest wyjątkowo podatny na uszkodzenia wywołane przez szkodliwe promieniowanie. Ważne jest aby kobieta unikała w ciągu trwania całej ciąży promieniowania , które nawet w niewielkiej dawce może być przyczyną różnych wad rozwojowych noworodka. Często uszkodzenia wywołane promieniowaniem ujawniają się w późniejszych latach życia. Skutkami napromieniowania płodu rozwijającego się w łonie matki mogą być: uszkodzenia w mózgu takie jak: wodogłowie, mongolizm czy zaburzenia w prawidłowym rozwoju rdzenia kręgowego, uszkodzenia układu kostnego ( wady rozwojowe kończyn, rozczepienie podniebienia, zmiany w ogólnej budowie kośćca ), uszkodzenia gruczołów rozrodczych czy wady narządu wzroku ( zaćma ). Promieniowanie może wywoływać zmiany w tempie rozwoju płodu lub całkowicie go wstrzymać. Poddanie promieniowaniu kobiety ciężarnej wywołuje mutacje w komórkach płodu jak również w komórkach jej ciała.

W kontakcie żywej komórki z promieniowaniem jonizującym możemy mieć do czynienia z czterema różnymi efektami:

Efekty 1.Zniszczenie komórki jest tak duże, że nie będzie ona w stanie pełnić swych dotychczasowych funkcji i umrze. 2. Komórka, choć żywa, traci swą zdolność do reprodukcji. 3. Kod DNA zostanie uszkodzony w ten sposób, że powstające kopie komórek będą się różnić od komórki pierwotnej. 4. Promieniowanie może nie mieć wpływu na komórkę.

Czułość tkanki ludzkiej na promieniowanie jonizujące zmienia się w szerokich granicach. Najczulsze są organy krwiotwórcze i tkanki rozrodcze, najmniej czułymi są mózg i mięśnie.

Uszkodzenia popromienne, ze względu na rodzaj ich następstw dzielimy na : uszkodzenia somatyczne tj. wpływające na procesy odpowiedzialne za utrzymanie organizmu przy życiu genetyczne tj. naruszające zdolność organizmu do prawidłowego przekazywania cech swemu potomstwu.

Skutki uszkodzeń somatycznych Typowym skutkiem poważnych uszkodzeń somatycznych jest ostra choroba popromienna. Składają się na nią: mdłości, bóle i zawroty głowy, ogólne osłabienia, zmiany we krwi, biegunki, czasami krwawe z powodu owrzodzeń jelit, skłonności do krwawych wybroczyn w tkankach, niedokrwistość, wrzodziejące zapalenie gardła, obniżenie odporności organizmu wypadanie włosów.

Skutki uszkodzeń somatycznych c.d W zależności od stopnia uszkodzeń choroba popromienna może zakończyć się: śmiercią lub przejść w fazę przewlekłą ze stopniowym wyniszczeniem organizmu zakończonym najczęściej białaczką lub anemią aplastyczną i ostatecznie śmiercią. W wypadku mniejszych uszkodzeń jest szansa na powrót do zdrowia. Możemy pomóc organizmowi poprzez przeszczep szpiku kostnego.

Jednakże nawet po bardzo słabych objawach choroby popromiennej mogą po wielu latach wystąpić tzw. skutki opóźnione. Są to: - przedwczesne starzenie - skrócenie życia - niedokrwistość - białaczka - nowotwory - zaćma

Uszkodzenia genetyczne - polegają na zmianie struktury chromosomów wchodzących w skład komórek rozrodczych. Ich następstwem są mutacje przejawiające się w zmianie dziedziczonych przez potomstwo cech ustroju. Uszkodzenia chromosomów, a właściwie zmiany w składających się na nie genach, są kopiowane przez następne generację komórek. - Zmieniony nieprawidłowy kod genetyczny może być tak samo stabilny i czynny jak jego poprawny odpowiednik. Powoduje to różnego rodzaju wady dziedziczne potomstwa w kolejnych pokoleniach.

Uszkodzenia materiału genetycznego komórki Pęknięcia łańcucha DNA Utrata zasad azotowych Uszkodzenie zasad azotowych Przemieszczenie fragmentów chromosomów tzw.translokacje

Wpływ promieniowania na płód ludzki wodogłowie, mongolizm czy zaburzenia w prawidłowym rozwoju rdzenia kręgowego, uszkodzenia układu kostnego ( wady rozwojowe kończyn, rozczepienie podniebienia, zmiany w ogólnej budowie kośćca ), uszkodzenia gruczołów rozrodczych czy wady narządu wzroku ( zaćma ), zmiany w tempie rozwoju płodu lub całkowite go wstrzymanie Poddanie promieniowaniu kobiety ciężarnej wywołuje mutacje w komórkach płodu jak również w komórkach jej ciała.

skutki choroby popromiennej

Czarnobyl - miasto wymarłe 26 kwietnia 1986 r Czarnobyl - miasto wymarłe 26 kwietnia 1986 r. w elektrowni atomowej w Czarnobylu na Ukrainie miała miejsce największa awaria w dziejach elektrowni atomowych. Wskutek napromieniowania zmarło 31 osób, a ponad 200 zachorowało. W strefie skażenia, 30 km wokół Czarnobyla, ewakuowano ponad 130 tys. osób.

Dziękujemy za uwagę