Dr inż. Jan BERKAN pok. ST 319 www.cim.pw.edu.pl/jberkan PPTOK Projektowanie Procesów Technologicznych Obróbki Skrawaniem Błędy obróbki Dr inż. Jan BERKAN pok. ST 319 www.cim.pw.edu.pl/jberkan

Rodzaje błędów: Błędy systematyczne stałe – o stałej wartości Błędy systematyczne zmienne – błędy zmieniające się wg określonej zależności podczas obróbki Błędy przypadkowe – których wartości nie można określić; są rezultatem działania wielu czynników, z których każdy może mieć niewielkie znaczenie. Dla błędów systematycznych i systematycznych zmiennych można określić zależności między ich wartościami, a powodującymi je czynnikami, zastosować środki w celu zmniejszenia ich wartości . Dla błędów przypadkowych - można tylko określić ich zakres posługując się metodami statystycznymi.

Liczeb- ność [szt.] Wymiar amin R a max a

Wartość średnia wymiaru: a = Σ a i 1 n i=1 Średni błąd kwadratowy: σ = Σ (a i – a)2 i=1 n 1 n-1 wielkość serii przedmiotów – 200 - 250 szt. pomiar powinien dotyczyć odchyłek lokalnych

zapas dokł. od strony nienapr. zapas dokł. od strony napraw. dolna odchyłka dopuszczalna R A nom T obr górna odchyłka dopuszczalna

Rozkład Gaussa (normalny) Częstość występo-wania a-σ  a  a+σ prawd. = 0.68 a-2σ  a  a+2σ prawd. = 0.95 a-3σ  a  a+3σ prawd.= 0.997 punkt przegięcia a σ a R

Błąd wykonania lub nastawienia narzędzia Rozkład Gaussa – wpływ błędu systematycznego stałego Częstość a  Błąd wykonania lub nastawienia narzędzia

Wpływ błędu systematycznego zmiennego - rozkład Rayleigha częstość Niesymetria krzywej – duży wpływ zużywania się narzędzia a R

Rozkład wielowierzchołkowy Częstość Części pochodzą z dwóch nastawień narzędzia ? a R

(prostokątny, jednakowego prawdopodobieństwa) Rozkład równomierny (prostokątny, jednakowego prawdopodobieństwa) częstość R a

Rozkład zaokrąglonego prostokąta częstość a R

Rozkład antymodalny częstość a R

Rozkład trójkąta równoramiennego (Simpsona, Pearsona) częstość a R

Ekonomiczna dokładność obróbki Ekonomiczna dokładność obróbki na danym stopniu rozwoju techniki jest dokładnością uzyskiwaną w normalnych warunkach pracy: przy właściwym przeciętnym wyposażeniu przy normalnych kwalifikacjach pracownika przy zużyciu czasu i środków niższych niż przy innych metodach obróbki możliwych do zastosowania Analogiczne pojęcie dotyczy ekonomicznej chropowatości obróbki

Ekonomiczna dokładność obróbki (koszt) B – zakres ekonomicznej dokładności A – zakres osiągalnej dokładności C – zakres gwarantowanej dokładności B C K stały Δa Ek. dokł. obr. Dokładność (tolerancja)

Wybór ekonomicznej metody obróbki II Wybór ekonomicznej metody obróbki I Koszt (czas) III I - szlifowanie II - toczenie III - kucie A B met. II met. I met. III dokładność - tolerancja

Ekonomiczne dokładności i chropowatości różnych metod obróbki

Ekonomiczne dokładności i chropowatości różnych metod obróbki (c.d.)