Mitologia Starożytnej Grecji

GRECJA

Grecja na fotografii

Co to jest mitologia? Mitologia grecka – zbiór przekazywanych przez starożytną tradycję grecką opowieści o bogach, boginiach, herosach, wyjaśniających miejsce człowieka w świecie oraz samo funkcjonowanie świata, jego stworzenie i historię. Z mitologii czerpano wiedzę na temat świata i rozwijano na tej podstawie normy etyczne wyznaczające miejsce człowieka w ustalonym porządku świata.

CO TO SĄ MITY? Mit pochodzi od greckiego słowa mythos, czyli opowiadanie, legenda, podanie. Oznacza historię opowiadaną od pokoleń, która zawiera zarówno element prawdy historycznej, jak i pierwiastki fantastyczne. Dzięki temu mitologie (czyli zbiory mitów) są ważne dla historyków i archeologów, a także humanistów, znawców literatur i kultur. Mit charakteryzuje zbiorową mentalność danego narodu.

POLITEIZM – WIARA W WIELU BOGÓW Grecy, podobnie jak inne starożytne ludy np. Egipcjanie wierzyli w wielu bogów. Niesamowite przygody i działania bogów fantastyczne wyczyny herosów z nadprzyrodzonymi zdolnościami były wytworem ludzkiej fantazji.

Nieśmiertelność Ziemski czas i przestrzeń nie miały wpływu na bogów. 300 lat ziemskich mogło być mgnieniem oka dla boga. Bogowie zawdzięczali swą moc jedzeniu ambrozji i piciu nektaru, pokarmu i napoju zapewniających nieśmiertelność. Zaledwie kilku wybranych śmiertelników, takich jak Orfeusz i Herkules, odważyło się zejść do podziemnego świata i zdołało stamtąd wrócić, ale żaden człowiek oprócz króla Syzyfa nie dotarł na Olimp ani do podmorskiego królestwa Posejdona.

WIERZENIA STAROŻYTNYCH GREKÓW Grecy wyobrażali sobie bogów na podobieństwo wielkiej ludzkiej rodziny. Czasami bogowie kłócili się i wówczas niebo było pełne burzowych chmur. Zwykle jednak żyli dość zgodnie, ucztowali, urządzali wyścigi rydwanów wzdłuż Mlecznej Drogi i opiekowali się śmiertelnikami. Każdy z bogów miał swoją specjalność, na przykład muzykę, medycynę, wojnę i uczył jej ludzi. Ludzie rozmawiali z bogami podczas modłów i składali im ofiary z ptactwa, owiec lub bydła. Bogów interesował tylko zapach ofiary - mięso pozwalali zjadać ludziom. Przemawiali oni do śmiertelników za pośrednictwem wyroczni; dawali wskazówki kapłanom i kapłankom, którzy tłumaczyli je na język ludzki. Przesyłali także znaki ostrzegające przed przyszłymi wydarzeniami. Taką wróżbą mógł być choćby szum liści na wierzbie lub para kołujących w górze ptaków, ale niezrozumienie jej znaczenia mogło doprowadzić do katastrofy.

PANTEON

ZEUS ZEUS – albo Dzeus (u Parandowskiego), król bogów, pan Olimpu, stróż sprawiedliwości i porządku we wszechświecie. Syn Kronosa i Rei, Opiekun królów i ładu na świecie. Pan i stwórca ziemi, nieba i burzy. Jego gniew szczególnie wzbudzali ludzie, którzy składali fałszywe przysięgi. Przedstawiany z piorunem w ręku. Za jego świętego ptaka uważa się orła, a za drzewo - dąb.

Jak Zeus stał się bogiem bogów Jak Zeus stał się bogiem bogów? Król Kronos pożarł wszystkie swoje dzieci, Rea ukryła małego Zeusa na Krecie, gdzie ojciec go nie znalazł. Zeus powrócił do królestwa ojca i stanął na czele buntu przeciw Kronosowi. Był już wtedy ojcem wielu bóstw i półbogów. Zeus podzielił władzę tak, że sam rządził niebiosami, morzem władał jego brat Posejdon, podziemiem – drugi brat Hades. Razem odparli wiele ataków na Olimp. Kronos tytan Kronos wypluwa swe dzieci Rea z małym Zeusem i Kronos Zeus – pan Olimpu

ATENA ATENA, w mitologii greckiej była boginią mądrości, sztuki, nauki i wojny o słuszną sprawę, córką Zeusa. Zwyciężając w walce z Posejdonem o władzę nad Atenami (których była patronką) dała drzewo oliwne Ateńczykom. Była patronką sztuki i nauki. Wynalazła tkactwo, pług i wóz wojenny. Przez artystów przedstawiana była w pełnej zbroi, w hełmie, z tarczą i dzidą.

POSEJDON Syn Kronosa i Rei. Brat Zeusa, Hadesa, Demeter, Hestii i Hery. Mąż Amfitryty. Władca oceanów, jezior, portów i mórz. Opiekun żeglarzy, którzy modlili się do niego o spokój na morzu, i rybaków. Przedstawiany na rydwanie unoszącym się na falach z trójzębem w ręku, którym wzburzał i uciszał wody, kruszył skały.

Chociaż Posejdon uchodził Wśród Hellenów za starszego Brata Zeusa, to jednak ustępował mu powagą i godnością. Przy rozdzielaniu władzy nad Światem morskie odmęty przypadły Posejdonowi. W pobliżu miasta Ajgaj na wyspie Eugei miał on bogaty, podwodny pałac, w którego stajniach Trzymał złoty rydwan oraz swe ulubione białe konie o złocistych grzywach –Hippokampy. Posejdon zakochał się w Amfitrycie jednej z córek starca morskiego Nereusa. Piękna nereida czuła jednak odrazę do cuchnącego mułem i wodorostami władcy. Dopiero opowieść delfina o bogactwach Posejdona skłoniła ją do małżeństwa.

Hades Syn Kronosa i Rei. Brat Zeusa, Posejdona, Demeter, Hery i Hestii. Mąż Persefony (Kory). Władca podziemia i zmarłych, przez co często wzbudzał w ludziach lęk. Panował w Hadesie - miejscu, do którego udają się dusze po śmierci. Poświęcano mu narcyzy i cyprysy oraz ofiary z czarnych owiec.

Demeter Córka Kronosa i Rei. Siostra Zeusa, Hadesa, Posejdona, Hery i Hestii. Nieszczęśliwa matka Persefony. Bogini roli, ziemi, pól uprawnych, urodzaju, pór roku. Opiekunka życia osiadłego, ładu społecznego, bogactwa. Przedstawiana z bukietem kłosów zbóż w ręku. Z kultu Demeter, związanego z odradzaniem się ziarna, wyłoniła się idea nieśmiertelności duszy i życia pozagrobowego. Głównym ośrodkiem kultu był Eleusis. DEMETER I JEJ CÓRKA KORA- PERSEFONA

Hera Córka Kronosa i Rei. Siostra Posejdona, Hadesa, Hestii, Demeter. Żona i siostra Zeusa. Matka Hefajstosa, Hebe i Aresa. Władczyni Olimpu i nieba. Była bardzo zazdrosna o liczne kochanki swojego męża. Opiekunka małżeństw i wierności małżeńskiej. Patronka kobiet zamężnych. Poświęcono jej pawia i kukułkę. Natomiast w ofierze składano krowy. Świątynia Hery

HESTIA Córka Kronosa i Rei. Siostra Zeusa, Posejdona, Hadesa, Demeter. Ślubowała pozostanie w dziewictwie. Ją pierwszą wzywano w przysięgach i jej pierwszej składano ofiary. Patronka ogniska domowego, rodziny, sierot i wdów.

Związki frazeologiczne, które swoje źródło mają w mitologii, określa się mianem mitologizmów: Chimeryczny nastrój – kapryśny, grymaśny, dziwaczny, towarzyszą mu fochy, dąsy; od Chimery, mitycznego potwora o głowie lwa, tułowiu kozy z wężem zamiast ogona, ziejącego ogniem Pięta achillesowa - związek frazeologiczny oznaczający słaby punkt Puszka Pandory – źródło wszelkich nieszczęść, smutków, zmartwień Koń trojański – zasadzka, podstęp Ikarowe loty – lekkomyślne działania Postawa prometejska – dobroczynność i poświęcenie dla dobra ludzkości Syzyfowa praca – ciężka praca, bez efektów Stajnia Augiasza – miejsce szczególnie brudne, zaniedbane

Rekonstukcja pałacu w Knossos

KONIEC

Źródła Wikipedia Google grafiki