Kojarzenia 2007

Kojarzenie To dobieranie zwierząt w pary rodzicielskie Drugi (po selekcji) etap pracy hodowlanej Potomstwo może być lepsze niż średnia rodziców, ale tylko gdy istnieje dominacja i epsistaza. Zmienia częstość genotypów, ale nie genów!

Kojarzenie w obrębie populacji Zwierzęta dobiera się indywidualnie: konkretny samiec  samica Potomstwo może skorzystać z interakcji między genami przekazanymi przez ojca i matkę (SZK) P =  + ½ AO + ½AM + MS + SZK + e specyficzna zdolność kombinacyjna fenotyp potomka wartości. hod. rodziców

Specyficzna zdolność kombinacyjna - przykład 2 geny B zwiększa okres międzywycieleniowy, p=0.5 b zmniejsza, q=0.5 wartości genotypowe GBB = 390 dni, GBb=370 dni, Gbb=360 dni średnia  = 0,52360 + 20,50,5370 + 0,52390 = 372,5

SZK – c.d. wartości hodowlane ABB = +15 dni, ABb=0, Abb= -15 dni kojarzenie BBbb oczekujemy P =  + ½ ABB + ½ Abb = 372,5 będzie GBb=370 dni SZK BBbb = 370 - 372,5 = -2,5

Kojarzenie w obrębie populacji losowe na podstawie fenotypu lub wartości hodowlanej na podstawie spokrewnienia selekcja par rodzicielskich (mate selection)

(1) Kojarzenia losowe allel ojcowski przekazywany niezależnie od allelu matki brak korelacji między wartościami hodowlanymi rodziców populacja może być w stanie równowagi gametycznej

(2) Kojarzenie na podstawie fenotypu lub wartości hodowlanej Pozytywne (podobny z podobnym) np. dobry buhaj  dobra krowa powstaje ekstremalne potomstwo zwiększa wariancje cechy (na krótko) unikaj kojarzeń słaby  słaby Negatywne (kojarzenie niepodobnych) zmniejsza czasowo zmienność kojarzenie korekcyjne pozwala kompensować złe cechy, np. krowa z wadami nóg  buja z doskonałą postawą

(3) Kojarzenie na podstawie spokrewnienia Preferencyjne kojarzenia osobników spokrenionych (inbreeding czyli chów krewniaczy) ekstremalny przypadek: kojarzenie pełnego rodzeństwa to wzrost inbredu o 19%/pokolenie prowadzi do depresji inbredowej generalnie unikane ale przydatne: hodowla na linię (utrwala geny wybitnego osobnika), tworzenie linii zinbredowanych do doświadczeń Preferencyjne kojarzenie osobników mało spokrewnionych (outbreeding) optymalnie gdy rodzice nie są w ogóle spokrewnieni, ale w praktyce sprowadza się do unikania zinbredowania

(4) Selekcja par strategia łącząca selekcję i kojarzenia w jeden etap konieczne obliczenie oczekiwanej wartości potomstwa dla wszystkich możliwych kombinacji par wykorzystuje zmienność nieaddytywną (tradycyjna selekcja nie) nie maksymalizuje postępu hod. (tradycyjna selekcja tak!) dobra by pozyskac zwierzeta produkcyjne, ale nie hodowlane

Krzyżowanie To kojarzenie samca i samicy reprezentujących inne rasy (linie, gatunki) Dwie przyczyny: heterozja komplementarność ras

Heterozja Wybujałość mieszańców – użytkowość mieszańców wyższa niż średnia dwóch ras specyficzna dla kombinacji ras i cechy (trudno przewidywalna) generalnie większa dla cech o niskim h2 proporcjonalna do heterozygotyczności zjawisko odwrotne do depresji inbredowej

Heterozja śr. mieszańców – śr. rodziców śr. rodziców  100

Heterozja drób: trzoda bydło mleczne nieśność 10-30 jaj, 8-20% wielkość miotu +0,23 2,9% w miotu przy odsadzeniu +0,7 10,2% przyrost dzienny 60 g 8,8% grubość słoniny 0,8% bydło mleczne wydajność mleczna +123-290 kg 2,3 - 6,1% wydajność tłuszczu +6 kg 2,6% wydajność białka +4,4 kg 2,4%

Heterozygotyczność udział genów matki, które pochodzą od innej rasy, niż geny ojca krzyżowanie dwóch czystych ras (AB) to 100% krzyżowanie wsteczne A  (AB) to 50%

Heterozja - przewidywanie heterozja = heterozygotyczność mieszańców  heterozja przy krzyżowaniu czystych ras

Heterozja matczyna gdy potomstwo korzysta z faktu, że matka jest mieszańcem spowodowana heterozją bezpośrednią u matek dla cech takich jak mleczność i troskliwość Efekt matki ekspresja genów przekazanych przez matkę na chromosomach i w cytoplazmie ekspresja genów matki w czasie ciąży i odchowu (duża heterozja)

Oczekiwana wydajność mieszańców = ( oczekiwana wyd. bez heterozji + efekt matki )  (1+heterozja/100 + heterozja mateczna/100)

Komplementarność ras Dwa komponenty rasa ojcowska – wysoka użytkowość tuczna i rzeźna rasa mateczna – plenna o dobrej użytkowości tucznej i rzeźnej (selekcja w obu kierunkach)

Krzyżowanie towarowe To system pozyskiwania osobników towarowych Często stosowane u bydła mięsnego, trzody i kur Wykorzystuje heterozję i komplementarność ras

Krzyżowanie towarowe dwurasowe najczęściej rasę A reprezentują tylko samce, a rasę B tylko samice selekcja niezależnie w każdej rasie heterozygotyczność mieszańców 100% szczególnie opłacalne, gdy rasa B to wyjątkowe dobre matki

Krzyżowanie towarowe trójrasowe 100% heterozji matczynej 100% heterozji bezpośredniej konieczne utrzymywanie 3 ras jeżeli A=B to taniej, ale tylko 50% heterozji bezpośredniej

Krzyżowanie rotacyjne dwurasowe mieszańce jako matki i zwierzęta towarowe jednocześnie stabilizuje się przy 33/67% (lub 67/33%) heterozja zawsze <100%