Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie projektami inwestycyjnymi w systemie gospodarki odpadami z uwzględnieniem metod PM BoK i IPMA Źródło: www.zielonaakcja.pl Źródło: www.zielonaakcja.pl Źródło: www.zielonaakcja.pl Grzegorz Jokiel 2012

Agenda Metodyki zarządzania projektami Interesariusze w projektach Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Agenda Metodyki zarządzania projektami Interesariusze w projektach Cykl życia projektu Cele projektu Struktura pracy w projekcie Zarządzanie podstawowymi parametrami projektów (zakres, czas, koszty, jakość, ryzyko) Teoria ograniczeń E. Goldratta w zarządzaniu projektami – Łańcuch krytyczny Praktyki w projektach zagrożonych

Definicja projektu wg PMI (Process Management Institute) Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Definicja projektu wg PMI (Process Management Institute) Projekt to tymczasowe przedsięwzięcie podejmowane w celu wytworzenia unikalnego wyrobu lub dostarczenia unikalnej usługi. Przez tymczasowość należy rozumieć więc, iż każdy projekt ma swój początek i koniec. Każdy projekt trwa … dwa tygodnie, dwa dni … i … DWIE NOCE!!

Metodyki zarządzania projektami Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Metodyki zarządzania projektami PMBoK - (Project Management Body of Knowledge – opracowana przez Project Management Institute (PMI) w 1987 IPMA – (International Project Management Assotiation) Prince2 - (Projects In Controlled Environments) – 1989 r. CCTA (Central Computer and Telecommunications Agency). Oparta na wcześniejszej metodyce PROMPT z 1975 Do wyboru dla prowadzącego jest metodyka jaką warto dokładniej omówić, ze względu na ograniczenia czasowe zajęć. Pozostałe - jedynie zasygnalizować ich istnienie i odesłać zainteresowanych do podanych materiałów źródłowych, PRZY CZYM AUTOR PREZENTACJI W DALSZEJ CZĘŚCI NAWIĄZUJE DO UKŁADU TREŚCI ZGODNEGO Z PMBoK

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej PMBoK Źródło: Kompendium wiedzy o zarządzaniu projektami PMBOK Guide, MT&DC, Warszawa, 2006

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej IPMA Oko projektu Źródło: http://www.ipma.pl/sites/default/files/certyfikacja/NCB_v3_PL.pdf

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej IPMA; źródło: http://www.ipma.pl/sites/default/files/certyfikacja/NCB_v3_PL.pdf

Źródło: Ken Bradley, "Podstawy metodyki PRINCE2", 2002 Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Prince2 Podejście procesowe do zarządzania projektem. Definiuje szczegółowo osiem procesów najwyższego rzędu, które z kolei dzielą się na podprocesy: Strategiczne zarządzanie projektem (ZS) – Directing a project (DP) Planowanie (PL) – Planning (PL) Uruchamianie Projektu/Przygotowanie Założeń Projektu (PP) – Starting up a project (SU) Inicjowanie projektu (IP) – Initiating a project (IP) Sterowanie Etapem (SE) – Controlling a stage (CS) Zarządzanie Wytwarzaniem Produktów (WP) – Managing product delivery (MP) Zarządzanie Zakresem Etapu (ZE) – Managing stage boundaries (SB) Zamykanie Projektu (ZP) – Closing a project (CP) Źródło: Ken Bradley, "Podstawy metodyki PRINCE2", 2002

Macierz interesariuszy (stakeholders) Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Macierz interesariuszy (stakeholders) Źródło: http://www.marketdog.pl/?s=macierz+interesariuszy&op.x=25&op.y=16

Źródło: T. Zieliński ARTZI. NET Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Cykl życia projektu Źródło: T. Zieliński ARTZI. NET

Simple – prosty - Skonkretyzowany Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Cele SMART Simple – prosty - Skonkretyzowany Measurable - mierzalny - Mierzalny – mierniki stopnia realizacji celu Achievable – osiągalny - Realny Relevant – istotny -Akceptowalny Timely defined - określony w czasie – Terminowy Źródło: Encyklopedia zarządzania http://mfiles.pl/pl/index.php/Zasada_SMART Budowa spalarni (S), o określonej mocy przerobowej (M) w lokalizacji X (A,R), do końca 2014 r. (T)

WBS Work Breackdown Structure - Struktura podziału pracy Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WBS Work Breackdown Structure - Struktura podziału pracy nr Koncert reklamowy Zadania Wykonawcy 1 Akceptacja projektu 1.1 Przygotowanie założeń 1.2 Negocjacje 2 2.1 Kontraktowanie wykonawców 2.1.1 Negocjacje cenowe 3 Lokalizacja 3.1. Wizja lokalna 3.2 …..

Zarządzanie zakresem Zapoczątkowanie projektu („kick off” meeting) Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie zakresem Zapoczątkowanie projektu („kick off” meeting) Planowanie zakresu (co należy zrobić) Doprecyzowanie zakresu (szczegóły np. kolor, model,…) Weryfikacja zakresu (w oparciu o podstawowe ograniczenia) Kontrola zmian zakresu (kompetencje do zatwierdzania zmian) Zgodnie z wytycznymi karty przedmiotu należy omówić zarządzanie czasem, kosztami, jakością, ryzykiem w projekcie W dalszej części prezentacji przyjęto do omawiania tych kwestii układ zaczerpnięty z PMBoK – 9 obszarów tematycznych tej metodyki

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Parametry projektu

Zasada 2 z 3 SZYBKO – DOBRZE - TANIO Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zasada 2 z 3   SZYBKO – DOBRZE - TANIO

Metoda Triage Zrobić koniecznie Powinno się zrobić Ewentualnie zrobić Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Metoda Triage Zrobić koniecznie Powinno się zrobić Ewentualnie zrobić Z metodą można zapoznać się w: s. 83

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie czasem Identyfikacja działań (w jaki sposób zrealizować zadania) Kolejność działań (logika, technologia, analizy sieciowe) Szacowanie czasu trwania zadań (doświadczenia, eksperymenty, porównania) Harmonogram Kontrola harmonogramu (kamienie milowe, reakcje na odchylenia) Przy omawianiu zarządzania czasem użyta zostanie ilustracyjnie aplikacja wspierająca – MsProject2010 albo OpenProj, mogą być też ewentualne Primavera, czy Ganttproject lub podobne. Na slajdzie jest harmonogram Gantta wykonany w MsProject2010.

Teoria ograniczeń (TOC – Theory of Constraints) Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Teoria ograniczeń (TOC – Theory of Constraints) E. Goldratt’a Łańcuch krytyczny Zarządzanie projektami poprzez terminy ostateczne (dead line’y) Bufory czasowe w etapach i zadaniach projektu Syndrom studenta Wpływ negatywnych bodźców na szacowanie czasu pracy Bufor projektu Teoria ograniczeń w ujęciu projektowym jest przedstawiona w książce E. Goldratt: Łańcuch krytyczny: projekty na czas, Werbel 2000, ale również pojawiła się ta książka w wydawnictwie MINT w roku 2009

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Bufor projektu

Nadmierna alokacja zasobów Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Łańcuch krytyczny Nadmierna alokacja zasobów

Zarządzanie kosztami w projekcie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie kosztami w projekcie Planowanie zasobów (rodzaj, ilość, …) Kosztorysowanie zasobów (Norma3, stawki, …) Budżetowanie kosztów (bufor budżetowy) Kontrola kosztów (odchylenia kosztowe i plan reakcji na nie) Przy omawianiu zarządzania zasobami użyta zostanie ilustracyjnie aplikacja wspierająca – MsProject2010 albo OpenProj, mogą być też ewentualne Primavera, czy Ganttproject lub podobne. W niej należy pokazać planowanie zasobów i ich kosztorysowanie

Zarządzanie jakością w projekcie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie jakością w projekcie Planowanie jakości (kryteria obiektywne – np. normy, kryteria subiektywne – estetyka, …) Zapewnianie jakości (zmiany materiałowe, ekip wykonawczych, technologii, …) Kontrola jakości (kto, kiedy w jaki sposób, …)

Zarządzanie zasobami ludzkimi w projekcie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie zasobami ludzkimi w projekcie Planowanie organizacyjne Struktura organizacyjna projektu 2) Pozyskiwanie personelu rekrutacja do projektu (pozytywna i negatywna) 3) Kształtowanie zespołu można jedynie zapewnić dobre warunki pracy

Zarządzanie komunikacją w projekcie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie komunikacją w projekcie Planowanie komunikacji (media, częstotliwość, forma, uprawnienia …) Dystrybucja informacji (zakres, workflow, akceptacje) Sprawozdawczość wyników (raportowanie …) Zamkniecie administracyjne Baza wiedzy

Zarządzanie ryzykiem w projekcie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie ryzykiem w projekcie Planowanie zarządzania ryzykiem (akceptacja, przeniesienie, alternatywne scenariusze, działania kryzysowe, …) Lista czynników ryzyka Analiza jakościowa czynników ryzyka Analiza ilościowa czynników ryzyka Macierz czynników ryzyka 5) Plan reakcji na czynniki ryzyka 6) Monitorowanie i kontrola ryzyka

Zarządzanie zamówieniami w projekcie Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie zamówieniami w projekcie Planowanie zamówień (obszar, skala, budżet, harmonogram, …) Planowanie zapytań (forma, ilość, …) Zebranie ofert Wybór dostawców Administracja kontraktem Zamknięcie kontraktu Zamiast kar za niedotrzymanie terminów – korzyści za wcześniejszą realizację

Zarządzanie integracją projektu Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Zarządzanie integracją projektu Opracowanie planu projektu Realizacja planu projektu Zintegrowana kontrola zmian

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Projekty na drodze do klęski wg E. Yourdona Opóźnienie wykonania projektu komputerowego wynosi od 6 do 12 miesięcy w stosunku do terminu planowanego, a koszty rosną o 50 do 100% w stosunku do planowanych (Standish Group) Źródło: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000, s. 11-12. Ostatnie slajdy prezentacji przygotowane są w oparciu o książkę: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000,

Gry negocjacyjne Pomnóż przez 2 i cos dodaj Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Gry negocjacyjne Pomnóż przez 2 i cos dodaj Odwrotność mnożenia przez 2 Zgadnij jaka liczbę mam na myśli Dwukrotna połajanka (zastraszenie kierownika projektu) Hiszpańska inkwizycja (zebranie prezesów) Niska stawka (przetargowe oferty konkurentów) Mam cię (na tydzień przed terminem klient nie wycofa się,) Chińska tortura wodna (systematyczne małe opóźnienia) Dym i lustra (szacunki oparte na nowej, niejasnej metodzie szacowania) Ukryte zmienne albo pielęgnacja i jakość – można dostarczyć użytkownikowi nieskończona ilość oprogramowania pod warunkiem że nie musi ono działać i nie trzeba go będzie pielęgnować Źródło: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000

Tworzenie przyzwoitych warunków pracy Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Tworzenie przyzwoitych warunków pracy Atak frontalny Tajemnica kreciej nory Prawa osadników Telepraca (kukły jako zjawy biurowe) Psia wachta Barykady i bufory (strażnik, flaga) Źródło: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000

Najlepsze praktyki zarządzania projektem Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Najlepsze praktyki zarządzania projektem Formalne zarządzanie ryzykiem Wzajemne koleżeńskie oceny, inspekcje i kontrole (świeże oko) Harmonogram i zarządzanie oparte na dokumentach (na podstawie doświadczeń wcześniejszych projektów, jeżeli takowe były podobne) Kamyki milowe (Milestones) i kamyki calowe Ogólnie dostępne informacje o projekcie postępach, terminach itd. Identyfikacja i eliminacja błędów w jak najwcześniejszej fazie projektu Odpowiedzialność zarządzających względem pracowników Źródło: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Najgorsze praktyki Oczekiwanie skrócenia czasu o >10% od statystycznej normy dla podobnych projektów Wprowadzanie nowej technologii jako środka skrócenia czasu projektu Tolerowanie na ścieżce krytycznej zdarzeń, które nie są zależne od realizatorów projektu Źródło: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000

Symptomy projektów na drodze do klęski Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Symptomy projektów na drodze do klęski Odchodzą główni członkowie zespołu „Współczynnik odwrotnej proporcjonalności Dilberta” Nadmiar wisielczego humoru Nowe nazwy projekty np. Projekt Titanic Złowieszcza cisza ze strony użytkowników i dyrekcji, którzy dawniej często dowiadywali się o projekt Źródło: E. Yourdon: Marsz ku klęsce – poradnik dla projektanta systemów, WNT, Warszawa 2000

Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Dziękuję za uwagę – zapraszam do dyskusji Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk Projekt „Nowy system gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dziękuję za uwagę – zapraszam do dyskusji Grzegorz Jokiel Katedra Zarządzania Procesami Gospodarczymi Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu ul. Komandorska 118/120, 53-345 Wrocław tel. +48 71 36 80 415 grzegorz.jokiel@gmail.com grzegorz.jokiel@ue.wroc.pl www.jokiel.ue.wroc.pl