Teoria podziału funkcjonalnego EC – na przykładzie teorii Ricardo Teoria podziału Ricardo charakterystyka ogólna Teoria podziału jako „łącznik” miedzy teorią wartości i teorią wzrostu Ricardo Ahistoryczny charakter Główne elementy składowe: Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Teoria zysku Teoria renty gruntowej

Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo Pojęcie płacy naturalnej i rynkowej Płaca naturalna jest określona przez trzy czynniki 1. Minimum kosztów utrzymania robotnika i jego rodziny – czynnik najważniejszy (pojęcie funduszu utrzymania robotników) 2. Koszty zaspakajania potrzeb wyższego rzędu 3. Koszty zdobycia kwalifikacji Wniosek: płaca naturalna nie jest pieniężnym odpowiednikiem minimum utrzymania i jest historycznie zmienna (stale rośnie)

Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo Płaca rynkowa: określona przez sytuację na rynku pracy (podaż i popyt) Prawo płacy Ricardo (zależność między płacą naturalną i rynkową) LS - podaż pracy, LD – popyt na pracę, t- czas Prawo płacy - długi okres

Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo Płaca rynkowa – krótki okres

Teoria płacy, pracy i zatrudnienia Ricardo Płaca naturalna i rynkowa w długim okresie W długim okresie działanie prawa płacy prowadzi do zrównania się dynamiki podaży pracy, popytu na pracę i dynamiki ludności Wzrost plac naturalnych (dobrobytu) jest pochodną ogólnego rozwoju gospodarczego a nie roszczeń placowych Płace rynkowe stale oscylują wokół płac naturalnych w w(t) w(t) w t dLs/dt=dLD/dt=dL/dt

Teoria zysku Ricardo Brak rozwiniętej teorii zysku – przyczyną jest skrajnie ahistoryczne ujmowanie kapitału i kapitalizmu Zysk jako przekształcona forma tzw. wartości dodatkowej Sprzeczność między zyskiem i płacą Krótki okres: bezpośrednia Długi okres: poprzez mechanizm wzrostu rent gruntowych i związany z tym wzrost plac naturalnych (funduszu utrzymania robotników) Długookresowy spadek stopu zysku prowadzi do tzw. sekularnej stagnacji gospodarki Tzw. zbożowa wersja teorii zysku (corn theory of profit) jako próba pokonania wewnętrznej sprzeczności teorii wartości opartej na pracy

Teoria renty gruntowej (rent naturalnych) Główne założenia TRG Prawo malejącej produkcyjności (MP<AP) Ograniczona ilość ziemi (nadającej się do rolniczego użytkowania) Prywatna własność ziemi Swoboda przepływu kapitału (do/z rolnictwa) Trójklasowy model rolnictwa: robotnicy rolni, właściciele, producenci rolni

Teoria renty gruntowej (rent naturalnych) Źródło/mechanizm powstawania renty gruntowej W warunkach krańcowych (najgorszych) cena produkcji obejmuje koszty i zysk przeciętny W warunkach lepszych niż najgorsze cena produkcji zawiera nadwyżkę nad zysk przeciętny i ta nadwyżka jest źródłem renty cpr = koszty + zysk przeciętny + renta Teoria nie wyjaśnia, co jest źródłem zysku w warunkach najgorszych

Teoria renty gruntowej (rent naturalnych) Rodzaje renty gruntowej (różniczkowej) Pierwsza: wynikająca ze zróżnicowania warunków naturalnych Druga: wynikająca ze zróżnicowania intensywności produkcji, postępu technicznego itp.. Różnice w zawłaszczaniu renty Pierwsza: w całości właściciele Druga: przejściowo (okres trwania umowy dzierżawnej) producenci, potem właściciele Antyfeudalny aspekt społeczny TRG Ricardo