Profilaktyka selektywna „FreD goes net” Program wczesnej interwencji wobec młodych osób, które po raz zostały odnotowane w związku z narkotykami lub alkoholem Robert Rejniak

Ogólne informacje o projekcie „FreD goes net” – międzynarodowy projekt koordynowany przez Landschaftsverband Westfalen-Lippe z siedzibą w Münster (Niemcy) Beneficjent programu w Polsce – Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii Projekt finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Zdrowie Publiczne oraz Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii Kraje uczestniczące - Niemcy, Polska, Austria, Belgia, Cypr, Irlandia, Islandia, Łotwa, Szwecja, Słowenia, Rumunia, Dania, Luxemburg, Holandia, Słowacja, Litwa Termin realizacji projektu: listopad 2007- październik 2010

Kontynuacja realizacji programu w 2010 r. Rekomendacja: LWL Koordinationstelle Sucht Westfallen Lippe z siedzibą w Műnster Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii MZ w Warszawie Wsparcie finansowe: Urząd Marszałkowski w Toruniu Urząd Miasta Bydgoszczy

FreD - projekt wczesnej interwencji Wczesna interwencja pełni rolą chroniącą i kierowana jest do osób, które same nie zwróciły się jeszcze o pomoc. Wczesna interwencja odnosi się do fazy prekontemplacji i ma za zadanie wzbudzenie motywacji. Wczesna interwencja pozwala na opanowanie umiejętności identyfikacji ryzyka co sprawia, że młodzi ludzie w odpowiedzialny sposób podchodzą do substancji psychoaktywnych Wczesna interwencja ułatwia dotarcie do placówek pomocowych oferując niskoprogową pomoc Grupa docelowa programu – młode osoby używające legalnych i nielegalnych substancji odurzających (nieuzależnione)

FreD – oferta krótkoterminowa Odkrycie faktu używania substancji powinno skutkować odpowiednim działaniem zaradczym. Działaniem zaradczym jest interwencja zdrowotna Składa się na nią rozmowa kwalifikacyjna oraz osiem godzin zajęć grupowych. Krótkie interwencje mają charakter jednorazowy lub stanowią krótki program składający się z kilku interwencji (w przypadku FreD maksymalnie czterech). Krótka interwencja powstała jako alternatywa dla braku leczenia lub leczenia o intensywniejszym przebiegu.

Regulacje prawne odnośnie problemu narkomanii mające zastosowanie do programu FreD Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii Zaostrzenie przepisów karnych na przestrzeni ostatnich 10 lat Posiadanie narkotyków jest nielegalne i podlega karze – grzywna, ograniczenie lub pozbawienie wolności Możliwość zawieszenia postępowania przez prokuratora w przypadku udziału osoby używającej narkotyków lub uzależnionej w programie leczniczym, rehabilitacyjnym lub profilaktycznym (art.72) Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich Sąd rodzinny po stwierdzeniu demoralizacji lub popełnienia przez nieletniego (13-18 lat) czynu karalnego może zobowiązać: nieletniego do określonego postępowania: uczestnictwa w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia Rodziców do nawiązania i utrzymywania bliskiej współpracy ze szkołą, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, lekarzem lub zakładem leczniczym

Regulacje prawne – szkoła Używanie przez uczniów środków odurzających jest traktowane jako sygnał demoralizacji Prawna wykładnia do podjęcia przez szkolę interwencji - „Procedury postępowania nauczycieli i współpracy szkół z policją w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży demoralizacją i przestępczością“ (opr.MSWiA) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 stycznia 2003 r. (Dz.U. z 2003 r. nr 26 poz.226).

Szkolna interwencja profilaktyczna Cele Wsparcie i pomoc uczniowi i jego rodzicom w rozwiązaniu problemu związanego z używaniem narkotyków/alkoholu Zapobieganie rozwojowi problemu na terenie szkoły Procedura interwencji Diagnoza : zaplanowanie adekwatnej interwencji Porada : wyjaśnienie reguł i stanowiska szkoły, zmotywowanie ucznia do zgłoszenie się do PLACÓWKI TERAPEUTYCZNEJ np. Monar, Poradnia Odwykowa, Kontrakt: zmotywowanie ucznia do zmiany zachowania Monitorowanie kontraktu: wsparcie pozytywnych zmian w zachowaniu ucznia Ewaluacja Rezultaty jakościowej ewaluacji wykazały, że program może być efektywny w odniesieniu do rozwiązywania problemu uczniów okazjonalnie wzywających narkotyków lub sporadycznie łamiących inne reguły szkolne W celu osiągnięcia pożądanych efektów rekomendowane jest stosowanie procedury interwencji

Badania RAR - brak oferty programowej w tym obszarze Stygmatyzacja – „jesteś narkomanem”, „alkoholikiem” „musisz się leczyć” Myśli: „Ja nie pójdę do AA” „Robicie ze mnie narkomana”, „Nie mam problemu” Rodzice: Lęk, obawa, „jeszcze więcej się nauczy” Postawa: Bunt, opór, niechęć

Szkolna interwencja profilaktyczna Cele Wsparcie i pomoc uczniowi i jego rodzicom w rozwiązaniu problemu związanego z używaniem narkotyków/alkoholu Zapobieganie rozwojowi problemu na terenie szkoły Procedura interwencji Diagnoza : zaplanowanie adekwatnej interwencji Porada : wyjaśnienie reguł i stanowiska szkoły, zmotywowanie ucznia do udziału w programie „FreD goes net” Kontrakt: zmotywowanie ucznia do zmiany zachowania Monitorowanie kontraktu: wsparcie pozytywnych zmian w zachowaniu ucznia Ewaluacja Rezultaty jakościowej ewaluacji wykazały, że program może być efektywny w odniesieniu do rozwiązywania problemu uczniów okazjonalnie wzywających narkotyków lub sporadycznie łamiących inne reguły szkolne W celu osiągnięcia pożądanych efektów rekomendowane jest stosowanie procedury interwencji

FreD jako program profilaktyki selektywnej i wskazującej interwencja selektywna, ponieważ kładzie nacisk na fakt, że osoby przyłapane na używaniu narkotyków należą do grupy wysokiego ryzyka. interwencja wskazująca ponieważ skupia się na jednostce, która została skierowana do programu w związku z używaniem narkotyków.

FreD jako projekt oparty na współpracy Profilaktyka uzależnień to zadanie dla całego społeczeństwa Program opiera się na współpracy w celu dotarcia do młodych użytkowników narkotyków, w szczególności tych z ryzykownymi wzorami używania Głównymi kanałami dotarcia w ramach programu FreD są policja, sąd oraz szkoły (straż gminna i służba zdrowia) Budowanie odpowiednich struktur współpracy stanowi kluczowe działanie w ramach programu. Współpraca międzyinstytucjonalna posiada istotny wpływ na skuteczność podejmowanych działań

Cele programu „FreD” Zachęcenie użytkownika narkotyków do zastanowienia nad kwestią używania substancji Skonfrontowanie osoby używającej narkotyków z własnymi ograniczeniami i ich wpływem na zachowanie Dostarczenie informacji na temat substancji, efektów działania i ryzyka Zmotywowanie do zmiany postaw i zachowania Umożliwienie podejmowania decyzji w oparciu o samoocenę i ocenę ryzyka Informowanie na temat możliwych form pomocy

Implementacja programu „FreD goes net” Grupa docelowa Osoby w wieku pomiędzy (13)14 i 21(23) lat Używanie substancji odurzających Zgłoszenie do programu przez szkołę, policję, sąd Ścieżka dostępu / partnerzy Szkoła – główny partner Policja / sąd rodzinny / kuratorzy/służba zdrowia Miejsca pilotażowej implementacji programu Bartoszyce (warmińsko-mazurskie) Bydgoszcz (kujawsko-pomorskie)

Przebieg programu „FreD goes net” Wiedza efekty & ryzyko aspekty prawne Refleksja własne używanie wzory, powody Porada ograniczenie, zaprzestanie używania Narkotyki & alkohol Poznanie się Informacja nt. zajęć Czy to odpowiednia oferta? Zmotywowanie Wymiar Sprawiedliwości, Policja Straż Miejska Skierowanie Certyfikat Wywiad wstępny- indywidualny Zajęcia grupowe 1 / 2 / 3 / 4 1 / 2 / 3 1 / 2 Szkoła 8 godzin Skierowanie do innego programu Miejsce pracy

Istota podejścia – Wywiad Motywacyjny (Miller&Rollnick) Motywacja do zmiany pochodzi od klienta, nie jest w żaden sposób narzucona (strategie jak perswazja, konfrontacja, użycie argumenty typu zagrożenie np. utratą pracy nie są WM) Bezpośrednia perswazja nie jest odpowiednią techniką (opór) Odpowiedni, spokojny styl Partnerstwo Techniki WM Uważne słuchanie Ekspresja zrozumienia i akceptacji Wzmacnianie klienta Monitorowanie stopnia gotowości klienta do zmiany Afirmacja wolności wyborów klienta

2009 rok - ścieżki dostępu

Wiek uczestników grup – Rok 2009

2009 Odnotowani w związku:

Rodzaje narkotyków (uczestnicy zajęć):

Spośród 39 osób odnotowanych w związku z alkoholem - 23 miało kontakt z narkotykami (głównie marihuaną)

Zakwalifikowani do grup – przychodzący na spotkanie : 88 – 78 = 88% Rozpoczecie i ukończenie zajęć : 78 – 73 = 93 %

FreD trenerzy w Polsce

Dziękuję za uwagę anna.radomska@kbpn.gov.pl robert.rejniak@op.pl ptznbyd@op.pl www.ptzn.org.pl Tel: FreD Bydgoszcz +48 604 810 296 oprac.Robert Rejniak