Pogoń za rentą – przykłady z życia gospodarczego w Polsce w okresie transformacji Hubert Wiligórski

Czym jest renta? Dwie definicje: Dochód uzyskiwany z wykorzystania ziemi jako czynnik produkcji, przekraczający zysk, jaki mogłaby ona przynieść w alternatywnym zastosowaniu (D.Ricardo) Każda korzyść otrzymywana z inwestycji środków, które mają swoje alternatywne zastosowanie

Pogoń za rentą Renta ekonomiczna: zysk z produkcji dóbr i usług pozytywne i negatywne skutki dla gospodarki Renta polityczna: zysk w wyniku redystrybucji dochodów wyłącznie negatywne skutki dla gospodarki

Transformacja ustrojowa komunizm → demokracja centralne planowanie → wolny rynek scentralizowana władza → trójpodział własność kolektywna → własność prywatna

Tajne służby Przyczyny dużego znaczenia tajnych służb: dostęp do informacji o krajach zachodnich wiedza i doświadczenie z okresu PRL spadek kontroli w wyniku transformacji Kto korzysta z ich „usług”? media – poszukiwanie „newsów” biznes – chęć uzyskania przewagi polityka – szukanie „haków” na oponentów

Tajne służby – Banda Czworga Schemat działania Uniknięcie wykrycia Zabezpieczenie przed podsłuchem Skorumpowanie odpowiednich podmiotów 9 instytucji państwowych Grupa 4 osób

Korporacje zawodowe Posiadają przywileje niedostępne dla innych grup interesów. Monopol w zakresie wykonywania określonych czynności Władza uznaniowa – monopol decyzyjny

Korporacje zawodowe - lekarz Wyłączność Lekarz Recepta Decydowanie o treści

Sądy gospodarcze Decyzje o transferze środków: Przedsiębiorstwo ↔ przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo ↔ skarb państwa Czemu są tak ważne? Duże znaczenie decyzji dla przedsiębiorstw Wysoka wartość środków będących przedmiotem postępowania

Sądy upadłościowe Sędzia Syndyk Firmy przeprowadzające postępowanie upadłościowe

Lobbing Związki zawodowe Grupy nacisku branżowego (górnicy, hutnicy, itp.) Organizacje non-profit (np. ekolodzy) Korporacje zagraniczne Powiązania personalne

Nieprecyzyjność prawa Asymetryczna informacja – tylko wybrane podmioty są świadome pewnych regulacji prawnych. Prawo powielaczowe Skomplikowanie treści Ukrycie korzystnych regulacji w kilku ustawach

Podsumowanie Powszechność pogoni za rentą polityczną. Początek: transformacja ustrojowa. Źródła w systemie komunistycznym. Marginalizacja w wyniku rozwoju demokracji.