Transformacja systemowa polskiej gospodarki Konspekt 14 WNE UW Jerzy Wilkin

Główne cele transformacji Przejście od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej Przejście od autorytarnego socjalizmu państwowego do demokracji parlamentarnej Makroekonomiczna stabilizacja gospodarki

Systemowe cechy socjalizmu państwowego (typu radzieckiego) Planowanie centralne, jako podstawa mechanizmu regulacji gospodarki Własność kolektywna (państwowa i spółdzielcza), jako dominująca forma własności Brak rozdzielenia trzech rodzajów władzy (ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej) Zasada kierowniczej roli partii Zasada nomenklatury

Dylematy transformacji Najpierw stabilizacja gospodarki a następnie demokratyzacja systemu politycznego, czy odwrotnie? Najpierw reformy systemowe, a następnie stabilizacja makroekonomiczna, czy odwrotnie? Reformy wdrażane szokowo (uderzeniowo) czy stopniowo (gradualistycznie)?

Cele stabilizacji makroekonomicznej Ograniczenie inflacji Wprowadzenie wymienialności złotówki Zahamowanie spadku PKB i zapoczątkowanie jego wzrostu Zmniejszenie zadłużenia zagranicznego Ograniczenie bezrobocia Ograniczenie deficytu budżetowego

Stadia transformacji gospodarczej w Polsce Stadium anarchizacji życia gospodarczego (lata 80 do pocz. 1990 r.) 2. Stadium stabilizacji makroekonomicznej i tworzenia instytucji rynkowych: realizacja tzw. Planu Balcerowicza w latach 1990-1991 3. Stadium kapitalizmu niedojrzałego (nieskonsolidowanego): od 1992 do 2004 r. 4. Stadium kapitalizmu dojrzałego: Polska po wstąpieniu do Unii Europejskiej

Stadia ...(2) 2. Stadium stabilizacji makroekonomicznej i tworzenia instytucji rynkowych: realizacja tzw. Planu Balcerowicza w latach 1990-1991 3. Stadium kapitalizmu niedojrzałego (nieskonsolidowanego): od 1992 do 2004 r. 4. Stadium kapitalizmu dojrzałego: Polska po wstąpieniu do Unii Europejskiej

Ważniejsze dane o rozwoju kraju (1990=100) 1995 2000 2005 PKB (ceny stałe) Tempo wzrostu PKB % Eksport Stopa bezrobocia % Stopa inflacji % Absolwenci szkół wyższych, w tys. 100.0 - 6.5 564 56.1 111.4 7.0 129.9 14.9 27.9 89.0 144.8 4.0 226.5 15.1 10.1 261 167.7 3.4 426.2 17.6 2.1 391

Efekty transformacji Sukcesy: wyhamowanie inflacji i jej skuteczna kontrola krótki okres tzw. recesji transformacyjnej stosunkowo szybkie tempo wzrostu PKB od 1992 r. do chwili obecnej mocna pozycja polskiej złotówki napływ kapitału zagranicznego znaczna redukcja zadłużenia zagranicznego stosunkowo dobre przygotowanie się do członkostwa w UE

Efekty transformacji (2) Problemy i niepowodzenia: bardzo wysokie bezrobocie wzrost zróżnicowań społecznych i powiększanie się obszaru biedy wolna przebudowa i modernizacja polskiego rolnictwa wysoki deficyt finansów publicznych „miękkie państwo” – mało skuteczne i korupcyjne słabe „społeczeństwo obywatelskie”

Pytania do wykładu 14 Porównaj główne cechy systemu gospodarki planowej i gospodarki rynkowej Na czym polegała tzw. makroekonomiczna stabilizacja polskiej gospodarki po 1989 r.? Wyodrębnij i scharakteryzuj główne stadia transformacji post-socjalistycznej w Polsce Jakie są najważniejsze sukcesy i niepowodzenia polskiej transformacji?