Teoria Kapitału Ludzkiego Na podstawie M. Blaug „Metodologia Ekonomii” PWN 1995, rozdz. 13. opracowała Stella Kleber

Plan prezentacji Podstawowe pojęcia i geneza teorii Metodologia Naukowego Programu Badawczego Omówienie wybranych teorii kapitału ludzkiego Hipoteza o selekcji Ocena końcowa

Wprowadzenie Kapitał ludzki – jest zasobem ucieleśnionym w człowieku, kapitałem jaki stanowią ludzie wraz z ich potencjałem intelektualnym i biologicznym. Nie zależy od liczby ludności, tylko ich jakościowych komponentów takich jak: wiedza, umiejętności, zdrowie, kreatywność, itp., które określają zdolność do pracy użytecznej i generowania nowych rozwiązań.

Teoria kapitału ludzkiego Powstała w latach ’60 – prace T. Schultz’a, G. Becker’a i J. Mincer’a. Jest zbiorem badań i idei, będących próbą analizy pewnych zjawisk społecznych służących do wyjaśnienia problemów makroekonomicznych i mikroekonomicznych. - rola postępu technicznego - częstotliwość zmian pracy - wzrost płac realnych - kształt krzywej zarobków w - nierówności stopy bezrobocia w ciągu życia jednostki - zmiany w strukturze zatrudnienia - migracje zawodowe - aktywność zawodowa kobiet - organizacja czasu wolnego

Cel programu badawczego Oszacowania zdolności krajów do długofalowego wzrostu i poprawy miejsca w międzynarodowym podziale pracy. Ocena zbioru idei znanych jako teoria kapitału ludzkiego, dzięki zastosowaniu Metodologii Naukowych Programów Badawczych ( NPB ) Lakatos’a. Odpowiedź na pytanie: Czy teoria kapitału ludzkiego jest „postępowa” czy „degenerująca się”?

Naukowe Programy Badawcze Lakatos’a - Metodologia Twardy rdzeń – to idea, że ludzie na różne sposoby wydają na siebie pieniądze, mając na uwadze nie tylko swe bieżące przyjemności, lecz również przyszłe zyski o charakterze pieniężnym i poza pieniężnym. „Rewolucja w ekonomii związana z inwestowaniem w ludzi„ M. J. Bowman - nowatorstwo polegające na potraktowaniu wydatków na dobra publiczne ( ochronę zdrowia, oświatę, itp. ) jako inwestycji w przyszłe zyski.

Naukowe Programy Badawcze Lakatos’a - Metodologia Pas ochronny teorii kapitału ludzkiego: Zdobywanie wykształcenia Podnoszenie kwalifikacji zawodowych poprzez pracę Migracje zarobkowe Ochrona zdrowia Poszukiwanie pracy i informacji na temat rynku pracy Planowanie rodziny

Teoria popytu na kształcenie wykraczające poza zakres narzucony prawem Cel: Prognoza liczby osób podejmujących dodatkową naukę. Czynniki: - Gusta - Dochody rodziny - Koszty nauki - Przyswajanie wiedzy - Pochodzenie społeczne Wnioski:  Studenci są świadomi zarobków z jakich rezygnują.  Umiejętność oszacowania swoich przyszłych dochodów.  Wyższy popyt na kształcenie wraz ze wzrostem bezrobocia.  Pochodzenie społeczne i wykształcenie rodziców nie wpływa znacząco na podjecie dodatkowej nauki.

Indywidualizm metodologiczny Sposób wyjaśniania poglądów, oparty na sprowadzeniu wszystkich zjawisk społecznych do ich podstaw, którymi są zachowania jednostek ( Schultz, Becker, Mincer ). Tworzenie kapitału ludzkiego to przedsięwzięcia jednostek kierujących się własnym interesem.

Teoria inwestycji społecznych w rozwój systemu oświaty Cel: Oszacowanie optymalnej strategii oświatowej. Kryteria: Przeznaczanie zasobów na kolejne lata nauki. Osiąganie kolejnych poziomów wykształcenia przy wyrównaniu krańcowych „społecznych” stóp zysku z podejmowanych inwestycji. Przychód w kształcenie nie może spaść poniżej przychodu z alternatywnych inwestycji prywatnych. Wniosek: Subiektywne i jakościowe wyjaśnienia sposobu finansowania szkół publicznych, co stworzyło wiele odmiennych wniosków.

Teoria podnoszenia kwalifikacji w trakcie pracy Cel: Wyjaśnienie podziału kosztów szkolenia pomiędzy pracownikami a pracodawcami. Założenia: Rozróżnienie na szkolenie ogólne i specyficzne. Pracownicy sami płacą za szkolenie o charakterze ogólnym, w postaci obniżonych zarobków w trakcie jego trwania. Popyt na szkolenie zawodowe jest porównywalny z popytem na obowiązkowe nauczanie formalne. Wniosek: Pracodawcy rzadko płacą bezpośrednio za szkolenie swoich pracowników.

Hipoteza o selekcji ( teoria uwiarygodniania się ) Cel: Powstanie programu rywala o silnych podstawach, lepiej wyjaśniającego te same fakty, przy pomocy innych ram teoretycznych. Założenia:  Rynek pracy jest zdolny wchłonąć coraz większą ilość coraz bardziej wykształconych pracowników, pod warunkiem, że odpowiadające poszczególnym poziomom zarobki będą obniżane.  Pracodawcy preferują pracowników bardziej wykształconych.

Hipoteza o selekcji ( teoria uwiarygodniania się ) Wnioski:  Wykształcenie przyczynia się do wysokości zarobków i wzrostu ekonomicznego, bowiem jest instrumentem umożliwiającym selekcję. Wzrost liczby dobrze wykształconych kandydatów do pracy nie wpływa na zróżnicowanie płac. Zarzuty: Hipoteza łatwo wyjaśnia wysokość płac osób rozpoczynających karierę zawodową, występują trudności z wyjaśnieniem zarobków osób pracujących od dawna. Dotyczy tylko popytu na rynku pracy. Jest komplementarna, a nie substytucyjna do NPB kapitału ludzkiego.

Podsumowanie Brak silnych, realnych rywali, zdolnych do odrzucenia teorii kapitału ludzkiego oraz nowych falsyfikujących hipotez. Stosowanie wyłącznie własnych kryteriów wyjaśniających. Nie zainteresowanie się nowymi zjawiskami w gospodarce. Oznaki degenerowania programu. Nowatorstwo programu badawczego w rewolucyjnym podejściu do inwestowania w ludzi. Odkrycie nowych faktów i związków pomiędzy zjawiskami. Prognoza rozwoju w kierunku nowych teorii.

Dziękuję za uwagę !!!