Na podstawie: red. Wilkin J., Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj? Ewolucja ekonomii politycznej i jej miejsce we współczesnej myśli ekonomicznej Na podstawie: red. Wilkin J., Czym jest ekonomia polityczna dzisiaj? Agnieszka Krasnopolska

Plan prezentacji początki ekonomii politycznej klasyczna ekonomia polityczna instytucjonalny fundament ekonomii politycznej nowe kierunki ekonomii instytucjonalnej inne współczesne nurty ekonomii politycznej ekonomia polityczna - nauka pozytywna czy normatywna? ekonomia polityczna a ortodoksyjna

Zarys ewolucji ekonomii politycznej XVIII - XIX: ekonomia polityczna - trzon nauk ekonomicznych XIX - XX: utrata pozycji w naukach ekonomicznych spychanie ekonomii politycznej na margines głównego nurtu ekonomii 1890r. - A. Marshall, Principles of Economics  akt zerwania z tradycją ekonomii politycznej kontynuacja tradycji ekonomii politycznej w nurcie myśli marksistowskiej  marginalizacja koniec XIX: narodziny ekonomii instytucjonalnej lata 60. XX: renesans ekonomii politycznej pojawienie się nowych nurtów i programów badawczych próby syntezy ekonomii głównego nurtu z ekonomią polityczną

Początki ekonomii politycznej Francja i Wielka Brytania  miejsce narodzin ekonomii politycznej Antoine de Montchretien  prekursor 1615r. - publikacja Traite de l’economie politigue najwybitniejsi przedstawiciele A. Smith, J.S Mill, D. Hume, K. Marks przedmiot zainteresowania wzrost i funkcjonowanie gospodarki narodowej proces gospodarowania jako ważna część zjawisk społecznych źródła bogactwa narodów i mechanizmy podziału tego bogactwa funkcjonowanie państwa relacja miedzy autonomicznym mechanizmem rynkowym a instytucjonalną struktura państwa

Klasyczna ekonomia polityczna ukształtowała podstawy nauki jaką jest ekonomia podejście do analizy procesów gospodarowania wiązało się z uznaniem: gospodarki za wyodrębnioną część systemu społecznego, który ma własne mechanizmy regulacji wyższości gospodarki nad innymi składnikami systemu społecznego duże znaczenie  instytucjonalne ramy działalności gospodarczej krąg zainteresowań  instytucje formalne i nieformalne system prawa normy moralne i etyczne organizacyjna struktura państwa stosunki własności

Instytucjonalny fundament ekonomii politycznej koniec XIX  powstanie ekonomii instytucjonalnej jeden z najważniejszych nurtów ekonomii politycznej cechy wspólne ekonomii instytucjonalnej i politycznej interdyscyplinarność ewolucyjność systemowe i holistyczne podejście do analizy gospodarowania zmienność preferencji i zachowań ludzi w procesach gospodarowania traktowanie gospodarki jako systemu władzy zwracanie szczególnej uwagi na procesy dystrybucji dochodów i bogactwa docenienie pierwiastka normatywnego w ekonomii

Nowe kierunki ekonomii instytucjonalnej wyodrębnienie dwóch kierunków klasyczna ekonomia instytucjonalna kontynuuje tradycje amerykańskiego instytucjonalizmu nowa ekonomia instytucjonalna podejmuje próbę wprowadzenia problematyki instytucjonalnej do ekonomii neoklasycznej

Klasyczna ekonomia instytucjonalna przedstawiciele Veblen, Common, Mitchell, Galbraith, Myrdal, Polany, Kapp, Tsuru przedmiot zainteresowań  krytyka głównych założeń ekonomii neoklasycznej samoregulacja gospodarki opartej na autonomicznym mechanizmie rynkowym statyczny charakter analizy nadmierny formalizm ponadhistoryczny i ponadkulturowy charakter praw ekonomicznych próba rewolucji naukowej  marginalne znaczenie

Nowa ekonomia instytucjonalna cel  rozszerzenie zakresu analizy ekonomicznej o struktury instytucjonalne pozytywne skutki wydatne wzbogacenie zakresu i jakości analizy ekonomicznej stworzenie szansy powrotu ekonomii politycznej do głównego nurtu ekonomii dzięki: akceptacji większości narzędzi analizy neoklasycznej posługiwaniu się tym samym językiem naukowym wprowadzenie nowych narzędzi i koncepcji badawczych analiza porównawcza integracja nauk społecznych

Nowa ekonomia instytucjonalna przedmiot zainteresowania koszty transakcyjne rozwój gospodarczy wiąże się ze wzrostem znaczenia kosztów transakcyjnych instytucje  główny czynnik determinujący ich wysokość prawa własności fundamentalna instytucja dla wszystkich procesów gospodarowania rozwój ekonomii praw własności

Inne współczesne nurty ekonomii politycznej keynesizm postkeynesowska ekonomia polityczna M. Kalecki, J. Robinson, N. Kaldor neoklasyczna (nowa) ekonomia polityczna międzynarodowa ekonomia polityczna

Keynesizm keynesizm najpowszechniejszy nurt współczesnej ekonomii politycznej najpoważniejsza krytyka teorii neoklasycznej cel  próba modyfikacji reguł gry w obrębie systemu kapitalistycznego w celu jego zachowania i wzmocnienia zagadnienia ekonomii politycznej zawodność rynku stabilizująca rola państwa znaczenie podziału dochodu narodowego między różne grupy społeczne dla wzrostu gospodarczego synteza neoklasyczna próba pogodzenia teorii neoklasycznej z teorią Keynesa Hicks, Modigliani, Tobin, Patinkin

Neoklasyczna (nowa) ekonomia polityczna przedmiot zainteresowań część zjawisk ekonomicznych, gdzie odczuwane są zawodności rynku kluczowe market failure znaczenie, konkretyzacja i ochrona praw własności analiza efektów zewnętrznych problem dóbr publicznych monopole i oligopole element pomocniczy w stosunku do głównego trzonu ekonomii neoklasycznej znaczenie państwa w funkcjonowaniu gospodarki i społeczeństwa

Międzynarodowa ekonomia polityczna przedmiot zainteresowania próba wyjaśnienia wielu zjawisk towarzyszących wzrostowi gospodarczemu, np. wzrost rozpiętości dochodów i bogactwa między krajami metoda badawcza uwzględnia nowe czynniki wzrostu poza tradycyjnymi, dotyczące zróżnicowania dochodów wskaźników rozwoju społecznego czynników instytucjonalnych analiza porównawcza przykład: badanie Rodrika, 2003

Badanie Rodrika cel  główne przyczyny zróżnicowania analiza porównawcza kilku krajów pod kątem znaczenia położenie geograficzne otwartość na handel zagraniczny system instytucjonalny wyniki decydujące znaczenie dla rozwoju mają instytucje, a nie polityka handlowa rządu, gdyż ugruntowują prawa własności rozwiązują konflikty utrzymują prawo i porządek fundament długookresowego wzrostu niedogodności położenia geograficznego można przezwyciężyć przez dobór odpowiednich instytucji

Ekonomia polityczna - nauka pozytywna czy normatywna? bada przyczyny bogactwa narodów niedorozwoju nędzy szuka czynników wzrostu gospodarczego Normatywna odwołuje się do wartości, norm społecznych przywiązuje dużą wagę do formułowania podstaw polityki ekonomicznej zajmuje się problemem sprawiedliwości społecznej

Ekonomia polityczna a ekonomia ortodoksyjna gospodarka - część systemu społeczno - politycznego odwołania do sfery społecznej i politycznej trudniejsze modelowanie  trudno mierzalne zmienne mniej precyzyjna Ekonomia ortodoksyjna gospodarka jako system autonomiczny łatwe modelowanie  niewielka liczba zmiennych i niewiele założeń formalizm większa precyzja

Podsumowanie przyczyny marginalizacji ekonomii politycznej interdyscyplinarność mniejsza precyzja i formalizm klasyczna teoria negowała teorię głównego nurtu narażona na nadmierne upolitycznienie osłabienie rzetelności naukowej na rzecz ideologizacji renesans ekonomii politycznej niepowodzenia ekonomii ortodoksyjnej w rozwiązywaniu problemów ubóstwo zróżnicowanie dochodów i bogactwa holistyczne i systemowe podejście rola instytucji przywraca ekonomii charakter nauki społecznej rosnące zapotrzebowanie na naukowe wsparcie polityki nowe propozycje metodologiczne i obszary badawcze

Dziękuję za uwagę