Agnieszka Gawlińska1 METODOLOGIA TEORII KAPITAŁU LUDZKIEGO Na podstawie rozdziału 13 książki Marka Blauga pt. Metodologia ekonomii

Agnieszka Gawlińska2 Plan prezentacji Rys historyczny - wstęp Rys historyczny - wstęp Metodologia Naukowego Programu Badawczego Lakatosa Metodologia Naukowego Programu Badawczego Lakatosa Zakres programu Zakres programu Podsumowanie Podsumowanie Prognoza autora Prognoza autora

Agnieszka Gawlińska3 Wprowadzenie Theodor Schulz ogłosił narodziny teorii kapitału ludzkiego Theodor Schulz ogłosił narodziny teorii kapitału ludzkiego dodatkowy numer Journal of Political Economy pt. Inwestowanie w ludzi dodatkowy numer Journal of Political Economy pt. Inwestowanie w ludzi Liczna literatura Liczna literatura

Agnieszka Gawlińska4 Metodologia Naukowego Programu Badawczego Lakatosa 1. Czym jest twardy rdzeń? 2. Jakie zaprzeczenia napotkano na obszarze pasa ochronnego? 3. Czy program badawczy poświęcony kapitałowi ludzkiemu jest postępowy czy degenerujący się? 4. Zakres programu.

Agnieszka Gawlińska5 Twardy rdzeń Koncepcja kapitału ludzkiego – idea, że ludzie na różne sposoby wydają na siebie pieniądze, mając na uwadze nie tylko swe bieżące przyjemności, lecz również przyszłe zyski o charakterze pieniężnym i pozapieniężnym Koncepcja kapitału ludzkiego – idea, że ludzie na różne sposoby wydają na siebie pieniądze, mając na uwadze nie tylko swe bieżące przyjemności, lecz również przyszłe zyski o charakterze pieniężnym i pozapieniężnym

Agnieszka Gawlińska6 Wydatki = Inwestycje Ochrona zdrowia Ochrona zdrowia Kształcenie Kształcenie Poszukiwanie pracy Poszukiwanie pracy Wyszukiwanie informacji Wyszukiwanie informacji Migracje Migracje Podnoszenie kwalifikacji zawodowych poprzez pracę Podnoszenie kwalifikacji zawodowych poprzez pracę

Agnieszka Gawlińska7 Pas ochronny Liczne teorie kapitału ludzkiego Liczne teorie kapitału ludzkiego Wykształcenie – teoria Wykształcenie – teoria Podnoszenie kwalifikacji – teoria Podnoszenie kwalifikacji – teoria Migracje – uwypuklenie roli geograficznego zróżnicowania dochodów Migracje – uwypuklenie roli geograficznego zróżnicowania dochodów Ochrona zdrowia Ochrona zdrowia Poszukiwanie pracy Poszukiwanie pracy Dostarczanie informacji Dostarczanie informacji Samodzielne dyscypliny badawcze mające źródło w programie badawczym dot. Kapitału ludzkiego

Agnieszka Gawlińska8 Teoria popytu na kształcenie wykraczające poza zakres narzucony prawem Przed 1960 r. Po 1960 r. Czynniki wpływające na popyt na kształcenie dodatkowe Gusty Gusty Cena nauki Cena nauki Zdolności do konsumpcji Zdolności do konsumpcji Dochody rodziny Dochody rodziny Koszty nauki Koszty nauki Zmiany różnicy zarobków związane z dodatkowym rokiem kształcenia Zmiany różnicy zarobków związane z dodatkowym rokiem kształcenia

Agnieszka Gawlińska9 Teoria popytu na kształcenie wykraczające poza zakres narzucony prawem –cd. Przed 1960 r. Po 1960 r. Studenci nie dysponują danymi, które pozwolą im określić wysokość utraconych zarobków i tych, które są możliwe do uzyskania w przyszłości Studenci są świadomi zarobków z jakich rezygnują oraz, znając zróżnicowanie zarobków związane z poziomem wykształcenia w czasie studiowania, mogą określić swoje przyszłe dochody

Agnieszka Gawlińska10 Indywidualizm metodologiczny Założenie, że wszystkie zjawiska społeczne należy sprowadzić do ich podstaw, czyli zachowania jednostek Założenie, że wszystkie zjawiska społeczne należy sprowadzić do ich podstaw, czyli zachowania jednostek Tworzenie kapitału ludzkiego = przedsięwzięcie jednostki kierującej się własnym interesem Tworzenie kapitału ludzkiego = przedsięwzięcie jednostki kierującej się własnym interesem Nowe kryterium oceny inwestycji społecznych Nowe kryterium oceny inwestycji społecznych

Agnieszka Gawlińska11 Teoria dotycząca podnoszenia kwalifikacji w trakcie pracy Pracownicy sami płacą za szkolenie zawodowe ogólne Pracownicy sami płacą za szkolenie zawodowe ogólne Popyt na szkolenie zawodowe = popyt na kształcenie ogólne -> pracodawcy rzadko będą płacili bezpośrednio za szkolenie swoich pracowników Popyt na szkolenie zawodowe = popyt na kształcenie ogólne -> pracodawcy rzadko będą płacili bezpośrednio za szkolenie swoich pracowników Brak rozstrzygającego sprawdzianu empirycznego dotyczącego szkolenia zawodowego w ramach programu badawczego poświęconego kapitałowi ludzkiemu Brak rozstrzygającego sprawdzianu empirycznego dotyczącego szkolenia zawodowego w ramach programu badawczego poświęconego kapitałowi ludzkiemu

Agnieszka Gawlińska12 Zakres programu Cel: wyjaśnienie przyczyn określających wysokość wynagrodzeń za pracę Rezultat: wraz z wiekiem pracowników maleją nakłady na inwestycje w kapitał ludzki

Agnieszka Gawlińska13 Funkcja zarobków Charakter narodowy (-) Charakter narodowy (-) Pochodzenie rodzinne (-) Pochodzenie rodzinne (-) Miejsce zamieszkania (-) Miejsce zamieszkania (-) Długość okresu nauki w szkole (+) Długość okresu nauki w szkole (+) Doświadczenie zawodowe (+) Doświadczenie zawodowe (+) Status zawodowy (-) Status zawodowy (-)

Agnieszka Gawlińska14 Dlaczego nie odrzucamy programu badawczego zajmującego się kapitałem ludzkim? Wymagania by porzucić naukowy program badawczy: 1. Powtarzające się zaprzeczenia jego tez. 2. Rozprzestrzenianie się dostosowań ad hoc, by uniknąć zaprzeczeń. 3. Istnienie programu rywala.

Agnieszka Gawlińska15 Hipoteza o selekcji W związku z brakiem możliwości dokładnego przewidzenia przyszłych osiągnięć osób ubiegających się o pracę, pracodawcy traktują wykształcenie jako kryterium selekcji W związku z brakiem możliwości dokładnego przewidzenia przyszłych osiągnięć osób ubiegających się o pracę, pracodawcy traktują wykształcenie jako kryterium selekcji Brak odwołań do ochrony zdrowia, migracji Brak odwołań do ochrony zdrowia, migracji Dotyczy przede wszystkim popytu na rynku pracy (nie wyjaśnia podaży) Dotyczy przede wszystkim popytu na rynku pracy (nie wyjaśnia podaży) Programy raczej komplementarne niż substytucyjne Programy raczej komplementarne niż substytucyjne

Agnieszka Gawlińska16 Program degenerujący się czy postępowy? Oznaki degenerowania się programu: Oznaki degenerowania się programu: Brak wyjaśnienia sposobu finansowania systemu oświaty lub zjawiska publicznej własności szkół Brak wyjaśnienia sposobu finansowania systemu oświaty lub zjawiska publicznej własności szkół Pomniejszenie roli learning by doing Pomniejszenie roli learning by doing Analiza stóp zysku – znaczne różnice poziomu przychodów Analiza stóp zysku – znaczne różnice poziomu przychodów Ciągłe zakładanie wyrównania się krańcowych stóp zysku Ciągłe zakładanie wyrównania się krańcowych stóp zysku Konstruowanie założeń pomocniczych ad hoc w celu wyjaśnienia nieoczekiwanego wyniku Konstruowanie założeń pomocniczych ad hoc w celu wyjaśnienia nieoczekiwanego wyniku Przeżuwanie starego materiału Przeżuwanie starego materiału

Agnieszka Gawlińska17 Godne pochwały Odchodzenie od wczesnych, naiwnych sformułowań Odchodzenie od wczesnych, naiwnych sformułowań Analiza niedocenianych przez ekonomistów tematów Analiza niedocenianych przez ekonomistów tematów Droga do nowych faktów Droga do nowych faktów

Agnieszka Gawlińska18 Podsumowanie Rewolucja w ekonomii związana z inwestowaniem w ludzi Rewolucja w ekonomii związana z inwestowaniem w ludzi Brak oceny końcowej Brak oceny końcowej Próba oceny poprzez własne kryteria Próba oceny poprzez własne kryteria kryzys programu badawczego poświęconego kapitałowi ludzkiemu. kryzys programu badawczego poświęconego kapitałowi ludzkiemu.

Agnieszka Gawlińska19 Prognoza wg M. Blauga Wedle wszelkiego prawdopodobieństwa program badawczy poświęcony kapitałowi ludzkiemu nie obumrze, lecz raczej będzie słabł, ustępując pola nowej teorii sygnalizacji, badającej, w jaki sposób nauczyciele i studenci, pracodawcy i pracownicy, wszyscy kupujący i wszyscy sprzedający łączą się odpowiednio do swoich indywidualnych cech w celu dokonania transakcji, gdy informacja o tych cechach obciążona jest niepewnością.

Agnieszka Gawlińska20 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!