Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ I. Dozwolony użytek utworów - cytat II. PLAGIAT - wybrane zagadnienia prawne dr Sybilla Stanisławska - Kloc Cedzyna 15 września 2008 r. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów I. Dozwolony użytek utworów Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów 1. Treść praw autorskich - prawa osobiste - art. 16 pr. aut., nieograniczone czasowo - prawa majątkowe - art. 17 pr. aut., trwają przez okres życia twórcy i 70 lat po jego śmierci 2. Dozwolony użytej jako „wyjątek” od treści autorskich praw majątkowych Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów 1. Cel wprowadzenia instytucji dozwolonego użytku : - wyważenie interesów autorów i użytkowników - zapewnienie swobodnego przepływu informacji - promowanie rozwoju nauki i kultury 2. Rodzaje dozwolonego użytku : - dozwolony użytek osobisty (prywatny) - art. 23 - dozwolony użytek publiczny - art. 24 - 33 „5” 3. Zasady korzystania z utworów w ramach - dozwolonego użytku - art. 34-35 - (korzystając z utworu należy podać informacje o twórcy oraz źródle z jakiego utwór pochodzi - miejsce publikacji, strona www) 4. Fair use - fair dealing Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów - cytat Art. 29 - prawo cytatu Art. 29. 1. Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. 2. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach. 21. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w antologiach. 3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 21, twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów - cytat Art. 34. Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła. Podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości. Twórcy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, chyba że ustawa stanowi inaczej. Art. 35. Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów - cytat 1. Podmiot uprawniony z tytułu „prawa” cytatu 2. Przedmiot cytatu 3. Sposób i wielkość (rozmiar) cytowanego utworu 4. Cel cytatu 5. Oznaczanie autorstwa cytowanego utworu Kiedy niewłaściwe cytowanie może stanowić naruszenie dobrych obyczajów naukowych a kiedy naruszenie prawa autorskiego w postaci plagiatu ? Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Dozwolony użytek utworów - cytat 1. Cytat w cytacie 2. Fikcyjne cytaty 3. Cytat „z drugiej ręki” 4. Autocytat Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

II. PLAGIAT Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

1. Historia pojęcia „plagiat” PLAGIAT - wstęp 1. Historia pojęcia „plagiat” 2. Przykłady słynnych plagiatów Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

1. Uwarunkowania techniczne i ich konsekwencje dla zjawiska plagiatu PLAGIAT - wstęp 1. Uwarunkowania techniczne i ich konsekwencje dla zjawiska plagiatu 2. Uwarunkowania społeczne i ich konsekwencje dla zjawiska plagiatu Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Nagroda plagiariusa Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Muzeum plagiatu Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

1. Przyczynek do definicji - wstępne rozważania PLAGIAT 1. Przyczynek do definicji - wstępne rozważania 2. Plagiat w znaczeniu potocznym Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

nie jest pojęciem prawnym PLAGIAT Plagiat: nie jest pojęciem prawnym nie tylko nie został zdefiniowany w regulacjach prawnych, ale także ustawodawca nie posługuje się tym terminem w przepisach prawnych Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Plagiat na gruncie prawa autorskiego termin którym posługuje się doktryna prawa autorskiego termin z języka prawnicznego Propozycja definicji: przywłaszczenie autorstwa całości lub części (tej która ma charakter twórczy) cudzego utworu Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

jawny (zupełny, wprost) ukryty częściowy całkowity „mały” PLAGIAT 1. Rodzaje plagiatów: jawny (zupełny, wprost) ukryty częściowy całkowity „mały” 2. Znaczenie dokonanego podziału Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Plagiat a inne często łącznie z nim omawiane przypadki: autoplagiat (self-plagiarism) plagiat tzw. odwrócony (reverse plagiarism) ghostwriting wprowadzenie w błąd co do autorstwa nieoznaczenie autorstwa zapożyczenie plagiat a niewłaściwie oznaczony cytat Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Przesłanka (1) dokonania plagiatu : przejęcie cudzego utworu lub jego części (przejęcie elementów twórczych zawartych w cudzym utworze) Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

odkrycia naukowego, wyniku badawczego, wyniku eksperymentu, informacji PLAGIAT Ocena przejęcia: tytułu jednego zdania odkrycia naukowego, wyniku badawczego, wyniku eksperymentu, informacji nazwiska, pseudonimu autora Cytat z „drugiej ręki” Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Przesłanka (2) dokonania plagiatu : przywłaszczenie autorstwa autorstwo cudzego utworu znaczenie oznaczenia (lub jego braku) autorstwa przez rzeczywistego twórcę dla przywłaszczenia autorstwa zasady oznaczania autorstwa Okoliczności przywłaszczenia autorstwa Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Okoliczności nieistotne dla popełnienia plagiatu : powstanie autorskich praw majątkowych naruszenie autorskich praw majątkowych Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

WINA a plagiat (zawiniony/niezawiniony) Zasady ponoszenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu popełnienia plagiatu WINA a plagiat (zawiniony/niezawiniony) Art. 78. 1. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny. 2. Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, po jego śmierci z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych zmarłego może wystąpić małżonek, a w jego braku kolejno: zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa. 3. Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, osoby wymienione w ust. 2 są uprawnione w tej samej kolejności do wykonywania autorskich praw osobistych zmarłego twórcy. 4. Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, z powództwem, o którym mowa w ust. 2, może również wystąpić stowarzyszenie twórców właściwe ze względu na rodzaj twórczości lub organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, która zarządzała prawami autorskimi zmarłego twórcy. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Zasady ponoszenia odpowiedzialności karnej z tytułu popełnienia plagiatu (rozdział 14 ust. o pr. aut.) Art. 115. 1. Kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. 2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie. 3. Kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej w inny sposób niż określony w ust. 1 lub ust. 2 narusza cudze prawa autorskie lub prawa pokrewne określone w art. 16, art. 17, art. 18, art. 19 ust. 1, art. 191, art. 86, art. 94 ust. 4 lub art. 97, albo nie wykonuje obowiązków określonych w art. 193 ust. 2, art. 20 ust. 1-4, art. 40 ust. 1 lub ust. 2, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

3. Plagiat jako przestępstwo ścigane z urzędu 1. Przesłanki ponoszenia odpowiedzialności karnej z tytułu popełnienia plagiatu wina po stronie sprawcy 2. Przedawnienie karalności czynu 3. Plagiat jako przestępstwo ścigane z urzędu Czy plagiat może (powinien) być uznany za czyn którego społeczna szkodliwość jest znikoma? Czy plagiat powinien być nadal przestępstwem ? Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Zasygnalizowanie problematyki: konsekwencji popełnienia plagiatu na gruncie ustawy o szkolnictwie wyższym - odpowiedzialność pracowników naukowych w związku z popełnieniem plagiatu- - ustawa o szkolnictwie wyższym z dn. 27 lipca 2005 r. - art. 126 :Rektor może rozwiązać stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim bez wypowiedzenia w przypadku: 3) dopuszczenia się: a) czynu określonego w art. 115 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904, z późn. zm.)) stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądowym, Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Odpowiedzialność pracowników naukowych (2) w związku z popełnieniem plagiatu- ust. o szkol. wyższym z 2005 r. - art. 126 : Rektor może rozwiązać stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim bez wypowiedzenia w przypadku: 3) dopuszczenia się: (...) b) stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej: – przywłaszczenia sobie autorstwa albo wprowadzenia w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, – rozpowszechnienia, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, – rozpowszechnienia, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego artystycznego wykonania albo publicznego zniekształcenia takiego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania, – innego sposobu naruszenia cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych, – fałszowania badań lub wyników badań naukowych lub innego oszustwa naukowego, – innego oszustwa naukowego; Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Odpowiedzialność studentów naukowych w związku z popełnieniem plagiatu: ustawa o szkolnictwie wyższym z dn. 27 lipca 2005 r. - art. 193 :Organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego. art. 214:W razie podejrzenia popełnienia przez studenta czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

PLAGIAT Zasygnalizowanie problematyki: konsekwencji popełnienia plagiatu na gruncie ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym (...) art. 29 ust. 2 Przesłankami do wznowienia postępowania o nadanie stopni doktora i doktora habilitowanego albo tytułu profesora mogą być także, oprócz wymienionych w Kodeksie postępowania administracyjnego, ujawnione okoliczności wskazujące na to, że stopień doktora lub doktora habilitowanego albo tytuł profesora został nadany na podstawie dorobku powstałego z naruszeniem prawa, w tym praw autorskich, lub dobrych obyczajów w nauce art.29 a: 1. Rada właściwej jednostki organizacyjnej lub odpowiednio Centralna Komisja, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu lub stopnia osoba ubiegająca się o tytuł lub stopień przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego. 2. Decyzje, o których mowa w ust. 1, nie wyłączają odpowiedzialności dyscyplinarnej, karnej i cywilnoprawnej. Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ

Podsumowanie 1. Wnioski końcowe 2. Dyskusja Dziękuję za uwagę ! Instytut Prawa Własności Intelektualnej UJ