Spotkanie 1 Przygotował dr Piotr Wiench Początki socjologii Spotkanie 1 Przygotował dr Piotr Wiench

Źródła socjologii Początki socjologii związane z epoką pozytywizmu; Źródła wiedzy o społeczeństwie poprzedzające socjologię: wiedza potoczna; sztuka; filozofia społeczna; tradycja religijna;

Wiedza potoczna, zdroworozsądkowa jest najstarszym sposobem gromadzenia spostrzeżeń dotyczących świata; oparta na autorytecie przodków; często w postaci przysłów; nie musi być sprawdzana, jest pochopna; oparta na stereotypach; prowadzi do błędnych uogólnień;

Wiedza zdroworozsądkowa a nauka obserwacja; eksperyment; wnioskowanie; wyrażanie ocen; emocjonalny charakter, apodyktyczna; chaotyczna;

Wątki społeczne w sztuce sztuka pokazuje hierarchię społeczną malarstwo (zwłaszcza malarstwo rodzajowe – pokazuje obraz życia codziennego) literatura (powieść realistyczna) dramat: temat władzy i posłuszeństwa w powieści realistycznej literatura powinna być lustrem W Polsce - realizm w powieściach Reymonta

Społeczeństwo w filozofii społecznej i religii Filozofia społeczna ustalanie prawidłowości, jakimi kieruje się społeczeństwo; rozwija się od czasów Antyku (Sokrates, Platon, Arystoteles); Religia Mahabharata, Biblia, Koran wizja historii i miejsca człowieka

Ćwiczenie W jaki sposób przed powstaniem socjologii jako nauki ludzie próbowali usystematyzować swoją wiedzę o społeczeństwie? Zaznacz prawidłowe odpowiedzi filozofia społeczna statystyka wiedza potoczna ontologia tradycja religijna sztuka film dokumentalny

Ćwiczenie do lekcji 1 Podaj przykłady przysłów, nie wymienionych na wykładzie, związanych ze społeczeństwem i prześlij je na forum; Jakie dzieło sztuki, nie wymienione na wykładzie, odzwierciedlające relacje społeczne zapadło Ci w pamięć? Prześlij przykład na forum;

Początki socjologii August Comte – termin socjologia: socius (towarzysz) + logos (wiedza); socjologia nauką o sterowaniu społeczeństwem; Comte inspiratorem pozytywizmu; postulat oparcia wszelkiej wiedzy na doświadczeniu; wiedza powinna być sprawdzalna;

August Comte

Początki socjologii jako nauki Filozof Herbert Spencer w "Studium socjologii« przedstawił zarys socjologii; Emil Durkheim, francuski socjolog pod wpływem pozytywizmu przedstawia "Zasady metody socjologicznej”; podstawy pozytywistycznego nurtu w socjologii; socjolog powinien badać fakty społeczne jak fizyk czy chemik;

Herbert Spencer

Idee Durkheima samobójstwo nie jest indywidualną decyzją, ale faktem społecznym; 4 typy samobójstwa: egoistyczne (słaba społeczna integracja i słaba regulacja moralna); altruistyczne (społeczna integracja i silna regulacja moralna); anomiczne (termin anomia Durkheima jako chaos norm, słaba społeczna integracja i słaba regulacja moralna); fatalistyczne (gdy społeczeństwo nie daje nam możliwości wyjścia z jakiejś sytuacji);

Emil Durkheim

Idee Durkheima Analiza znaczenia religii: totemizm i późniejsze religie opierają się na podziale na rzeczy święte (sacrum) i świeckie (profanum) pytanie o przyczyny spójności społeczeństwa solidarność jako wyjaśnienie zjawiska spójności

Max Weber i antypozytywizm Max Weber - stanowisko antypozytywistyczne: socjologia nie może badać ludzi tak jak nauki przyrodnicze Weber przekonany o konieczności uwzględniania, że badania dotyczą ludzi; koncepcja socjologii rozumiejącej (interpretatywnej) – socjolog musi ludzi zrozumieć i wniknąć w motywy ich działania;

Max Weber

Idee Webera Jednym z zadań socjologii tworzenie typów idealnych - uproszczonych modeli; Etyka protestancka i duch kapitalizmu: surowa etyka i moralność pracy przyczyniły się do rozwoju kapitalizmu; oszczędność i pracowitość sprzyjały działaniom rozpędzającym gospodarkę; oszczędności i inwestycje tworzą wzrost; Weber wykazał wpływ idei na tempo wzrostu gospodarczego;

Dwa nurty socjologii wywodząca się od Durkheima orientacja pozytywistyczna: pomiar jako jedną z najistotniejszych metod badań; narzędziem pomiaru jest zwykle ankieta; metody ilościowe; pochodząca od Webera orientacja antypozytywistyczna: wywiady ; metody jakościowe;

Społeczeństwo w myśli Karola Marksa Marks: rewolucjonista i myśliciel społeczny; teoria podziału klasowego i koncepcja ideologii: podział na uprzywilejowanych wyzyskiwaczy i wyzyskiwane klasy nieposiadające; ideologie mające zamaskować charakter stosunków społecznych; pojęcie ideologii: grupy interesu są skłonne do narzucania swoich poglądów; współcześnie - zamiast ideologii pojęcie dyskursu;

Ćwiczenie do lekcji 1 Który z wymienionych na wykładzie myślicieli najbardziej przyczynił się do powstania socjologii? Wybierz 3 najważniejsze nazwiska. John Locke Max Weber David Hume Karol Marks Włodzimierz Lenin Emil Durkheim Herbert Spencer

Ćwiczenie Dopasuj nazwisko do pojęcia: Durkheim - Weber Pozytywizm - Antypozytywizm