Scenariusze awaryjne w systemowym zarządzaniu ryzykiem awarii w przemyśle spożywczym Andrzej Cieślak - cieslak@wipos.p.lodz.pl Zakład Bezpieczeństwa Procesowego i Ekologicznego Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej Konferencja naukowo-techniczna „Bezpieczeństwo produkcji w przemyśle spożywczym Awarie i zagrożenia. Systemy kontroli i monitoringu” Wrocław, 28 - 29 listopada 2007
Cel prezentacji Zwrócenie uwagi analityków bezpieczeństwa w zakładach przemysłu spożywczego na praktyczne znaczenie i zalety informacji uzyskanych za pomocą “drzew błędów” i “drzew zdarzeń” dla zarządzania bezpieczeństwem.
Identyfikacja zagrożeń jako element zarządzania ryzykiem Diagnostyczna funkcja identyfikacji zagrożeń w zasadniczy sposób rzutuje na skuteczność i efektywność ograniczania strat w przedsiębiorstwie. Proces ten ma doprowadzić do określenia potencjalnych przyczyn awaryjnego uwolnienia niebezpiecznych substancji i do sprecyzowania scenariuszy awaryjnych.
Schemat ideowy sytuacji zagrożenia
Scenariusze awaryjne wyrażane poprzez „drzewa błędów” i „drzewa zdarzeń”
Przykładowe “drzewo błędów” dotyczące rozszczelnienia pompy tłoczącej amoniak w instalacji chłodniczej
Zalety scenariusza awaryjnego wyrażonego poprzez „drzewo błędów” (1) Powiązanie zidentyfikowanych zdarzeń w strukturze “drzewa błędów” pozwala na dobry ogląd problematyki bezpieczeństwa procesowego w kwestiach: równoległych scenariuszy, którymi może dojść do rozszczelnienia pompy; sekwencji zdarzeń, które wydają się szczególnie prawdopodobne w warunkach przedsiębiorstwa; wszelkich zdarzeń inicjujących, które odpowiadają za powstanie zdarzenia szczytowego;
Zalety scenariusza awaryjnego wyrażonego poprzez „drzewo błędów” (2) Powiązanie zidentyfikowanych zdarzeń w strukturze “drzewa błędów” pozwala na dobry ogląd problematyki bezpieczeństwa procesowego w kwestiach: roli i wagi dotychczasowych środków technicznych i organizacyjnych w zadaniach zapobiegania awaryjnym uwolnieniom niebezpiecznych substancji; potrzeby dodatkowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych, które mogłyby utrudnić rozwój najbardziej prawdopodobnych scenariuszy awaryjnych; wpływu zmian technicznych i organizacyjnych na kształtowanie się poziomu ryzyka (z pozycji taktycznych i operacyjnych).
Przykładowe “drzewo zdarzeń” dotyczące potencjalnych skutków rozszczelnienia pompy tłoczącej amoniak w instalacji chłodniczej na tle działania środków bezpieczeństwa
Zalety scenariusza awaryjnego wyrażonego poprzez „drzewo zdarzeń” (1) Analiza przeprowadzona techniką “drzewa zdarzeń ułatwia wyrobienie poglądów w kwestiach: zakresu potencjalnej skuteczności (efektywności) wykorzystywanego systemu środków bezpieczeństwa przy ograniczaniu skutków awaryjnych uwolnień; wagi poszczególnych środków bezpieczeństwa w kształtowaniu prawdopodobieństwa strat; czynników odpowiedzialnych za określoną niezawodność poszczególnych środków;
Zalety scenariusza awaryjnego wyrażonego poprzez „drzewo zdarzeń” (2) Analiza przeprowadzona techniką “drzewa zdarzeń ułatwia wyrobienie poglądów w kwestiach: potrzeby rozwiązań techniczno-organizacyjnych zwiększających niezawodność systemu i skuteczność ochrony w przypadkach awaryjnych uwolnień; wpływu zmian dotyczących stosowanych środków bezpieczeństwa na kształtowanie się poziomu ryzyka (z pozycji taktycznych i operacyjnych).
Uwagi końcowe Identyfikowanie scenariuszy awaryjnych za pomocą “drzew błędów” i “drzew zdarzeń” prowadzi do uzyskania praktycznej wiedzy operacyjnej z zakresu zarządzania ryzykiem oraz ułatwia podejmowanie decyzji związanych z alokacją środków bezpieczeństwa w przedsiębiorstwie. Warunkiem koniecznym zapewnienia pożytków z proponowanej metody identyfikacji scenariuszy awaryjnych jest staranne zebranie informacji na temat sytuacji zagrożenia w ramach zakładowego systemu zarządzania bezpieczeństwem. Zalecane podejście analityczne dotyczące identyfikacji zagrożeń może być z powodzeniem wykorzystane w zarządzaniu ryzykiem zawodowym..
Dziękuję Państwu za uwagę!