Kościół (bazylika) Wniebowzięcia NMP i Znalezienia Krzyża Świętego istniał jako mały kościół już pod koniec XIV w. W 2 połowie XV w. ( ) rozpoczęto budowę dużego kościoła halowego o trzech nawach, który po pożarze w 1690 r. przekształcono w kościół typu bazylikowego istniejący do dzisiaj. Obecnie nawa środkowa jest sklepiona kolebkowo a boczne posiadają sklepienia krzyżowe. Budowla powstała z kamienia w stylu gotyckim, późnorenesansowym, barokowym i rokoko. W kościele tym znajdują się: kaplica Denhoffów (św. Pawła Pierwszego Pustelnika) z lat , kaplica Jabłonowskich (Najświętszego Serca Jezusowego) z lat (spotykane rzadko również daty 1639, i odnowienie w 1740), kaplica Świętych Relikwii (wykuta w skale w 1625, obecnie pod kaplica Jabłonowskich), stiuki i polichromia K. Dankwarta.

Fotografia przedstawiająca klasztor z 1899 roku

Fotografia sprzed 1900 roku Fotografia z 1909 roku

Tak wyglądała Jasna Góra w 1939 roku......a tak dziś

1915 rok 2006 rok

Nie jest dokładnie znana data powstania kościoła. Prawdopodobnie wybudowano go ok. 1350, a przebudowano w (Wg niektórych źródeł powstał on dopiero w XVI w.). Obecny barokowy kształt pochodzi z l , natomiast pseudobarokowe wieże i fasada to efekt przebudowy z k. XVIII w. ( ). W murach kościoła zachowały się relikty pierwotnego kamiennego kościoła gotyckiego pochodzącego z okresu rozbudowy lub budowy pierwotnego założenia przez księcia opolskiego Władysława. Najstarszą częścią tej budowli jest obecna nawa główna z prezbiterium, dolna partia środkowej fasady (dawna wieża) oraz dawna zakrystia. Nowa zakrystia pochodzi z końca XVIII w. Do kościoła w XVII w. dobudowano dwie kaplice: św. Anny (po lewej) i św. Grzegorza (po prawej pd. stronie, fundacji Grzegorza Otfinowskiego) z Ciekawe jest, że w wyniku licznych przebudów oś kościoła jest wyraźnie skrzywiona. W 1640 o. Andrzej Gołdonowski, prowincjał paulinów, dobudował z północno-wschodniej strony zakrystię usuniętą później w XIX w.

Neogotycka, budowana w l , wg proj. Konstantego Wojciechowskiego. W dniu została poświęcona przez generała Ojców Paulinów o. Euzebiusza Rejmana. Prace wykończeniowe trwały do Dopiero w k. XX w. na wysokich wieżach wzniesiono ostrosłupowe hełmy, wieńczące całość dzieła. Do budowy murów wykorzystano cegłę, a ściany licowano cegłą klinkierową. Detale architektoniczne wykonano z piaskowca. Interesujące jest, że część stropów wykonano jako tzw. stropy Kleina, z cegły. Sklepienia krzyżowo-żebrowe. Konstrukcja wież - żelbetonowa. Wnętrze - bazylika trójnawowa. Jeden z największych kościołów w Polsce - długość 100 metrów.

1920 rok

Wybudowany w 1870 na miejscu wcześniejszych kościołów przyszpitalnych z 1582 i 1641 z przeznaczeniem na cerkiew św. Cyryla i Metodego. W l kościół ten został gruntownie przebudowany, na całe szczęście bez integracji w oryginalny neobizantyjski styl. Ostatnio kościół ten w wyniku odnowienia nabrał nowego blasku rok

Kościół św. Jakuba dziś.

Powstał w l z inicjatywy prowincjała oo. Paulinów, o. Andrzeja Gołdonowskiego dla potrzeb nowicjatu klasztoru na Jasnej Górze. Pierwotnie była to jednonawowa budowla, która w trakcie późniejszych rozbudów uzyskała boczne nawy w formie kaplic. Obecny barokowy budynek z kamienia i cegły posiada drewniane stropy. Nawa główna jest sklepiona kolebkowo z gurtami z cegły. Zbudowany na miejscu kaplicy wzniesionej obok źródełka, w którym obmyto sprofanowany obraz Matki Boskiej, wg tradycji woda z bijącego do dziś źródła ma moc uzdrawiania. Fotografia z 1906 roku

Jest to kościół wybudowany 1642 w stylu barokowym. Ufundowany przez prowincjała oo. Paulinów o. Andrzeja Gołdonowskiego jako kościół wotywny w intencji odwrócenia szerzącej się wówczas w Częstochowie zarazy. Sklepienia kolebkowe z lunetami i gontami. W prezbiterium sklepienie kolebkowo-krzyżowe.