Jacek Liwiński Wydział Nauk Ekonomicznych UW Konferencja: Praca zawodowa a obowiązki rodzinne Warszawa, 20 czerwca 2007 Aktywność edukacyjna Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Posiadanie dzieci a aktywność edukacyjna Teoretycznie posiadanie dzieci powinno zmniejszać skłonność do kształcenia się z dwóch powodów: Po pierwsze, prowadzi ono do spadku dochodu na osobę w gospodarstwie domowym, przez co ogranicza możliwość sfinansowania kształcenia. Po drugie, konieczność sprawowania opieki nad (małymi) dziećmi zmniejsza ilość czasu, który można przeznaczyć na naukę.

Podstawowy cel badania Weryfikacja tezy, iż obecność dzieci w gospodarstwie domowym wiąże się z mniejszą skłonnością członków tego gospodarstwa do kształcenia się.

Szczegółowe pytania badawcze Czy posiadanie dzieci wpływa na prawdopodobieństwo kształcenia się przez ich rodziców w systemie szkolnym (w tym w na poziomie wyższym)? Czy posiadanie dzieci wpływa na prawdopodobieństwo udziału ich rodziców w szkoleniach zawodowych? Czy posiadanie młodszego rodzeństwa wpływa na prawdopodobieństwo kształcenia się przez młodzież w systemie szkolnym (w tym na poziomie wyższym)? Jeśli zaś powyższe zależności mają miejsce, to czy są zróżnicowane według płci?

Metoda badania Analiza ilościowa danych indywidualnych z ankiety podstawowej (ZD) Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności z II kwartału 2005 roku: Statystyka opisowa (podstawowe rozkłady udziału w kształceniu szkolnym oraz w szkoleniach) Badanie ekonometryczne determinant udziału w kształceniu szkolnym oraz w szkoleniach.

Statystyka opisowa Nauka w systemie szkolnym: 2. Szkolenia: wiek typ szkoły klasa miejscowości 2. Szkolenia: wykształcenie

Badanie ekonometryczne Specyfikacje 2. Metoda estymacji model logitowy wielomianowy model logitowy 3. Wyniki

Wyniki (1/3) Duża część uzyskanych wyników potwierdza słuszność badanej tezy, gdyż wskazuje na występowanie istotnej statystycznie ujemnej zależności pomiędzy liczbą dzieci (do 15. roku życia) oraz liczbą osób powyżej 15. roku życia w gospodarstwie domowym a prawdopodobieństwem udziału w kształceniu.

Wyniki (2/3) Co więcej, słuszność tej tezy wydaje się dość uniwersalna, gdyż oczekiwaną zależność zaobserwowano: w różnych grupach wieku – zarówno u osób w wieku 15-24 lata, jak również 25-64 lata, w przypadku różnych typów kształcenia – zarówno w przypadku nauki w szkole, jak i udziału w szkoleniach,

Wyniki (3/3) 3. dla obu płci – choć duża liczba osób w gospodarstwie, a tym samym niski dochód na głowę, częściej ogranicza aktywność edukacyjną mężczyzn niż kobiet, zapewne „wypychając” ich do zatrudnienia. 4. w przypadku osób będących głowami gospodarstw domowych lub ich partnerami, jak i dziećmi mieszkającymi z rodzicami.

Wniosek Skoro ograniczenie dochodowe oraz czasowe związane z posiadaniem dzieci w sposób istotny redukują udział w kształceniu, to wydaje się, że polityka nakierowana na złagodzenie bariery dochodowej oraz czasowej mogłaby się przyczynić do wzrostu inwestycji w kapitał ludzki.