HISTORIA, ISTOTA, STRUKTURA I ZNACZENIE MODLITWY RÓŻANIEC ŚWIĘTY HISTORIA, ISTOTA, STRUKTURA I ZNACZENIE MODLITWY
NAZWA Różaniec – słowo pochodzi z łaciny, gdzie rosarium oznacza „ogród różany”. Odnosi się ona zarówno do modlitwy kultywowanej od czasów średniowiecznych, do nabożeństwa – wspólnego odmawiania modlitwy przez grupę wiernych, jak i do samych paciorków połączonych sznurkiem lub łańcuszkiem, służących do liczenia odmawianych modlitw.
HISTORIA MODLITWY Różaniec, zwany także Psałterzem Najświętszej Maryi Panny, bierze swoje początki z czasów średniowiecznych, kiedy za pomocą tej modlitwy włączano chrześcijan nieumiejących czytać w praktykę odmawiania 150 psalmów. Pierwsze wzmianki o tej modlitwie pochodzą z XIII wieku. Odmawiał ją m.in. Król Francji, Ludwik IX Święty. W Kościele funkcjonuje też podanie o tym, że modlitwę różańcową przekazała w XIII wieku świętemu Dominikowi Matka Boża. Do Polski modlitwę różańcową sprowadził i rozpropagował dominikanin, święty Jacek Odrowąż. Modlitwa różańcowa polegała na odmówieniu 150 razy Pozdrowienia Anielskiego, każdej dziesiątce przypisując odrębne znaczenie wynikające z rozważanej aktualnie Tajemnicy. Piętnaście wydarzeń związanych z osobami Jezusa Chrystusa i Jego Matki podzielono na trzy części: Radosną, Bolesną i Chwalebną. Ta forma modlitwy, ustalona pod koniec XVI wieku, przetrwała aż do wieku XX, kiedy wzbogacona została przez tzw. dodatek fatimski. Rozszerzenia modlitwy dokonał Ojciec Święty Jan Paweł II, który w 2002 roku zaproponował odmawianie także czwartej części – Tajemnic Światła.
ZNACZENIE DUCHOWE MODLITWY W swej prostocie i głębi modlitwa różańcowa pozostaje w obecnym trzecim tysiącleciu, które dopiero co się zaczęło, modlitwą o wielkim znaczeniu, przynoszącą owoce świętości. Jest ona dobrze osadzona w duchowości chrześcijaństwa. Różaniec bowiem, choć ma charakter maryjny, jest modlitwą o sercu chrystologicznym. Przez różaniec lud chrześcijański niejako wstępuje do szkoły Maryi, dając się wprowadzić w kontemplację piękna oblicza Chrystusa i w doświadczanie głębi Jego miłości. Za pośrednictwem różańca wierzący czerpie obfitość łaski, otrzymując ją niejako wprost z rąk Matki Odkupiciela. Różaniec należy do najlepszej i najbardziej wypróbowanej tradycji kontemplacji chrześcijańskiej. Rozwinięty na Zachodzie, jest modlitwą typowo medytacyjną i odpowiada poniekąd «modlitwie serca» czy «modlitwie Jezusowej», która wyrosła na glebie chrześcijańskiego Wschodu.
RÓŻANIEC – MODLITWĄ KONTEMPLACYJNĄ Różaniec, wychodząc z doświadczenia Maryi, jest modlitwą wyraźnie kontemplacyjną. Różaniec bowiem z natury swej wymaga odmawiania w rytmie spokojnej modlitwy i powolnej refleksji, by przez to modlący się łatwiej oddał się kontemplacji tajemnic życia Chrystusa, rozważanych jakby sercem Tej, która ze wszystkich była najbliższa Panu, i by otwarte zostały niezgłębione tych tajemnic bogactwa Kontemplować z Maryją to przede wszystkim wspominać. Należy jednak rozumieć to słowo w biblijnym znaczeniu pamięci, która aktualizuje dzieła dokonane przez Boga w historii zbawienia. Biblia jest opisem zbawczych wydarzeń, które mają swój punkt kulminacyjny w samym Chrystusie. Wydarzenia te nie należą tylko do przeszłości; są także 'dniem dzisiejszym' zbawienia. Różaniec, jako medytacja o Chrystusie z Maryją, jest zbawienną kontemplacją. Zagłębianie się, tajemnica po tajemnicy, w życie Odkupiciela sprawia bowiem, że to, co On zdziałał, a liturgia aktualizuje, zostaje dogłębnie przyswojone i kształtuje egzystencję człowieka.
PACIORKI RÓŻAŃCOWE Różaniec odmawia się, używając paciorków różańcowych czyli koronki. Klasycznie wykonuje się je z owoców kłokoczki, zwanej od tego drzewem różańcowym. Czasem z pereł lub drogocennych kamieni, często też z drewna lub mas sztucznych. Łączy się je ogniwami łańcuszka lub mocnym sznurkiem. Tradycyjna koronka składa się z krzyża, po którym następuje jeden paciorek, po którym znajdują się trzy kolejne i ponownie jeden. Służą one do odmawiania modlitw wstępnych, jak Skład apostolski, Ojcze nasz, 3 x Zdrowaś Maryjo z intencją uproszenia cnót teologicznych: wiary, nadziei i miłości, Chwała Ojcu . Zasadniczą część różańca stanowi pięć serii po dziesięć paciorków każda, przetykanych jednym wyróżnionym. Służą one do odmawiania 1 x Ojcze nasz i 10 x Zdrowaś Mario. Paciorki wstępne zakończone krzyżykiem lub medalikiem, połączone są z częścią zasadniczą koronki "łącznikiem" przedstawiającym zazwyczaj wizerunek Maryi, często Cudowny Medalik lub inne symbole maryjne.
TAJEMNICE RÓŻAŃCOWE
odmawiane w poniedziałki i soboty CZĘŚĆ PIERWSZA TAJEMNICE RADOSNE odmawiane w poniedziałki i soboty
ZWIASTOWANIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNIE TAJEMNICA PIERWSZA ZWIASTOWANIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNIE „Anioł wszedł do Niej i rzekł: „Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, błogosławiona jesteś między niewiastami”. Nowina, jaką przyniósł niebiański posłaniec, była niezwykła. Oto Pan Bóg postanowił posłać na świat swego Syna i właśnie ją – Maryję – córkę Joachima i Anny wybrał Mu na Matkę. Maryja miała wolną wolę. Mogła odmówić, ale z wiarą powiedziała: TAK. „Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga. Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus. Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego Ojca, Dawida. Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca”.
ZWIASTOWANIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNIE Leonardo da Vinci: Zwiastowanie TAJEMNICA PIERWSZA ZWIASTOWANIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNIE W tej zapowiedzi osiąga swój cel cała historia zbawienia, a nawet poniekąd sama historia świata. Jeśli bowiem planem Ojca jest zjednoczenie wszystkiego w Chrystusie, to w jakiś sposób całego wszechświata dosięga Boska łaskawość, z jaką Ojciec pochyla się nad Maryją, by uczynić Ją Matką swego Syna. Leonardo da Vinci: Zwiastowanie
NAWIEDZENIE ŚWIĘTEJ ELŻBIETY TAJEMNICA DRUGA NAWIEDZENIE ŚWIĘTEJ ELŻBIETY „W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem w góry do pewnego miasta w pokoleniu Judy. Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę. Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę. Wydała ona okrzyk i powiedziała: „Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona.” Jakże radosne było to spotkanie! Oto dwie szczęśliwe kobiety padły sobie w objęcia, a Jan pod sercem swej mamy aż podskoczył z radości. Elżbieta, napełniona Duchem Świętym od razu zrozumiała, że stoi przed Matką Zbawiciela Świata.
NAWIEDZENIE ŚWIĘTEJ ELŻBIETY TAJEMNICA DRUGA NAWIEDZENIE ŚWIĘTEJ ELŻBIETY Maryja podejmuje trudną wyprawę i jednoczy się z Elżbietą w radości macierzyństwa. Obie niewiasty są świadome wagi wydarzeń w ich życiu i w historii całej ludzkości. Domenico Girlandaio: Nawiedzenie świętej Elżbiety.
NARODZENIE PANA JEZUSA W BETLEJEM TAJEMNICA TRZECIA NARODZENIE PANA JEZUSA W BETLEJEM „Udał się także Józef z Galilei, z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją, która była brzemienna. Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie.” W ciszy nocnej rozegrało się niezwykle ważne wydarzenie. W stajni za miastem, wśród bydląt, na posłaniu z siana narodził się Syn Boży. Noc aż zajaśniała z radości, gdyż Bóg schodził na ziemię, by zbawić ludzi i uratować ich od śmierci wiecznej.
NARODZENIE PANA JEZUSA W BETLEJEM TAJEMNICA TRZECIA NARODZENIE PANA JEZUSA W BETLEJEM Scena narodzenia Pańskiego niesie ogromną radość. Wynika ona wprost z nadziei, jaką stanowi przyjście Pana dla wszystkich ludzi. Aniołowie opiewają narodzenie Bożego Dziecięcia i ogłaszają pasterzom właśnie jako radość wielką. Narodzenie Jezusa – fragment fresku z Bazyliki Narodzenia w Betlejem
OFIAROWANIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI TAJEMNICA CZWARTA OFIAROWANIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI „Gdy potem upłynęły dni ich oczyszczenia według prawa Mojżeszowego, przynieśli Je do Jerozolimy, aby Je przedstawić Panu. Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: „Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu.” Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego.” Ofiarowanie Jezusa było niezwykle ważnym wydarzeniem dla starca Symeona. Poszedł do świątyni i uradował się, widząc małego Zbawiciela. Wziął Dzieciątko na ręce i przytulił. Czuł, że teraz może umrzeć w spokoju, gdyż zgodnie z obietnicą Pańską, ujrzał Bożego Syna.
OFIAROWANIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI TAJEMNICA CZWARTA OFIAROWANIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI Także i ta tajemnica, choć zachowuje posmak radości, zapowiada równocześnie oznaki dramatu. Ofiarowanie w świątyni bowiem, wyrażając radość z konsekracji i doprowadzając do zachwytu starca Symeona, obejmuje też proroctwo o «znaku sprzeciwu», jakim to Dziecię będzie dla Izraela, oraz mieczu, który przeniknie duszę Matki. Hans Memling: Ofiarowanie Chrystusa w świątyni
ZNALEZIENIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI TAJEMNICA PIĄTA ZNALEZIENIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI „Dopiero po trzech dniach odnaleźli Go w świątyni, gdzie siedział między nauczycielami, przysłuchiwał się im i zadawał pytania. Wszyscy zaś, którzy go słuchali, byli zdumieni bystrością Jego umysłu i odpowiedziami. Na ten widok zdziwili się bardzo, a Jego Matka rzekła do Niego: „Synu, czemuś nam to uczynił? Oto ojciec Twój i Ja z bólem serca szukaliśmy Ciebie.” Lecz On Im odpowiedział: „Czemuście Mnie szukali? Czy nie wiedzieliście, że powinienem być w tym, co należy do mego Ojca?” Oni jednak nie zrozumieli tego, co Im powiedział.” Maryja z Józefem byli przerażeni, gdy zobaczyli, że nie ma przy nich Jezusa. Odnaleźli go w świątyni, jak siedział wśród uczonych w Piśmie i rozmawiał z nimi o Panu Bogu, nie jak uczeń i dziecko, ale jak równy z równymi. Może gdyby wiedzieli, Kto do nich mówi, nie dziwiliby się, że dwunastoletni chłopiec przewyższa ich mądrością.
ZNALEZIENIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI Odnalezienie Jezusa w świątyni TAJEMNICA PIĄTA ZNALEZIENIE PANA JEZUSA W ŚWIĄTYNI Radosne, a zarazem dramatyczne jest opowiadanie o dwunastoletnim Jezusie w świątyni. Ukazuje się On tutaj w swej Boskiej mądrości i zasadniczo jako Ten, kto naucza. Objawienie w Nim tajemnicy Syna całkowicie oddanego sprawom Ojca jest zapowiedzią ewangelicznego radykalizmu, który w obliczu bezwzględnych wymogów Królestwa wykracza ponad najserdeczniejsze nawet więzi ludzkie. Maryja także nie rozumie przecież słów Syna. Carl Heinrich Bloch: Odnalezienie Jezusa w świątyni
CZĘŚĆ DRUGA TAJEMNICE ŚWIATŁA odmawiane w czwartki
CHRZEST PANA JEZUSA W JORDANIE TAJEMNICA PIERWSZA CHRZEST PANA JEZUSA W JORDANIE „Wtedy przyszedł Jezus z Galilei nad Jordan do Jana, żeby przyjąć chrzest od niego. Lecz Jan powstrzymywał Go, mówiąc: „To ja potrzebuję chrztu od Ciebie, a Ty przychodzisz do mnie?” Jezus mu odpowiedział: „Pozwól teraz, bo tak godzi się nam wypełnić wszystko, co sprawiedliwe”. Wtedy Mu ustąpił. A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę i przychodzącego na Niego. A głos z nieba mówił: „Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie”. Do Jana nad Jordan ciągnęły tłumy. Pewnego dnia przyszedł tam i Jezus. Stanął razem z innymi na brzegu i poprosił o chrzest. Jakże mocno biło serce Jana, gdy drżącymi ze wzruszenia dłońmi polewał głowę Tego, na którego wszyscy czekali.
CHRZEST PANA JEZUSA W JORDANIE Mattio Preti: Chrzest Jezusa TAJEMNICA PIERWSZA CHRZEST PANA JEZUSA W JORDANIE Całe misterium Chrystusa jest światłem. On jest «światłością świata». Jednak ten wymiar wyłania się szczególnie w latach życia publicznego, kiedy głosi On Ewangelię Królestwa. Tajemnicą światła jest przede wszystkim chrzest w Jordanie. Tutaj, gdy Jezus schodzi do wody - jako niewinny, który czyni siebie grzechem za nas - otwierają się niebiosa i głos Ojca ogłasza Go Synem umiłowanym, a Duch Święty zstępuje na Niego, by powołać Go do przyszłej misji. Mattio Preti: Chrzest Jezusa
OBJAWIENIE SIĘ NA WESELU W KANIE GALILEJSKIEJ TAJEMNICA DRUGA OBJAWIENIE SIĘ NA WESELU W KANIE GALILEJSKIEJ „Zaproszono na to wesele także Jezusa i Jego uczniów. A kiedy zabrakło wina, Matka Jezusa mówi do Niego: „Nie mają już wina.” Jezus jej odpowiedział: „Czyż to moja lub Twoja sprawa, Niewiasto? Czyż jeszcze nie nadeszła godzina moja?” Wtedy Matka Jego powiedziała do sług: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie.”(…) Rzekł do nich Jezus: „Napełnijcie stągwie wodą”. I napełnili je aż po brzegi. Potem do nich powiedział: „Zaczerpnijcie teraz i zanieście staroście weselnemu”.(…) Taki to początek znaków uczynił Jezus w Kanie Galilejskiej. Objawił swoją chwałę i uwierzyli w Niego Jego uczniowie.” Słudzy zdumieli się, ale wypełnili wszystko, jak im nakazano. Starosta spróbował tego, co jeszcze przed chwilą było wodą i pochwalił gospodarzy, że zgromadzili tyle doskonałego wina. Nie miał pojęcia, że to Pan Jezus tym znakiem rozpoczął dzieło przemiany świata.
OBJAWIENIE SIĘ NA WESELU W KANIE GALILEJSKIEJ TAJEMNICA DRUGA OBJAWIENIE SIĘ NA WESELU W KANIE GALILEJSKIEJ Tajemnicą światła jest początek znaków w Kanie, gdy Chrystus, przemieniając wodę w wino, dzięki interwencji Maryi, pierwszej z wierzących, otwiera serca uczniów na wiarę. Paolo Veronese: Wesele w Kanie Galilejskiej
GŁOSZENIE KRÓLESTWA BOŻEGO I WZYWANIE DO NAWRÓCENIA TAJEMNICA TRZECIA GŁOSZENIE KRÓLESTWA BOŻEGO I WZYWANIE DO NAWRÓCENIA „Mówił więc „Do czego podobne jest królestwo Boże i z czym mam jej porównać? Podobne jest do ziarnka gorczycy, które ktoś wziął i posadził w swoim ogrodzie. Wyrosło i stało się wielkim drzewem, tak że ptaki powietrzne gnieździły się na jego gałęziach.” I mówił dalej: „Z czym mam porównać królestwo Boże? Podobne jest do zaczynu, który pewna kobieta wzięła i włożyła w trzy miary mąki, aż wszystko się zakwasiło.” Przez trzy lata Pan Jezus wędrował po ziemi i opowiadał ludziom o Królestwie Bożym. Mówił, że jest ono cenniejsze od wszystkich skarbów świata i szczęśliwy ten, który je osiągnie. Jego nauka zapadała w ludzkie serca jak ziarno w glebę. Kiedy człowiek przyjmował ją, przemieniała Jego życie.
TAJEMNICA TRZECIA GŁOSZENIE KRÓLESTWA BOŻEGO I WZYWANIE DO NAWRÓCENIA Tajemnicą światła jest nauczanie Jezusa, w czasie którego głosi On nadejście Królestwa Bożego i wzywa do nawrócenia, odpuszczając grzechy tym, którzy zbliżali się do Niego z ufnością, dając początek tajemnicy miłosierdzia, którą On sam będzie realizował aż do skończenia świata, szczególnie poprzez powierzony Kościołowi Sakrament Pojednania. Carl Heinrich Bloch: Kazanie na górze
PRZEMIENIENIE NA GÓRZE TABOR TAJEMNICA CZWARTA PRZEMIENIENIE NA GÓRZE TABOR „Po sześciu dniach Jezus wziął z sobą Piotr, Jakuba i brata jego Jana i zaprowadził ich na górę wysoką, osobno. Tam przemienił się wobec nich: Twarz Jego zajaśniała jak słońce, odzienie zaś stało się białe jak światło. A oto im się ukazali Mojżesz i Eliasz. (…) oto obłok świetlany osłonił ich, a z obłoku odezwał się głos: „To jest mój syn umiłowany, w którym mam upodobanie. Jego słuchajcie.” Trzej apostołowie towarzyszyli Jezusowi w drodze na szczyt. Nagle zobaczyli dwie postacie ludzi wiernie służących Bogu, ale już dawno umarłych. Jak to możliwe, że Nauczyciel rozmawia z nimi? Od Jezusa bił blask nie do opisania. Uczniowie musieli aż zmrużyć oczy. Kolana same ugięły się pod nimi. Dotknęli tajemnicy nieba.
PRZEMIENIENIE NA GÓRZE TABOR TAJEMNICA CZWARTA PRZEMIENIENIE NA GÓRZE TABOR Światło w pełnym tego słowa znaczeniu bije w scenie przemienienia, które według tradycji miało miejsce na górze Tabor. Chwała Bóstwa rozświetla oblicze Chrystusa, kiedy Ojciec uznaje Go wobec porwanych zachwytem Apostołów, wzywa ich, aby Go słuchali i przygotowuje do przeżycia z Nim bolesnego momentu męki, aby doszli z Nim do radości zmartwychwstania i do życia przemienionego przez Ducha Świętego. Rafael Santi: Przemienienie Pańskie
USTANOWIENIE EUCHARYSTII TAJEMNICA PIĄTA USTANOWIENIE EUCHARYSTII „A gdy oni jedli, Jezus wziął chleb i, odmówiwszy błogosławieństwo, połamał i dał uczniom, mówiąc: „Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje.” Następnie wziął kielich i, odmówiwszy dziękczynienie, dał im, mówiąc: „Pijcie z niego wszyscy; bo to jest moja Krew Przymierza, która za wielu będzie wylana na odpuszczenie grzechów. Lecz powiadam wam: odtąd nie będę już pił z tego owocu winnego krzewu aż do owego dnia, kiedy pić go będę z wami nowy, w królestwie Ojca mojego.” Kiedy Jezus podczas wieczerzy nazwał chleb swoim Ciałem, a wino – swoją Krwią, zatrwożyli się uczniowie, bo nie wiedzieli, co miałyby znaczyć te słowa. Dopiero później pojęli, że była to prawdziwa ofiara. My także w niej uczestniczymy podczas Mszy Świętej.
USTANOWIENIE EUCHARYSTII Tintoretto: Ostatnia wieczerza TAJEMNICA PIĄTA USTANOWIENIE EUCHARYSTII Tajemnicą światła jest wreszcie ustanowienie Eucharystii, w której Chrystus ze swym Ciałem i Krwią pod postaciami chleba i wina staje się pokarmem, dając aż do końca świadectwo swej miłości do ludzi, dla których zbawienia złoży siebie samego w ofierze. Tintoretto: Ostatnia wieczerza
odmawiane we wtorki i w piątki CZĘŚĆ TRZECIA TAJEMNICE BOLESNE odmawiane we wtorki i w piątki
MODLITWA PANA JEZUSA W OGRÓJCU TAJEMNICA PIERWSZA MODLITWA PANA JEZUSA W OGRÓJCU „Potem wyszedł i udał się, według zwyczaju, na Górę Oliwną; towarzyszyli Mu także uczniowie. Gdy przyszedł na miejsce, rzekł do nich: „Módlcie się, abyście nie ulegli pokusie.” A sam oddalił się od nich na odległość jakby rzutu kamieniem, upadł na kolana i modlił się tymi słowami: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode mnie ten kielich. Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie.” Wtedy ukazał Mu się anioł z nieba i umacniał Go. Pan Jezus wiedział, co Go czeka i bał się jak każdy człowiek. Oto klęczał w Ogrodzie Oliwnym, ręce Mu drżały, a na czoło wystąpiły krople potu. Tak bardzo chciał nas zbawić, że zgodził się na wszystko. Przyjście anioła było znakiem, że Ojciec jest blisko Niego.
MODLITWA PANA JEZUSA W OGRÓJCU TAJEMNICA PIERWSZA MODLITWA PANA JEZUSA W OGRÓJCU Ogrodem Oliwnym, gdzie Chrystus przeżywa szczególnie dręczące chwile wobec woli Ojca, względem której słabość ciała mogłaby ulec pokusie buntu. Tam Chrystus staje w obliczu wszystkich pokus ludzkości i wobec wszystkich jej grzechów, by powiedzieć Ojcu: «Nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie» . El Greco: Modlitwa w Ogrójcu
UBICZOWANIE PANA JEZUSA TAJEMNICA DRUGA UBICZOWANIE PANA JEZUSA „Piłat więc kazał zwołać arcykapłanów, członków Wysokiej Rady oraz lud i rzekł do nich: „Przywiedliście mi tego człowieka pod zarzutem, że podburza lud. Otóż ja przesłuchałem Go wobec was i nie znalazłem w Nim żadnej winy w sprawach, o które Go oskarżacie. Ani też Herod – bo odesłał Go do nas; a oto nie popełnił On nic godnego śmierci. Każę Go więc wychłostać i uwolnię”. Odartego z szat Pana Jezusa przywiązano do kamiennego słupa. Każde uderzenie rzymskiego bicza zostawiało okropny, krwawy ślad i wywoływało ogromny ból. Ledwo żywego z bólu Skazańca znów postawiono przed Piłatem i Żydami.
UBICZOWANIE PANA JEZUSA TAJEMNICA DRUGA UBICZOWANIE PANA JEZUSA Przyjęcie woli Ojca miało Syna bardzo drogo kosztować. Pierwszym etapem męki było ubiczowanie – wyznaczona przez Piłata surowa kara, niosąca ogromne cierpienie, tym większe, że znoszone zupełnie niewinnie – jako ofiara za grzechy świata. Adolphe Bouguereau: Biczowanie Pana Jezusa
CIERNIEM UKORONOWANIE PANA JEZUSA TAJEMNICA TRZECIA CIERNIEM UKORONOWANIE PANA JEZUSA „Żołnierze zaprowadzili Go na wewnętrzny dziedziniec, czyli pretorium, i zwołali całą kohortę. Ubrali Go w purpurę i uplótłszy wieniec z ciernia, włożyli Mu na głowę. I zaczęli Go pozdrawiać: „Witaj, królu żydowski!”. Przy tym bili Go trzciną po głowie, pluli na Niego i, przyklękając, oddawali Nu hołd. A gdy Go wyszydzili, zdjęli z Niego purpurę i włożyli na Niego własne Jego szaty.” Żołnierze rzymscy wiedzieli, że Pan Jezus nazwał siebiew królem żydowskim, więc zaczęli z Niego szydzić. Korona z ciernia sprawiała Mu wiele bólu. Dla żołnierzy była to okrutna zabawa, dla Pana Jezusa – kolejny gorzki łyk cierpienia.
CIERNIEM UKORONOWANIE PANA JEZUSA TAJEMNICA TRZECIA CIERNIEM UKORONOWANIE PANA JEZUSA Przyjęcie korony cierniowej to kolejny dowód gotowości odkupienia najgorszych nawet win ludzkich – dowód bezgranicznej miłości. Caravaggio : Cierniem koronowanie
TAJEMNICA CZWARTA DŹWIGANIE KRZYŻA „Gdy Go wyprowadzili, zatrzymali niejakiego Szymona z Cyreny, który wracał z pola, i włożyli na niego krzyż, aby go niósł za Jezusem. A szło za nim mnóstwo ludu, także kobiet, które zawodziły i płakały nad nim. Lecz Jezus zwrócił się do nich i rzekł: „Córki jerozolimskie, nie płaczcie nade mną; płaczcie raczej nad sobą i nad waszymi dziećmi.”(…)Gdy przyszli na miejsce zwane „Czaszką”, ukrzyżowali tam Jego (…).” Pan Jezus wziął krzyż na swe ramiona i popychany przez żołnierzy ruszył drogą pod górę. Każdy krok sprawiał Mu potworny ból. Krew sącząca się spod cierniowej korony zalewała Mu oczy. Choć upadał, szedł dalej, wiedząc, co czeka Go na końcu drogi.
TAJEMNICA CZWARTA DŹWIGANIE KRZYŻA Kilkaset metrów drogi na Golgotę to symbol odkupienia wszystkich grzechów. Musi być więc pokonana do końca, by ofiara się dokonała. Bóg uniża się do poziomu ludzi, by oddać się w ofierze za ich błędy i słabości. Chapel Nosso Senhor dos Passos: Dźwiganie krzyża
ŚMIERĆ PANA JEZUSA NA KRZYŻU TAJEMNICA PIĄTA ŚMIERĆ PANA JEZUSA NA KRZYŻU Pan Jezus przebaczył swoim oprawcom. Biedne, umęczone serce Pana Jezusa uderzało coraz słabiej, wreszcie umilkło. Żołnierze przebili je włócznią, a wtedy wypłynęła na ziemię krew i woda. Nie ma takiego grzesznika, którego by ta woda nie oczyściła, ani takiej winy, której nie zmyłaby ta krew. „Było już około godziny szóstej i mrok ogarnął całą ziemię aż do godziny dziewiątej. Słońce się zaćmiło i zasłona przybytku rozdarła się przez środek. Wtedy Jezus zawołał donośnym głosem: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego”. Po tych słowach wyzionął ducha.
ŚMIERĆ PANA JEZUSA NA KRZYŻU TAJEMNICA PIĄTA ŚMIERĆ PANA JEZUSA NA KRZYŻU Kto chce poznać człowieka, musi umieć rozpoznać jego źródło i spełnienie w Chrystusie - Bogu, który uniża się z miłości «aż do śmierci i to śmierci krzyżowej». Tajemnice bolesne prowadzą wierzącego do ponownego przeżywania śmierci Jezusa, stawania pod krzyżem obok Maryi, by wraz z Nią wnikać w ocean miłości Boga do człowieka i odczuć całą jej odradzającą moc. Peter Paul Rubens: Ukrzyżowanie
odmawiane w środy i niedziele CZĘŚĆ CZWARTA TAJEMNICE CHWALEBNE odmawiane w środy i niedziele
ZMARTWYCHWSTANIE PANA JEZUSA TAJEMNICA PIERWSZA ZMARTWYCHWSTANIE PANA JEZUSA „W pierwszy dzień tygodnia poszły skoro świt do grobu, niosąc przygotowane wonności. Kamień od grobu zastały odsunięty. A skoro weszły, nie znalazły ciała Pana Jezusa. Gdy wobec tego były bezradne, nagle stanęło przed nimi dwóch mężczyzn w lśniących szatach. Przestraszone, pochyliły twarze ku ziemi. Lecz tamci rzekli do nich: „Dlaczego szukacie żyjącego wśród umarłych? Nie ma Go tutaj; zmartwychwstał.” Po zdumiewających słowach wyjaśnienia niewiasty zrozumiały, że oto sprawdziły się zapowiedzi proroków i obietnice samego Pana Jezusa. On prawdziwie zmartwychwstał! Po kilku dniach bólu nadszedł czas chwały – bez końca!
ZMARTWYCHWSTANIE PANA JEZUSA Peter Paul Rubens: Zmartwychwstanie TAJEMNICA PIERWSZA ZMARTWYCHWSTANIE PANA JEZUSA Przeżywając Zmartwychwstanie Chrystusa, chrześcijanin odkrywa na nowo motywy swojej wiary i przeżywa ponownie radość nie tylko tych, którym Chrystus się objawił - Apostołów, Magdaleny, uczniów z Emaus - ale również radość Maryi, która nie mniej intensywnie musiała doświadczyć nowego życia uwielbionego Syna. Peter Paul Rubens: Zmartwychwstanie
WNIEBOWSTĄPIENIE PANA JEZUSA TAJEMNICA DRUGA WNIEBOWSTĄPIENIE PANA JEZUSA Pan Jezus wrócił do swego Ojca. Wstąpił do nieba z duszą i Zmartwychwstałym Ciałem. Uczniowie nie czuli się jednak opuszczeni. Ich Mistrz powiedział przecież wyraźnie: „Oto Ja jestem z wami po wszystkie dni, aż do skończenia świata.” Czuli, że troszczy się o nich tak samo, jak wtedy, gdy prowadził ich ścieżkami Judei. „Potem wyprowadził ich ku Betanii i podniósłszy ręce błogosławił ich. A kiedy ich błogosławił, rozstał się z nimi i został uniesiony do nieba. Oni zaś oddali Mu pokłon i z wielką radością wrócili do Jerozolimy, gdzie stale przebywali w świątyni, wielbiąc i błogosławiąc Boga.”
WNIEBOWSTĄPIENIE PANA JEZUSA TAJEMNICA DRUGA WNIEBOWSTĄPIENIE PANA JEZUSA Już od momentu wniebowstąpienia Chrystus zasiada po prawicy Ojca. Tajemnice chwalebne ożywiają zatem w wiernych nadzieję eschatologicznego kresu, ku któremu zdążają jako członkowie Ludu Bożego pielgrzymującego przez historię. Musi ich to pobudzać do odważnego świadczenia o tej «radosnej nowinie», która nadaje sens całemu ich życiu. Benvenuto Tisi: Wniebowstąpienie Pańskie
ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO TAJEMNICA TRZECIA ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO „Kiedy nadszedł wreszcie dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić.” Ludzie, którzy jeszcze przed chwilą umierali ze strachu, napełnieni mocą Ducha Świętego, przestali się bać. Napełniała ich wielka radość. Teraz mogli iść i wołać, że Jezus żyje! Mogli przemawiać wszystkimi językami świata, uzdrawiać chorych i odpuszczać grzechy.
ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO Jean Restout: Zesłanie Ducha Świętego TAJEMNICA TRZECIA ZESŁANIE DUCHA ŚWIĘTEGO W centrum tej drogi chwały Syna i Matki różaniec stawia w trzeciej tajemnicy chwalebnej Pięćdziesiątnicę, która ukazuje oblicze Kościoła jako rodziny zebranej wraz z Maryją, ożywionej potężnym wylaniem Ducha Świętego, gotowej do misji ewangelizacyjnej. Jean Restout: Zesłanie Ducha Świętego
WNIEBOWZIĘCIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY TAJEMNICA CZWARTA WNIEBOWZIĘCIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY Po śmierci Pana Jezusa Maryja żyła na ziemi pod opieką świętego Jana, ale Jej stęsknione serce wyrywało się do nieba. Powoli traciła siły. Przyszedł wreszcie dzień, w którym spokojnie zasnęła. Pan Bóg zabrał Ją do swej chwały z duszą i ciałem. Tam kocha pełnią miłości i jest najtroskliwszą opiekunką ludzi. „Na koniec Niepokalana Dziewica, zachowana wolną od wszelkiej skazy winy pierworodnej, dopełniwszy biegu życia ziemskiego z ciałem i duszą wzięta została do chwały niebieskiej. (…) Wniebowzięcie Maryi jest szczególnym uczestniczeniem w zmartwychwstaniu Jej Syna i uprzedzeniem zmartwych-wstania innych chrześcijan.”
WNIEBOWZIĘCIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY TAJEMNICA CZWARTA WNIEBOWZIĘCIE NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY Również Matka Chrystusowa została wyniesiona z chwilą wniebowzięcia, by antycypować to, do czego przeznaczeni są wszyscy sprawiedliwi przez zmartwychwstanie ciał. Guido Reni: Wniebowzięcie Maryi
UKORONOWANIE MATKI BOŻEJ NA KRÓLOWĄ NIEBA I ZIEMI TAJEMNICA PIĄTA UKORONOWANIE MATKI BOŻEJ NA KRÓLOWĄ NIEBA I ZIEMI Matka Boża króluje w ludzkich sercach, a Jej miłość i dobroć to potęga jakich mało. Ma Ona swoje wierne wojsko wyposażone w wyjątkową broń. Jedni noszą ją w kieszeni, inni się nią przepasują, jeszcze inni nakładają na palec jak pierścionek. Wygląda niegroźnie – paciorki i krzyżyk – ale jest skuteczna. Boją się jej wszystkie moce zła. To Różaniec. „Niepokalana Dziewica (…) została (…) wywyższona przez Pana jako Królowa wszystkiego, aby bardziej upodobniła się do Syna swego, Pana panujących oraz Zwycięzcy grzechu i śmierci. (…) Maryja Dziewica jest dla Kościoła wzorem wiary i miłości. Przez to właśnie jest Ona najznakomitszym i całkiem szczególnym członkiem Kościoła.”
UKORONOWANIE MATKI BOŻEJ NA KRÓLOWĄ NIEBA I ZIEMI TAJEMNICA PIĄTA UKORONOWANIE MATKI BOŻEJ NA KRÓLOWĄ NIEBA I ZIEMI Maryja ukoronowana w chwale - jak to widać w ostatniej tajemnicy chwalebnej - jaśnieje jako Królowa aniołów i świętych, antycypacja i szczyt rzeczywistości eschatologicznej Kościoła. Diego Velazquez: Ukoronowanie Najświętszej Maryi Panny
ROSNĄCE ZNACZENIE RÓŻAŃCA Kościół zawsze uznawał szczególną skuteczność tej modlitwy, powierzając jej wspólnemu odmawianiu, stałemu jej praktykowaniu, najtrudniejsze sprawy. W chwilach, gdy samo chrześcijaństwo było zagrożone, mocy tej właśnie modlitwy przypisywano ocalenie przed niebezpieczeństwem. Z biegiem wieków znaczenie tej prostej, a jednocześnie głębokiej modlitwy wyraźnie rosło. W sposób szczególny wpływała na to sama Matka Boża, podczas objawień wzywająca ludzi do odmawiania różańca. Ogromną wagę przypisała Ona różańcowi, gdy w 1917 roku za pośrednictwem trojga małych pastuszków w Fatimie wskazywała na różaniec jako oręż w walce o pokój na świecie. Różaniec, kierując spojrzenie ludzi ku Chrystusowi, czyni ich również budowni-czymi pokoju w świecie. Mając charakter nieustającego, wspólnego błagania, zgodnie z Chrystusowym wezwaniem, by modlić się «zawsze i nie ustawać», pozwala on mieć nadzieję, że również dzisiaj walka tak trudna jak ta, która toczy się o pokój, może być zwycięska.
BIBLIOGRAFIA Prezentacja została opracowana w oparciu o następujące źródła: G.O’Collins, E.Farrugia: Zwięzły Słownik Teologiczny E.Stadtmüller: Opowieści różańcowe dla maluchów pl.wikipedia.org Rosarium Virginis Mariae – List Apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych (tzw. Biblia Tysiąclecia) Katechizm Kościoła Katolickiego. Reprodukcje malarskie ilustrujące Tajemnice Różańcowe zaczerpnięto z zasobów Internetu. Opracowała: Violetta Curyło