opracował: Piotr Uzar Klinika Patologii Ciąży i Porodu PAM Cukrzyca w ciąży opracował: Piotr Uzar Klinika Patologii Ciąży i Porodu PAM
Cukrzyca- zespół przewlekłych zaburzeń metabolicznych objawiających się hiperglikemią spowodowaną bezwzględnym lub względnym niedoborem insuliny, który prowadzi do zaburzeń w metabolizmie węglowodanów, białek, tłuszczów oraz w gospodarce wodno-elektrolitowej. Konsekwencją tych zaburzeń są przewlekłe powikłania cukrzycy pod postacią choroby naczyniowej, zmian w układzie nerwowym i specyficznych zmian narządowych. Wilczyński, Cypryk
Cukrzyca w ciąży- rys historyczny 1826- pierwszy opis cukrzycy w ciąży (Bennewith) 1882- pierwszy opis cukrzycy ciężarnych (Duncan) 1922- odkrycie Insuliny (Banting i Best) 1928- pierwszy polski opis cukrzycy w ciąży (Rosner) 1933- pierwszy artykuł o stosowaniu Insuliny w ciąży (Skipper) 1972- pierwsza praca o związku wyrównania metabolicznego cukrzycy u matki z losem płodu (Karlsson i Kjellmer)
Klasyfikacja cukrzycy Cukrzyca ciężarnych: zaburzenie tolerancji węglowodanów po raz pierwszy pojawiające się lub rozpoznane w ciąży i ustępujące po jej zakończeniu (wg WHO) Cukrzyca rozpoznawana przed ciążą
Wpływ cukrzycy na ciążę Poronienia Umieralność okołoporodowa noworodków Wady wrodzone Powikłania ciąży u kobiet z cukrzycą: - kwasica metaboliczna - nadciśnienie tętnicze - nefropatia - retinopatia cukrzycowa - zakażenia dróg moczowych
Przygotowanie chorej na cukrzycę do ciąży Opieka położniczo-ginekologiczna: - ocena płodności - badania USG, cytologiczne i mikrobiologiczne narządów płciowych - badanie w kierunku chorób odzwierzęcych - suplementacja preparatami witaminowymi Opieka diabetologiczna: - ocena aktualnego wyrównania metabolicznego cukrzycy i zaawansowania jej przewlekłych powikłań - ustalenie właściwego leczenia cukrzycy i docelowych parametrów wyrównania cukrzycy
Przygotowanie chorej na cukrzycę do ciąży Edukacja chorych: - samodzielny pomiar glikemii glukometrem - samodzielne wykonywanie iniekcji insuliny - nauka diety cukrzycowej - samodzielna korekcja dawek insuliny w zależności od wartości glikemii - postępowanie w sytuacjach nagłych Badanie okulistyczne i ewentualna laseroterapia
Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy ciężarnych W czasie pierwszej wizyty u lekarza oznaczenie stężenia glukozy w surowicy na czczo (jeśli > 105mg% wykonać test diagnostyczny z obciążeniem 75g glukozy) między 24 a 26 tygodniem ciąży test przesiewowy z obciążeniem 50g glukozy (jeśli w 60 min >180mg% rozpoznajemy cukrzycę , jeśli wynik między 140mg% a 180mg% wtedy wykonać test diagnostyczny z 75g) test diagnostyczny z 75g (jeśli po 2h >140mg% rozpoznajemy cukrzycę, jeśli <140mg% powtórzyć test w 32 tygodniu ciąży)
Opieka nad ciężarną z cukrzycą Opieka położnicza Opieka diabetologiczna: - ocena stopnia wyrównania metabolicznego cukrzycy - korekcja leczenia - dodatkowa edukacja w zakresie samokontroli, diety, znajomości objawów hiper- i hipoglikemii
Postępowanie w trakcie porodu i cięcia cesarskiego Czas porodu zgodny z normą biologiczną trwania ciąży Kwalifikacja co do sposobu zakończenia ciąży Poród w warunkach pełnego wyrównania metabolicznego Kontrola stanu płodu w trakcie porodu
Postępowanie w trakcie połogu Zapotrzebowanie na insulinę u pacjentek chorujących na cukrzycę przed ciążą zmniejsza się o połowę, a po około 5-7 dniach wraca do wartości sprzed ciąży Pacjentki z cukrzycą ciężarnych nie wymagają podawania insuliny po porodzie Cukrzyca matki i leczenie insuliną nie stanowią przeciwwskazania do karmienia piersią Karmienie piersią poprawia wyrównanie metaboliczne cukrzycy i zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę
W latach osiemdziesiątych, dzięki funduszom Banku Środków Technicznych Stosowanych w Diagnostyce i Leczeniu Cukrzycy, powołano regionalne ośrodki zajmujące się opieką nad ciężarnymi z cukrzycą. Zgodnie z deklaracją z San Vincent, opieka nad ciężarnymi z cukrzycą powinna odbywać się w ośrodkach leczących co najmniej 20-30 takich ciężarnych rocznie.