Czynności wewnątrzwydzielnicze trzustki

Prezentacja na temat: "Czynności wewnątrzwydzielnicze trzustki"— Zapis prezentacji:

1 Czynności wewnątrzwydzielnicze trzustki
Fizjologia żywienia

2 Fizjologia trzustki Część zewnątrzwydzielnicza
Część wewnątrzwydzielnicza

3 Część endokrynna – wyspy trzustkowe
1-2% masy trzustki Komórki A – glukagon Komórki B – insulina Komórki D – somatostatyna (hamuje uwalnnianie pozostałych hormonów) Komórki PP – polipeptyd trzustkowy (hamowanie uwalniania enzymów) Pomiędzy komórkami sygnalizacja parakrynna i sieć wrotna łacząca wyspy z pęcherzykami.

4 Fizjologia trzustki Glukagon Hormon polipeptydowy
Stabilne stężenie w osoczu Wzrost uwalniania: Stres, wysiłek fizyczny Hipoglikemia Aminokwasy glukogenne Hamowanie uwalniania: Hiperglikemia Insulina Wolne kwasy tłuszczowe

5 Glukagon Działanie: Pobudzenie glikogenolizy
Hamowanie syntezy glikogenu Pobudzenie glukoneogenezy Pobudzenie lipolizy i beta-oksydacji kwasów tłuszczowych

6 Fizjologia trzustki

7 Insulina Hormon peptydowy
Wydzielanie podstawowe – konstytutywne, małe ilości, rytm dobowy Pobudzenie uwalniania: Wzrost poziomu glukozy we krwi Węglowodany w świetle jelita (oś jelitowo – trzustkowa) Kwasy tłuszczowe i aminokwasy Ciała ketonowe GH, kortyzol, CCK, sekretyna, GIP (Glukozozależny peptyd insulinotropowy), glukagon Hamowanie uwalniania: Aminy katecholowe Ciężki wysiłek fizyczny, głód

8 Oś jelitowo – trzustkowa
Węglowodany w jelicie Wydzielanie GIP Odruch nerwowy – pobudzenie nerwu X Receptory na komórkach B trzustki Wydzielanie insuliny

9 Oś jelitowo – trzustkowa

10 Insulina Działanie (głównie na komórki mięśniowe, tłuszczowe i wątrobowe) Szybkie [s] Wolne [min] Opóźnione [godz.]

11 Insulina Szybkie efekty: Wolne efekty: Opóźnione efekty:
Transport dokomórkowy: Glukozy, Aminokwasów, K+ (glukoza przechodzi do komórek wątrobowych na zasadzie prostej dyfuzji) Wolne efekty: Metabolizm białek i cukrów Opóźnione efekty: Metabolizm lipidów

12 Działanie insuliny

13 Działanie insuliny

14 Próby czynnościowe Stężenie glukozy we krwi na czczo
Krzywa cukrowa po doustnym obciążeniu glukozą Stężenie insuliny w osoczu

15 Stężenie glukozy we krwi na czczo:
Prawidłowe zakresy wartości: Ho mg% (3,64-5,32 mmol/l) Ca 70 – 120 mg% (3,9-6,7 mmol/l) Fel 100 – 130 mg% (5,6-7,3 mmol/l) Cun 78 – 155 mg% (4,4-8,7 mmol/l) Ov 50 – 80 mg% (2,8-4,5 mmol/l) Eq 55 – 110 mg% (3,2-6,2 mmol/l)

16 Krzywa cukrowa Podanie glukozy powoduje przejściowy wzrost poziomu glukozy we krwi a następnie spadek poniżej normy i powolne wyrównanie. Podanie pokarmu (glukozy) t = 0 min Szczytowy poziom glukozy t = 30min Spadek poniżej normy t = 2 godziny

17 Zaburzenia czynności trzustki
Cukrzyca Diabetes mellitus Choroba, w której dochodzi do zaburzeń metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek na skutek niedoboru insuliny (bezwzględnego lub względnego).

18 Cukrzyca Typy cukrzycy: I – „insulinozależna”
II – „insulinoniezależna” III – pozostałe Terminy insulino(nie)zależna już nieaktualne.

19 Cukrzyca Typ I Typ II Wysokie stężenie insuliny
Reakcja autoimmunologiczna/zakażenie wirusowe Zanik komórek B trzustki Brak syntezy i wydzielania insuliny Wysokie stężenie insuliny „Down-regulation” receptorów insulinowych Złe odżywianie Zaburzenie czynności komórek B Pobudzienie komórek B trzustki Wzrost poziomu glukozy we krwi

20 Cukrzyca

21 Cukrzyca Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy: Węglowodany: Polifagia
Glukoza poza komórką Niedożywienie komórki Polifagia Wysoki poziom we krwi Poliuria Polidypsja Przekroczenie progu nerkowego Diureza osmotyczna Odwodnienie komórki Glikozuria

22 Cukrzyca Tłuszcze: Ketonuria Glukoza poza komórką
Kwasy tłuszczowe jako źródło energii Ketonuria Brak substratów cyklu Krebsa Przemiana do acetooctanu, betahydroksymaślanu i acetonu Wysoki poziom we krwi (ketonemia) Ketony w powietrzu wydychanym

23 Cukrzyca Białka: Azotemia Zmniejszenie masy ciała
Zakłócony transport aminokwasów do komórki Przyspieszenie katabolizmu własnych białek Azotemia

24 Cukrzyca Kwasica ketonowa:
Przy czynnikach wikłających (zakażenie, stres, zabiegi chirurgiczne, ciąża, pominięcie dawki insuliny) Odwodnienie – wstrząs hipowolemiczny Dysocjacja ketonów – kwasica metaboliczna Przyspieszony oddech (aceton w powietrzu) Utrata potasu – zaburzenia elektrolitowe Zaburzenie funkcji nerek Śpiączka Śmierć

25 Cukrzyca Zaburzenia przewlekłe w cukrzycy:
Z glukozy powstaje sorbitol, który odkłada się w tkankach Mikroangiopatia cukrzycowa (retinopatia, nefropatia) Neuropatia cukrzycowa Makroangiopatia (miażdżyca, stwardnienie naczyń) Zmętnienie soczewki

26 Cukrzyca Cukrzyca u kotów: Druga najczęstsza endokrynopatia Typ II
Czasem wtórna – przy nadczynności kory nadnerczy, nadczynności tarczycy, progestageny, GS

27 Cukrzyca Objawy: Koty > 7. roku życia, częściej kocury
Poliuria, polidypsja, utrata masy ciała Brak apetytu, stopochodność, powiększenie wątroby Czasem maskowana przez objawy choroby towarzyszącej Kwasica ketonowa: brak łaknienia, wymioty, odwodnienie, silna apatia

28 Cukrzyca Rozpoznanie: Badanie moczu
Badanie glukozy we krwi - u kotów może wystąpić hiperglikemia stresowa (zazwyczaj mg%), dlatego badanie trzeba powtórzyć i oznaczyć fruktozaminę. Badania w celu wykluczenia innych chorób. Po rozpoznaniu: Rutynowe badania laboratoryjne

29 Cukrzyca Leczenie: Glukoza < 300mg% (200-250mg/dl)
Doustne leki (glipizyd) - tylko u kotów w dobrym stanie Insulina - utrata >10% m.c. (Caninsulin 2x dziennie)

30 Cukrzyca Cukrzyca u psów: Druga najczęstsza endokrynopatia
Typ I lub cukrzyca wtórna (zapalenie trzustki, zespół Cushinga, niedoczynność tarczycy, nadmiar GH w diestrus, GS, progastageny) Dotyczy najczęściej starszych suk

31 Cukrzyca Objawy: PU, PD, nadmierny apetyt, utrata wagi
Nagła utrata wzroku Nagłe pogorszenie stanu ogólnego, wymioty, odwodnienie

32 Cukrzyca Rozpoznanie: Glukoza we krwi >150mg/dl
Badania dodatkowe - w celu oceny zaawansowania i typu cukrzycy

33 Cukrzyca Leczenie: Cel – glukoza <180mg/dl (nie niżej niż 90mg/dl)
Ovariohisterectomia Dieta (karmienie tuż przed iniekcją insuliny) Insulina (rozpocząć od niskiej dawki 0,5-0,7 j.m./kg następnie regulować dawkę) 3-5 dni po rozpoczęciu leczenia - krzywa cukrowa

34 Cukrzyca

35 Pomiar stężenia glukozy we krwi
Ćwiczenie Glukometr, igła, palec, ucho… Nakłuć Nakropić krew na pasek pomiarowy Odczytać wynik