SAMORZĄD TERYTORIALNY W ESTONII ANDRZEJ ZDRODOWSKI

PODSTAWOWE AKTY USTROJOWE FUNKCJONOWANIA SAMORZĄDU Konstytucja Estonii z 28 czerwca 1992r. Ustawa z 2 czerwca 1993 roku o organizacji samorządu terytorialnego Ustawa z 16 czerwca 1993 roku o budżetach samorządowych Ustawa z 29 czerwca 1993 roku o organizacji rządu powiatowego

Estonia jest krajem unitarnym (jednolitym) PODZIAŁ TERYTORIALNY Estonia jest krajem unitarnym (jednolitym) Podział jest dwustopniowy: państwo dzieli się na regiony, te zaś dzielą się na gminy. W strukturze terytorialno - administracyjnej występują także miasta. Większe z nich zostały wydzielone z otaczających ich regionów i podporządkowane bezpośrednio władzom centralnym, są to tzw. miasta republikańskie. Ponadto istnieją jeszcze tzw. osiedla typu miejskiego jako jednostki pośrednie między miastem a wsią (jest ich 27) Estonia dzieli się na: 15 Makonnaad (województw-powiat), 208 gminy wiejskie oraz 47 miast (bez 8, które nie mają praw gmin miejskich) miejskich (gmina - vald). Łącznie jest 255 gmin. Samorząd jest jednoszczeblowy i występuje na poziomie gminnym. Szczebel powiatu to jest już władza centralna.

PODZIAŁ TERYTORIALNY

KLASYFIKACJA NUTS NUTS1-cały kraj NUTS2-cały kraj NUTS3-5 dużych regionów NUTS4-15 regionów NUTS5-255 gmin

STATUS MIASTA STOŁECZNEGO Stolica Tallin jest traktowana tak jak inne gminy miejskie, bez szczególnego wyodrębnienia. Podzielona ona jest na 8 dzielnic o ograniczonych uprawnieniach. Każda dzielnica ma swoją Radę, której przewodniczy Dzielnicowy będący jednocześnie członkiem Zarządu Miasta.

ORGANY SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Rada Gminy (Valla Volikogu) Burmistrz (Vallavanaem) wraz z Zarządem Miasta

RADA MIASTA Wybierana jest w wyborach bezpośrednich i powszechnych Liczebność Rady zmienna i zależy od liczy mieszkańców. Liczy co najmniej 7 członów (w gminach ponad 2 tys. mieszkańców- 13, powyżej 5 tys. mieszkańców- 17, powyżej 10 tys. mieszkańców – 21, powyżej 50 tys. mieszkańców- 31, stolica liczy 64 radnych Kadencja trwa 3 lata Do głównych kompetencji należy ustalanie komitetów, uchwala i nadzoruje wykonywanie lokalnych budżetów, ustanawia lokalne podatki, uchwala plany rozwoju gminy, wybiera i odwołuje Burmistrza

BURMISTRZ I ZARZĄD Burmistrz jest wybierany przez Radę na 3 letnią kadencję. Jest on równocześnie przewodniczącym żarządu i na jego wniosek Rada zatwierdza pozostałych członków zarządu. W skład zarządu wchodzi także sekretarz gminy(miasta) Burmistrz nie może być równocześnie Przewodniczącym Rady Do kompetencji Burmistrza należy: przewodniczenie Zarządowi, może stać na czele Urzędu Gminy, oraz reprezentuje gminę na zewnątrz Zarząd odpowiada za przygotowanie spraw dla rady oraz wykonuje zadania określone przez przepisy prawne oraz Radę.

KOMPETENCJE SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO Samorząd w Estonii odpowiada za: szkolnictwo (od edukacji przed szkolnej do szkolnictwa wyższego na poziomie licencjata), biblioteki, muzea, budynki publiczne, sport, opiekę zdrowotną, usługi z zakresu pomocy społecznej, dostawy wody i oczyszczanie ścieków, lokalne planowanie przestrzenne, lokalny transport publiczny, utrzymanie lokalnych dróg i ulic.

DOCHODY SAMORZĄDÓW Wydatki samorządu estońskiego znajdują swoje pokrycie w dochodach z udziału w podatkach stanowych (50% podatku od nieruchomości i 52% podatku dochodowego zasila budżety lokalne). Średnio pomiędzy 20-30% wpływów pochodzi z pomocy państwa. Samorządy mają swój udział (obecnie to jest znikome źródło dochodu) w prywatyzacji majątku państwowego. Organy samorządu mają prawo zaciągać pożyczki i ustanawiać lokalne podatki.

NADZÓR NAD SAMORZĄDEM Kontrola jest sprawowana przez państwo. Stanowe Biuro Audytu nadzoruje administracje w gminach. Instytucja Kanclerza bada zgodność prawodawstwa samorządowego z prawem krajowym. Ponadto, każda Rada tworzy komitet nadzorujący działanie wykonawczych organów administracji samorządowej.

PRAWA WYBORCZE Prawa wyborcze przysługują obywatelom Estonii po ukończeniu 18 roku życia, a cudzoziemcom pod dodatkowym warunkiem zamieszkiwania na terenie kraju przez min. 5 lat.