ZASADY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW

Podstawowe kategorie cen Cena zakupu- wyrażona w złotych rzeczywista wartość należna sprzedającemu bez podlegającego odliczeniu naliczonego w fakturze VAT podatku od towarów i usług, powiększona w razie importu o cło i ewentualny podatek akcyzowy.

Cena nabycia (art.28) - to cena zakupu pomniejszona o otrzymane rabaty, upusty, skonta i inne korzyści pieniężne, oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem tego składnika majątku do stanu, w którym będzie on zdatny do użytku. W przypadku towarów, które wymagają długotrwałego przygotowania do obrotu fakultatywnie oraz środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych w budowie obowiązkowo, do ceny zakupu wlicza się koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania, a także związane z nimi dodatnie i ujemne różnice kursowe. to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu (UoR, art. 28 ust. 2).

Koszt wytworzenia (art Koszt wytworzenia (art.28) - obejmuje bezpośrednie koszty produkcji we własnym zakresie (np. zużycie materiałów bezpośrednich, płace bezpośrednie) poniesione w celu doprowadzenia produktu do postaci i miejsca, w jakim się znajduje w dniu wyceny oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich, tzn. zmienne pośrednie koszty produkcji i wiążąca się z normalnym wykorzystaniem zdolności produkcyjnych część kosztów stałych. W przypadku produktów, które wymagają długotrwałego procesu produkcji fakultatywnie oraz środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, środków trwałych w budowie obowiązkowo, do ceny zakupu wlicza się koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania, a także związane z nimi dodatnie i ujemne różnice kursowe. koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich.

Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów: 1) będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych, 2) ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniem produktu do postaci i miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny, 3) magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów, chyba że poniesienie tych kosztów jest niezbędne w procesie produkcji, 4) kosztów sprzedaży produktów.

Cena (wartość) sprzedaży netto (art.28 ust.5) Za cenę sprzedaży netto składnika przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku od towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową. możliwa do uzyskania na dzień bilansowy cena sprzedaży bez podatku VAT i akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty itp. oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży, powiększona o należną dotację przedmiotową.

Skorygowana cena nabycia aktywów finansowych i zobowiązań finansowych (art. 28 ust. 8a) to cena nabycia (wartość), w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych, pomniejszona o spłaty wartości nominalnej, odpowiednio skorygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszona o odpisy aktualizujące wartość.

Wartość godziwa (art.28 ust.6) Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę, za jaką składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niezwiązanymi ze sobą stronami. (cena rynkowa, wartość oszacowana lub ustalenie wartości bieżącej poprzez dyskontowanie).

Trwała utrata wartości (art.28 ust.7) Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Kwota wymagająca zapłaty (art. 28 ust. 1 pkt Kwota wymagająca zapłaty (art.28 ust.1 pkt.7 i 8) jest to wyrażona w złotych kwota należności lub zobowiązań, wraz z naliczonymi karami umownymi, zasądzonymi kosztami sądowymi oraz należnymi za zwłokę odsetkami, której zapłaty przez kontrahenta oczekuje jednostka.

Wartość nominalna (art. 28 ust. 1 pkt Wartość nominalna (art.28 ust.1 pkt.10) – odnosząca się do środków pieniężnych, gotówki, czeków czy wyemitowanych przez jednostkę papierów pieniężnych.

Średni kurs waluty obcej (art. 30 ust Średni kurs waluty obcej (art.30 ust.2 i 3) – średni kurs walut ogłaszany przez NBP.

Wycena aktywów W myśl UoR (art.3 ust.1 pkt 12) składniki aktywów – to zasób, który posiada następujące cechy: jest kontrolowany przez jednostkę jest możliwość wiarygodnego określenia jego wartości powstał w wyniku przeszłych zdarzeń według przewidywań jednostka osiągnie dzięki niemu korzyści ekonomiczne W bilansie aktywa wykazuje się w wartości netto, czyli wartości początkowej lub ewidencyjnej skorygowanej o odchylenia od cen ewidencyjnych i koszty zakupu oraz umorzenia i skutki aktualizacji wyceny.

Wartości niematerialne i prawne Definicja (art.3 ust.1 pkt.14) Wartości niematerialne i prawne to nabyte przez jednostkę na własne potrzeby względnie oddane do używania na podstawie najmu prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, których okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż 1 rok. Są to: koszty zakończonych prac rozwojowych wartości firmy autorskie prawa majątkowe lub zrównane z nimi to: - prawa majątkowe i prawa pokrewne do praw autorskich - prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych i zdobniczych - licencje, koncesje /np. licencje na oprogramowanie komputerowe/ - know – how

Wartości niematerialne i prawne 1 Wartości niematerialne i prawne 1. Koszty zakończonych prac rozwojowych 2. Wartość firmy 3. Inne wartości niematerialne i prawne 4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

Wycena bilansowa (art.28 ust.1 pkt.1) Wartości niematerialne i prawne wycenia się w ich wartości początkowej według cen nabycia lub kosztów wytworzenia lub wartości przeszacowanej, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości Wycena bilansowa = wartość początkowa – amortyzacja za bieżący okres sprawozdawczy – odpis z tytułu utraty wartości

Amortyzacja (art.33 ust.1 – 4, art.44b ust.10) Wartość początkowa podlega odpisowi wg. przyjętej metody amortyzacji: w przypadku kosztów zakończonych prac rozwojowych – amortyzacja liniowa do 5 lat w przypadku wartości firmy - do lat 5-ciu lub w uzasadnionych przypadkach do lat 20 w przypadku pozostałych wartości niematerialnych i prawnych wg ustalonego okresu. Amortyzacja jest rozliczana: - od wartości firmy – w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - w pozostałych przypadkach – w ciężar kosztów amortyzacji Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości rozliczne są w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych

Schemat księgowania Odpis z tytułu utraty wartości niematerialnych i prawnych Przywrócenie wartości, maksymalnie do wartości wcześniejszego odpisu.

Rzeczowe aktywa trwałe Definicja (art.3 ust.1 pkt.15, pkt.16) Środki trwałe nabyte, otrzymane lub wytworzone we własnym zakresie względnie oddane do użytkowania na podstawie najmu, to rzeczowe aktywa trwałe, których okres ekonomicznej użyteczności jest dłuższy niż 1 rok, a ponadto są kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się tu w szczególności: - nieruchomości (grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budynki i budowle, będące odrębną własnością, lokale, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego) - maszyny, urządzenia, aparatura, środki transportu itp. rzeczy - ulepszenia w obcych środkach trwałych - inwentarz żywy Środki trwałe w budowie to środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.

Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe a) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej c) urządzenia techniczne i maszyny d) środki transportu e) inne środki trwałe 2. Środki trwałe w budowie 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie

Wycena bilansowa (art.28 ust.1 pkt.1 -2) Środki trwałe i środki trwałe w budowie wycenia się w ich wartości początkowej po cenie nabycia bądź koszcie wytworzenia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości oraz odpisy amortyzacyjne w przypadku środków trwałych. Wycena bilansowa = wartość początkowa – amortyzacja za bieżący okres sprawozdawczy – odpis z tytułu utraty wartości

Amortyzacja (art.31, art.32) Wartość początkową środków trwałych z wyjątkiem gruntów nie służących wydobyciu kopalin zmniejszają odpisy amortyzacyjne według ustalonego okresu lub stawki i metody amortyzacji. Amortyzacja jest rozliczana w koszty amortyzacji.

Odpisy aktualizujące wartości środków trwałych z tytułu likwidacji, wycofania z używania lub trwałej utraty wartości - odnosi się na pozostałe koszty operacyjne. Do przyczyn trwałej utraty wartości można zaliczyć: zmianę technologii produkcji, likwidację środka trwałego, wycofanie z użycia, zaniechanie lub restrukturyzacja działalności, niekorzystne prognozy dotyczące zdolności ekonomicznej i technicznej środków trwałych, niekorzystne zmiany w otoczeniu przedsiębiorstwa, spowodowane czynnikami prawnymi, technicznymi i gospodarczymi.

Schemat księgowania odpisu aktualizującego. 1. Odpis z tytułu utraty wartości . 2 Przywrócenie wartości, maksymalnie do wartości wcześniejszego odpisu.

Wartość środka trwałego może być również przeszacowana (zaktualizowana) w górę. Przesłankami tej zmiany mogą być tylko dwa przypadki: 1. zmiana formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego w spółkę kapitałową, 2. decyzja administracyjna, wydana w formie Rozporządzenia Ministra Finansów (ostatnio miało to miejsce 1.01.1995 r. w wyniku czego zaktualizowana została wartość wielu środków trwałych). Odzwierciedleniem drugiego zdarzenia było zwiększenie wartości pozycji pasywów - kapitału z aktualizacji wyceny i przyrost wartości środka trwałego.

Należności długoterminowe Czyli należności, których termin realizacji jest dłuższy niż 12 m-cy, należności z tytułu dostaw i usług – zawsze są zaliczane do należności krótkoterminowych. Do tej pozycji kwalifikowane są należności z tytułu leasingu finansowego, należności od jednostek, z którymi zawarto ugodę lub układ. Wycena bilansowa Na moment bilansowy należności ujmuje się w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności (art. 28 ust. 1 pkt 7 UoR) Należności w ciągu roku wykazywane są w wartości nominalnej, jednak na koniec okresu obrotowego, przynajmniej na dzień bilansowy, należy wykazać je w kwocie wymagalnej zapłaty, kierując się jednocześnie naczelną zasadą ostrożności. 7a)  (66) należności i udzielone pożyczki zaliczone do aktywów finansowych, mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia, a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy, to według wartości rynkowej lub inaczej określonej wartości godziwej,

Należności długoterminowe 1. Od jednostek powiązanych 2 Należności długoterminowe 1. Od jednostek powiązanych 2. Od pozostałych jednostek

Inwestycje długoterminowe Definicje (art.3 ust.1 pkt.17) Inwestycje – to najogólniej aktywa, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków. Do inwestycji zalicza się aktywa finansowe oraz nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są wykorzystywane przez jednostkę, ale zostały nabyte w celu osiągnięcia korzyści. - inwestycje majątkowe: nieruchomości, wartości niematerialne i prawne, inne - inwestycje finansowe: udziały, akcje, inne papiery wartościowe udzielone pożyczki, inne. /nie są użytkowane przez jednostkę/

Inwestycje długoterminowe 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne 3. Długoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych – udziały lub akcje – inne papiery wartościowe – udzielone pożyczki – inne długoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach 4. Inne inwestycje długoterminowe

Wycena bilansowa (art.28 ust.1 pkt.3 – 4, art.35 ust.4 – 7, art.35c) Inwestycje zaliczone do aktywów trwałych wycenia się wg cen nabycia pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wg wartości godziwej. Z zasady inwestycje wycenia się wg wartości godziwej (cena rynkowa) – jeśli istnieje dla danej inwestycji aktywny rynek. Jeżeli nie jest to możliwe – wycena następuje wg ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości; Ta sama metoda wyceny powinna być stosowana w kolejnych latach.

Odpisy aktualizujące Dokonywane są: - z tytułu trwałej utraty wartości – obciążają koszty finansowe a odwracanie takich odpisów podlega zaliczeniu do przychodów finansowych (art. 35c) - z tytułu przeszacowania w górę, do ceny rynkowej (wg wartości godziwej) różnicą z tytułu podwyższenia wartości zwiększa kapitał z aktualizacji wyceny a spadek wartości tej inwestycji obciąża kapitał z aktualizacji wyceny w kwocie nie wyższej niż wynosiło zwiększenie tego kapitału oraz w koszty finansowe w pozostałej kwocie ujemnej różnicy z przeszacowania nie rozliczonej z kapitałem z aktualizacji wyceny. (art.35 ust.4): Od aktywów nabytych w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych nie dokonuje się od nich odpisów amortyzacyjnych!

1. Zaksięgowanie różnicy pomiędzy ceną rynkową a niższą ceną nabycia. 2. Zaksięgowanie różnicy pomiędzy ceną rynkową a wyższą ceną nabycia. 3. Przywrócenie wartości inwestycji do wartości ceny nabycia. Wzrost następujący po uprzednim obniżeniu, zaksięgowanym w ciężar kosztów finansowych.

1. Zaksięgowanie różnicy pomiędzy ceną rynkową a wyższą ceną nabycia. 2. Przywrócenie wartości inwestycji do wartości ceny nabycia Wzrost następujący po uprzednim obniżeniu, zaksięgowanym w ciężar kosztów finansowych.

Wycena zapasów Definicja (art.3 ust.1 pkt.19) Rzeczowe aktywa obrotowe to: a). materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, b). wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, c). półprodukty oraz towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym

Bieżąca ewidencja zapasów rzeczowych składników aktywów obrotowych może być prowadzona stosownie do przyjętej przez jednostkę metody (art.17 uat.2): a). ilościowo – wartościowo, w jednostkach naturalnych i pieniężnych b). tylko ilościowo, wyłącznie w jednostkach naturalnych – stwarzając możliwość przyjęcia do wyceny okresu stosowanego do rozliczenia podatku dochodowego c). tylko wartościowo (dotyczy wyłącznie towarów oraz opakowań znajdujących się w punktach obrotu detalicznego lub miejscach składowania) d). odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia. Ustalenie stanu tych składników i jego wycena, w ślad za tym korekta o wartości tego stanu, powinna nastąpić nie później niż na dzień bilansowy.

Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3 Zapasy 1. Materiały 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na dostawy

Wycena bilansowa (art.28 ust.1 pkt.6) Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się wg cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. Koszt wytworzenia obejmuje zgodnie z art. 28 ust.3: koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem, uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu (zmienne koszty pośrednie, część stałych, pośrednich kosztów produkcji). Cena sprzedaży netto na dzień bilansowy = cena sprzedaży możliwa do uzyskania - rabaty i inne zmniejszenia ceny, należny VAT, podatek akcyzowy, koszty związane z przystosowaniem artykułu do sprzedaży i doprowadzeniem jej do skutku + należna dotacja przedmiotowa W bilansie zapasy wykazywane są : - łącznie z odrębnie ujętymi w ewidencji aktywowanymi kosztami zakupu (dotyczy to materiałów i towarów) - łącznie z odchyleniami od cen ewidencyjnych (dotyczy to materiałów, towarów, produktów).

Odpisy aktualizujące wartości rzeczowych składników aktywów obrotowych dokonane w związku z (art. 34 ust.5) : - utratą ich wartości użytkowych bądź handlowych - oraz wynikające z wyceny według cen sprzedaży netto zamiast według cen nabycia albo zakupu, albo kosztów wytworzenia zalicza się odpowiednio w zależności od rodzaju zapasu do: - pozostałych kosztów operacyjnych (odpisy dotyczące materiałów) - kosztów wytworzenia sprzedanych produktów (produkty gotowe i produkcja w toku) - lub kosztów sprzedaży (towary) Odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składników aktywów obrotowych dokonane w związku z trwałą utratą ich wartości oraz wynikające z wyceny według niższych cen sprzedaży netto zamiast według cen nabycia, zakupu lub kosztów wytworzenia prezentuje poniższa tabela:

Wycena należności krótkoterminowych Do należności krótkoterminowych stanowiących część aktywów obrotowych jednostki, zgodnie z art. 3 ust.1 pkt 18c UoR, zakwalifikowano wszystkie należności z tytułu dostaw i usług niezależnie od umownego terminu wymagalności (zapłaty) oraz z pozostałych tytułów, wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego – z wyłączeniem tych należności, które spełniają warunki zaliczenia do aktywów finansowych wykazywanych w odrębnej pozycji.

Należności krótkoterminowe 1. Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: – do 12 miesięcy – powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Należności od pozostałych jednostek b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń c) inne d) dochodzone na drodze sądowej

Na dzień bilansowy należy wycenić w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności – uwzględnieniem stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty. Należności i udzielone pożyczki wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty z zachowaniem ostrożności. Wartości należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizacyjnego na należności: od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości, kwestionowane przez dłużników oraz, z których zapłatą dłużnik zalega, należności o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, należności przeterminowanych.

Odpis aktualizujący wartość należności w zależności od ich rodzaju obciąża pozostałe koszty operacyjne lub koszty finansowe. Dokonane odpisy aktualizacyjne zmniejszają należności uznane za umorzone, przedawnione lub nieściągalne. Należności w ciągu roku wykazywane są w wartości nominalnej, jednak na koniec okresu obrotowego, przynajmniej na dzień bilansowy, należy wykazać je w kwocie wymagalnej zapłaty, kierując się jednocześnie naczelną zasadą ostrożności.

Inwestycje krótkoterminowe Aktywa finansowe: są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne,

Inwestycje krótkoterminowe 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych – udziały lub akcje – inne papiery wartościowe – udzielone pożyczki – inne krótkoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach c) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne – środki pieniężne w kasie i na rachunkach – inne środki pieniężne – inne aktywa pieniężne 2. Inne inwestycje krótkoterminowe

Inwestycje krótkoterminowe Cechą inwestycji krótkoterminowych jest łatwa zbywalność, dlatego w momencie pozyskania, ewidencjonuje się je podobnie jak inwestycje długookresowe, tzn. wg ceny nabycia lub ceny zakupu, natomiast na dzień bilansowy jednostka gospodarcza ma wybór i może je wykazać w bilansie: 1. według wartości rynkowej, lub 2. według ceny nabycia lub wartości rynkowej, w zależności która z nich jest niższa. Sposób wyceny zapisany jest w polityce rachunkowości firmy. W przypadku wyboru pierwszego wariantu wyceny inwestycji krótkoterminowych skutki obniżenia lub podwyższenia wartości odnosi się odpowiednio na koszty i przychody finansowe. Przy wyborze wariantu drugiego, obniżenie wartości księguje się (tak jak poprzednio) w całości na koszty finansowe, natomiast zwiększenie wartości ograniczane jest od góry przez ustaloną na początku (w momencie nabycia) cenę rynkową lub cenę nabycia, tzn. wzrost wartości może być odnoszony na przychody finansowe tylko do wysokości odpisanych poprzednio kosztów finansowych. Należy zwrócić uwagę, że przy inwestycjach krótkoterminowych nie występuje zjawisko podnoszenia lub obniżania wartości kapitału z aktualizacji wyceny.

Wycena pasywów

Kapitał (fundusz) własny Kapitał własny obejmuje zgodnie z art.36.ust.1-2 UoR następujące pozycje: Kapitał (fundusz) podstawowy, Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna), Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna), Kapitał (fundusz) zapasowy, Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe, Zysk (strata) z lat ubiegłych, Zysk (strata) netto, Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) Kapitały (fundusze) własne ujmuje się z podziałem na ich rodzaje według zasad określonych przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy o utworzeniu jednostki. Wycenia się w wartości nominalnej (art.28 ust.1 pkt.10, art.36 ust.2b-4) Elementy składowe kapitału własnego jednostek postawionych w stan likwidacji lub upadłości należy na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego, połączyć w jeden kapitał (fundusz) podstawowy zmniejszając go: - w spółkach z o. o. i towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych – własne udziały przeznaczone do sprzedaży, - w spółkach akcyjnych – o należne wkłady na poczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanych do ich wniesienia oraz o własne akcje przeznaczone do sprzedaży. Zasada powyższa może być odpowiednio stosowana przez jednostki objęte postępowaniem naprawczym lub układowym.

Zobowiązania (art.3 ust.1 pkt 20) : Kapitał obcy Zobowiązania (art.3 ust.1 pkt 20) : wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości wykonane świadczenia spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki

Wycena bilansowa. Zobowiązania wycenia się w kwocie wymagającej zapłaty, przy czym zobowiązania finansowe, których uregulowanie zgodnie z umową następuje drogą wydania aktywów finansowych innych niż środki pieniężne lub wymiany na instrumenty finansowe, według wartości godziwej a rezerwy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.

Rezerwy (art.3 ust.1 pkt 21 ) Są to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Rezerwy tworzy się na zobowiązania, których: - kwota lub termin zapłaty są niepewne - ich powstanie jest pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa - wiarygodny szacunek kwoty jest możliwy. Kwoty rezerw, zależnie od tego jaki charakter mają zdarzenia, na które się je tworzy obciążają odpowiednio; pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe lub straty nadzwyczajne.

Rozliczenia międzyokresowe AKTYWA PASYWA Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Inne rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne bierne krótkoterminowe długoterminowe Rozliczenia międzyokresowe ujmowane odpowiednio w aktywach lub pasywach bilansu są związane z kosztami i przychodami innych okresów, niż okres sprawozdawczy.

1. Ewidencja kosztu dotyczącego kilku okresów Schemat: 1. Ewidencja kosztu dotyczącego kilku okresów 2a Rozliczenie kosztu dotyczącego przyszłych okresów 2b Rozliczenie kosztu dotyczącego bieżącego okresu

Rozliczenia międzyokresowe bierne Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów – to prawdopodobne zobowiązania, przypadające na bieżący okres sprawozdawczy, wynikające ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki gospodarczej przez jej kontrahentów, a także z obowiązku wykonania – związanych z bieżącą działalnością – przyszłych świadczeń wobec innych podmiotów. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów koszty rozliczne w czasie, za które płatność nastąpi „z dołu” - świadczenia wykonane na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązań można oszacować w sposób wiarygodny, - przyszłe świadczenia, związane z bieżącą działalnością, których kwotę można oszacować

Ewidencja planowanego kosztu, rozliczanego w przyszłych okresach 2a Ewidencja poniesionego kosztu, dotyczącego ubiegłych okresów 2b Rozliczenie kosztu dotyczącego ubiegłych okresów

Rozliczenia międzyokresowe przychodów równowartość otrzymanych lub należnych środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi później, środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenie środków trwałych, jeżeli nie zwiększają one kapitałów własnych, ujemna wartość firmy.

Wycena przejściowych różnic podatkowych Ustawa o rachunkowości w art. 37 reguluje zasady ustalania w księgach rachunkowych oraz wykazywania w sprawozdaniu finansowym odroczonego podatku dochodowego. Jest to różnica pomiędzy podatkiem faktycznie wymagającym zapłaty, a podatkiem naliczonym w rachunku zysków i strat od zysku brutto. Odroczony podatek ustala się poprzez porównanie wartości bilansowej i podatkowej składników aktywów i pasywów, a następnie określeniu różnicy przejściowej pomiędzy tymi wartościam

UJEMNE RÓŻNICE PRZEJŚCIOWE JEŻELI WARTOŚĆ BILANSOWA AKTYWU < WARTOŚĆ PODATKOWA AKTYWU LUB WARTOŚĆ BILANSOWA PASYWU > WARTOŚĆ PODATKOWA PASYWU TO WYSTĘPUJE UJEMNA RÓŻNICA PRZEJŚCIOWA OD KTÓREJ NALEŻY UTWORZYĆ AKTYWA Z TYTUŁU ODROCZONEGO PODATKU DOCHODOWEGO Ujemne różnice przejściowe powodują powstanie kwot podlegających odliczeniu podatkowemu w toku ustalania dochodu do opodatkowania w przyszłych okresach, gdy wartość bilansowa składnika aktywów lub pasywów zostanie zrealizowana lub rozliczona. W przypadku ujemnych różnic przejściowych należy ująć w sprawozdaniu finansowym aktyw z tytułu odroczonego podatku dochodowego do wysokości, do której jest prawdopodobne, iż osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego należy wykazać, ale tylko wtedy gdy ich realizacja jest prawdopodobna, w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego. Ujemne różnice przejściowe są księgowane następująco: Wn 65 „Pozostałe rozliczenia międzyokresowe” („Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego”) Ma 87 „Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego”

Tytuły ujemnych różnic przejściowych to w szczególności: - zastosowanie niższych stawek amortyzacyjnych dla celów podatkowych, aniżeli dla celów bilansowych, - zarachowanie w ciężar kosztów wynagrodzeń z umów cywilno-prawnych niewypłaconych na dzień bilansowy, - zarachowanie w związku z wyceną na dzień bilansowy: ujemnych różnic kursowych dotyczących składników bilansowych wyrażonych w walutach obcych, odsetek od kredytów i pożyczek, płatnych w następnym roku bilansowym lub dalszych okresach,

-utworzenia różnego rodzaju rezerw, nie uznawanych dla celów podatkowych w dacie ich utworzenia, a dopiero w dacie realizacji (np. na nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne, na niewykorzystane urlopy, na naprawy gwarancyjne) - strata podatkowa możliwa do odliczenia w przyszłości – z uwagi na wypracowanie odpowiedniego dochodu do opodatkowania w ciągu okresu najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych (art.7 ust.5 ustawy pop) W momencie ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu, należy rozliczyć również aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

DODATNIE RÓŻNICE PRZEJŚCIOWE JEŻELI WARTOŚĆ BILANSOWA AKTYWU >WARTOŚĆ PODATKOWA AKTYWU LUB WARTOŚĆ BILANSOWA PASYWU < WARTOŚĆ PODATKOWA PASYWU TO WYSTĘPUJE DODATNIA RÓŻNICA PRZEJŚCIOWA OD KTÓREJ NALEŻY UTWORZYĆ REZERWĘ NA PODATEK DOCHODOWY Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w związku z przejściowymi różnicami dodatnimi pomiędzy wartością bilansową składników aktywów i pasywów oraz ich wartością podatkową, która spowoduje w przyszłości zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego.

Rezerwę na podatek odroczony z tytułu dodatnich różnic przejściowych tworzy się między innymi z tytułu: - zastosowania wyższych stawek amortyzacyjnych dla celów podatkowych aniżeli dla celów bilansowych, - zarachowanie: - należnych odsetek z różnych tytułów (np. od udzielonych pożyczek, od należności) - niezrealizowanych dodatnio różnic kursowych od różnic składników bilansowych wyrażonych w walutach obcych, - przychodów w związku z wyceną bilansową inwestycji (np. dłużne papiery wartościowe, lokaty)

Cena nabycia licencji wynosiła 20 000 Cena nabycia licencji wynosiła 20 000. Dotychczasowe odpisy umorzeniowe 4500. Na moment bilansowy dokonano odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości 5000. Ustal wartość bilansową i podatkową licencji na dzień bilansowy, zaksięguj odpisy. Wartość środka trwałego wyniosła 20 000zł. Amortyzacja bilansowa liczona wg metody liniowej – 3000, amortyzacja liczona wg przepisów podatkowych (metoda degresywna) – 4500. Utworzono rezerwę na odroczony podatek dochodowy z tytułu różnicy przejściowej.  

 Stan należności długoterminowych od dłużnika postawionego w stan likwidacji wynosił 10 000. Odpis aktualizujący wartość należności wynosił 3 000. Naliczono odsetki od zagrożonej należności na dzień bilansowy 400. Ustal wartość bilansową i podatkową należności.  Należności długoterminowe wyrażone w euro wynosiły 2000. Kurs wg dokumentu celnego wynosił 4,10zł. Średni kurs NBP wynosił na dzień bilansowy 4,15 zł. Ustal wartość bilansową i podatkową należności.

Różnice kursowe na dzień bilansowy Wszystkie wyrażone w walucie obcej aktywa i zobowiązania podlegają zgodnie z UoR przeliczeniu na walutę polską. Wycena bieżąca dokonywana jest następująco: 1)   faktycznie zastosowanym w tym dniu, - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań, 2)   średnim ogłoszonym dla danej waluty przez NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - w przypadku zapłaty należności lub zobowiązań Wycena na moment bilansowy (art. 30 ust. 1) W celu aktualizacji wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, na dzień bilansowy dokonuje się ponownej wyceny po kursie średnim danej waluty, ustalonym przez NBP. Naliczone i niezrealizowane różnice kursowe nie są uznane podatkowo, dlatego ustalane na dzień bilansowy różnice kursowe, zakwalifikowane do przycho­dów i kosztów finansowych, nie wpływają na wysokość do­chodu stanowiącego podstawę opodatkowania. Do podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym różnice te wejdą dopiero w momencie zapłaty danej należności lub zobowią­zania. Wobec nieuwzględnienia w podstawie opodat­kowania różnic kursowych powstałych przy wycenie bilan­sowej konieczne jest tworzenie rezerwy lub aktywu z tytułu odroczonego podatku dochodowego na te różnice kursowe.

Zdarzenia po dacie bilansu

Błąd z lat ubiegłych Za błąd uważa się błąd popełniony w latach poprzednich, w następstwie którego, nie można uznać, że sprawozdania finansowe sporządzone za te lata rzetelnie i jasno przedstawiają sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki.  

Pojęcie błędu zostało wprowadzone przez art. 54 ust. 3 UoR: "Jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach obrotowych błędu, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za spełniające wymagania określone w art. 4 ust. 1, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako "zysk (strata) z lat ubiegłych".

Przykłady: Jednostka dokonała błędnego odpisu aktualizującego należności na kwotę 100 000 zł, zamiast na kwotę 50 000zł Korekta odpisu aktualizującego: Wn Odpisy aktualizujące Ma Rozliczenie wyniku finansowego W trakcie kontroli podatkowej wykryto nieprawidłowości w ustaleniu podstawy opodatkowania. W wyniku tego błędu zaniżono zobowiązanie podatkowe o 500zł. Korekta błędu podstawowego: Wn Rozliczenie wyniku finansowego Ma Rozrachunki z US