Rozwój terytorialny i ludnościowy Warszawy Mgr Barbara Czerwińska-Jędrusiak Mgr Krzysztof Kowalski Część II Rozwój terytorialny i ludnościowy Warszawy Ź r ó d ł o: opracowania statystyczne; wyniki spisów powszechnych ludności; Encyklopedia Warszawy. Red. nacz. Barbara Petrozolin -Skowrońska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1994 (mapki z lat 1792–1960 umieszczone w prezentacji skopiowano ze str. 14–16) - patrz bibliografia na końcu prezentacji. Opracowanie multimedialne: inż. Anna Antoszczak (ludność) mgr Barbara Czerwińska-Jędrusiak (powierzchnia)

LUDNOŚĆ I POWIERZCHNIA W LATACH 1339-2010 Od 1995 r. w każdym kolejnym Roczniku Statystycznym Warszawy wydawanym przez Urząd Statystyczny w Warszawie umieszczany jest ten wykres i uzupełniany co roku bieżącymi danymi. Wykres przedstawia zmiany liczby ludności i systema-tyczny rozwój powierzchni miasta. Na wykresie widoczne są tragiczne skutki obu wojen światowych. Szczególnie dramatyczne zmniejszenie się liczby ludności wystąpiło w okresie II wojny światowej, w czasie której śmierć poniosło 850 tys. mieszkańców Warszawy. Dalsza część prezentacji przedstawia powierzchnię i podział miasta według kolejnych inkorporacji i stanu w 2010 r., a liczbę ludności według spisów powsze-chnych rozpoczynając od Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności w 1921 r. oraz bilansów do 2010 r. włącznie. Ponadto podana została prognoza na lata 2015 i 2035.

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA Ok. 1300 r. – Stare Miasto uzyskało prawo lokacyjne. 1596 r. – Zygmunt III Waza przeniósł dwór królewski i urzędy centralne z Krakowa do Warszawy. Do 1791 r. - odrębne jednostki miejskie, przedmieścia i jurydyki. Podziały: 1792–1908 – od 7 do 15 cyrkułów. 1916 r. – 26 komisariatów Policji Państwowej. 1928 r. – 3 starostwa grodzkie i 26 komisariatów Policji Państwowej. 1931 r. – 4 starostwa grodzkie i 26 komisariatów Policji Państwowej. 1945 r. – 6 starostw grodzkich i z 18 do 16 okręgów (komisariatów Milicji Obywatelskiej). 1951 r. – 11 dzielnic. 1960 r. – 7 dzielnic. 1990 r. – 7 dzielnic-gmin. 1993 r. – 8 dzielnic-gmin. 1994 r. – 11 gmin i 7 dzielnic gminy Warszawa-Centrum. 2002 r. – 18 dzielnic. Inkorporacje w latach: 1916, 1930, 1938/39, 1951, 1957,1977, 1992, 2002.

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA W 1792 r. = 7 cyrkułów W 1908 r. = 15 cyrkułów (w tym 2 praskie) Cyrkuły: I Staromiejski II Nowomiejski III Krakowsko-Przedmiejski IV Leszczyński V Grzybowski VI Nowoświecki VII Praski 21,5 km2 (bez Wisły) 37,0 km2 (1908 r.)

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA W 1928 r. = 3 starostwa grodzkie, 26 komisariatów PP W 1916 r. = 26 komisariatów PP Przyłączono m.in.: Bielany, Powązki, Wolę, Ochotę, Mokotów, Sielce, Gocław, Saską Kępę, Grochów, Targówek Starostwa: Warszawa – Północ Warszawa – Południe Warszawa – Praga 121,0 km2 121,0 km2 (1916 r.)

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA W 1945 r. = 6 starostw grodzkich, z 18 do 16 komisariatów MO W 1938-1945 = 4 starostwa grodzkie, 26 komisariatów PP 1930 r. -włączono Młociny 1931 r. – starostwa: Śródmiejsko-Warszawskie Północno-Warszawskie Południowo-Warszawskie Prasko-Warszawskie 1938/39 r. – włączono: Wilanów i Bródno 124,7 km2 (1930 r.) – 141,5 km2 (1938 r.) 141,5 km2

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA W 1951 r. = 11 dzielnic W 1960 r. = 7 dzielnic 1957 r. - włączono miasto Rembertów Włączono m.in.: m. Włochy Gminy: Okęcie, Wilanów, Bródno, Wawer 427,3 km2 (1951 r.) 446,2 km2 (1957 r.)

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA W 1990 r. = 7 dzielnic-gmin W 1993 r. = 8 dzielnic-gmin 1992 r. – włączono wieś Aleksandrów 1977 r. – włączono: m. Ursus obszary z gmin: Nieporęt Jabłonna 484,6 km2 (1977 r.) 494,3 km2 (1992 r.)

ROZWÓJ TERYTORIALNY MIASTA W 1994 r. = 11 gmin i 7 dzielnic W 2002 r. = 18 dzielnic Włączono gminę miejską Wesoła 516,9,3 km2 po korekcie w 2006 r. = 517,2 km2 494,3 km2

POWIERZCHNIA (ŁĄCZNIE Z WISŁĄ) Po korekcie a a Wielkość powierzchni ustalona znacznie dokładniejszą metodą opartą o aktualne dane komputerowej bazy Państwowego Rejestru Granic.

W granicach administracyjnych z 1951 r. GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA Liczba osób na 1 km2 W granicach administracyjnych z 1951 r. 1953 Ź r ó d ł o: obliczenia własne na podstawie danych ze spisów powszechnych ludności i danych bilansowych za 2010 r. według każdorazowego podziału terytorialnego z uwzględnieniem powierzchni Warszawy łącznie z Wisłą.

LUDNOŚĆ a a Według każdorazowego podziału administracyjnego. b Dane ze spisów ludności według stanu w dniu: 30 IX 1921 r.; 9 XII 1931 r.; 15 V 1945 r.; 14 II 1946 r.; 3 XII 1950 r.; 6 XII 1960 r.; 8 XII 1970 r.; 7 XII 1978 r.; 7 XII 1988 r.; 20 V 2002 r.

STRUKTURA LUDNOŚCI WEDŁUG PŁCI I WSPÓŁCZYNNIK FEMINIZACJI

STRUKTURA LUDNOŚĆ WEDŁUG EKONOMICZNYCH GRUP WIEKU 1921 1946 1960 1970 1988 2002 2010 2015 2035

Odsetek osób w wieku 65 lat i więcej Sytuacja demograficzna STARZENIE SIĘ LUDNOŚCI Proces zwiększania się udziału ludności w starszym wieku w ogólnej liczbie ludności. Określa się tzw. próg starości, tzn. wiek, po osiągnięciu którego można daną osobę zaliczyć do grupy ludności w starszym wieku. Najczęściej - jako próg przyjmuje się jednolicie wiek 60 lub 65 lat, bądź wprowadza się odrębny próg dla mężczyzn - wiek 65 lat, a dla kobiet - 60 lat. W opracowaniach ONZ stosuje się dla kobiet i mężczyzn wiek jednolity - 65 lat. Skala „starości demograficznej” według ONZ Odsetek osób w wieku 65 lat i więcej Sytuacja demograficzna Poniżej 4% 4-7% Powyżej 7% populacja młoda populacja dojrzała populacja stara

UDZIAŁ LUDNOŚCI W WIEKU 65 LAT I WIĘCEJ W OGÓLNEJ LICZBIE LUDNOŚCI Populacja: młoda – poniżej 4% dojrzała – 4–7% stara – powyżej 7% 1921 1946 1960 1988 1970 2002 2010 2015 2035

MEDIANA WIEKU (wiek środkowy) MIESZKAŃCÓW WARSZAWY

MEDIANA WIEKU (wiek środkowy) LUDNOŚCI WEDŁUG PŁCI KOBIETY MĘŻCZYŹNI

MAŁŻEŃSTWA NA 1000 LUDNOŚCI a a Według bilansów ludności.

URODZENIA NA 1000 LUDNOŚCI a a Według bilansów ludności.

ZGONY NA 1000 LUDNOŚĆI a a Według bilansów ludności.

PRZYROST NATURALNY NA 1000 LUDNOŚCI a a Według bilansów ludności.

MIGRACJE LUDNOŚCI a a Łącznie z zagranicą, na podstawie bilansów ludności.

STATYSTYCZNY OBRAZ MIESZKAŃCA WARSZAWY Wiek środkowy: Wiek środkowy: Kobiety – 24,3 lata Kobiety – 42,7 lata Mężczyzny – 37,1 lata Mężczyzny – 24,3 lata Na 100 mężczyzn przypadały 122 kobiety Na 100 mężczyzn przypadało 116 kobiet 27,7% stanowiły dzieci w wieku 0-14 lat 12,3% stanowiły dzieci w wieku 0-14 lat 5,7% stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej 21,5% stanowiły osoby w wieku 60 lat i więcej 3,1% posiadało wykształcenie wyższe 23,4% posiadało wykształcenie wyższe 25,6% nie umiało czytać (analfabeci) 1,3% nie ukończyło szkoły podstawowej i nie miało wykształcenia szkolnego Liczba mieszkań – 194,4 tys. Liczba mieszkań – 648,6 tys. 2,32 przeciętna liczba izb w mieszkaniu 3,15 przeciętna liczba izb w mieszkaniu 4,68 przeciętna liczba osób w mieszkaniu 2,55 przeciętna liczba osób w mieszkaniu

DZIĘKUJEMY PAŃSTWU ZA UWAGĘ