Planowanie i organizacja obowiązkowych zajęć fakultatywnych Gdańsk, grudzień 2008 Ewa Czerska

Istota zmian Dlaczego szkolne wychowanie fizyczne nie spełnia oczekiwań uczniów ? „Człowiek jest osobą, to znaczy między innymi naturą zindywidualizowaną. Nie ma i nie może być dwóch identycznych jednostek ludzkich, każda jest sobą, żadna nie jest sobą i jednocześnie kimś innym i żadna, będąc w najbardziej pierwotnym znaczeniu sobą, nie może się stać kimś innym” (Tischner) „Największą siłą napędową rozwoju człowieka jest niezawisła motywacja wewnętrzna wyrastająca z poczucia odpowiedzialności za siebie” (Mounier)

Model organizacji wychowania fizycznego Strategia mieszana Strategia wymuszania Strategia oferowania Zajęcia w systemie klasowo-lekcyjnym: II etap – 2 godz. III etap – 2 godz. IV etap – 1 godz. Zajęcia fakultatywne do wyboru przez ucznia w systemie międzyoddziałowym lub międzyklasowym: II etap – 2 godz. III etap – 2 godz. IV etap – 2 godz. Edukacja zdrowotna: III etap – 30 godz. (jeden semestr) IV etap – 30 godz. (jeden semestr) Sprzyja kształtowaniu postaw bierno-przystosowawczych Sprzyja kształtowaniu postaw aktywnych, samodzielnych, świadomych

Cele zajęć fakultatywnych (1) Cel główny: Spełnienie oczekiwań uczniów wobec szkolnego wychowania fizycznego poprzez umożliwienie im pogłębienia wiedzy i ukształtowania umiejętności w obszarach, którymi są szczególnie zainteresowani oraz które są dla nich dostępne ze względu na poziom sprawności i wydolności organizmu.

Cele zajęć fakultatywnych (2) Cele szczegółowe: ukazanie walorów rekreacyjnych i zdrowotnych różnych form aktywności ruchowej umożliwienie dokonywania samodzielnych wyborów i podejmowania odpowiedzialności za nie wybór sportu „całego życia” przez uczniów o niskich i przeciętnych parametrach sprawności oraz rozwijanie kunsztu sportowego przez uczniów o szczególnych uzdolnieniach i predyspozycjach do uprawiania konkretnej dyscypliny wdrożenie do współuczestnictwa w organizacji własnego procesu nauczania-uczenia się oraz do współpracy ze środowiskiem rówieśniczym i rodzinnym w upowszechnianiu zdrowego stylu życia eksponowanie osiągnięć ucznia – stwarzanie sytuacji dostarczających radości i satysfakcji z aktywności ruchowej

Treści zajęć fakultatywnych ćwiczenia kształtujące i rozwijające predyspozycje sprawnościowe konieczne do uprawiania danej formy ruchu ćwiczenia elementów techniki i taktyki danej formy ruchu ćwiczenia oddechowe, rozluźniające i kompensacyjno-korekcyjne po intensywnym wysiłku ćwiczenia relaksacyjne przeciwdziałające zmęczeniu i znużeniu ćwiczenia i zadania związane z samodzielną organizacją danej formy ruchu ćwiczenia i zadania z zakresu samokontroli i samooceny wiedzy, sprawności i umiejętności

Tworzenie oferty zajęć fakultatywnych (1) Diagnoza: potrzeb, możliwości i zainteresowań uczniów tradycji sportowych szkoły i środowiska warunków terenowych najbliższej okolicy bazy sportowej szkoły i środowiska kwalifikacji nauczycieli liczby grup (przysługujących godzin)

Tworzenie oferty zajęć fakultatywnych (2) Informacje w ofercie dla ucznia: rodzaj zajęć do wyboru w ramach poszczególnych profili fakultetów czasokres wyboru zajęć sposób podziału na grupy miejsce odbywania zajęć czas trwania i termin odbywania zajęć nazwisko nauczyciela prowadzącego

Profile fakultetów Profil Cel zajęć Adresaci Czas trwania zajęć Rodzaj zajęć Sportowy rozwijanie uzdolnień sportowych uczniowie uzdolnieni ruchowo 2 godz. jedna lub kilka dyscyplin sportowych Rekreacyjny systematyczna aktywność ruchowa – wybór sportu „całego życia” wszyscy uczniowie dopuszcza się możliwość łączenia godzin różne formy aktywności ruchowej z akcentem na zajęcia w środowisku naturalnym Taneczny kształtowanie umiejętności z zakresu tańca jedna lub kilka form tańca Turystyczny rozbudzanie zainteresowań turystyczno-krajoznawczych różne formy turystyki w zależności od warunków terenowych

Czasokres wyboru zajęć semestralny roczny obowiązkowa zmiana w każdym roku szkolnym możliwość powtarzania w kolejnych latach obowiązkowa kontynuacja przez cały etap edukacji obowiązkowa kontynuacja przez minimum dwa lata

Sposoby podziału na grupy (1) Ze względu na poziom klas: osobne grupy dla klas pierwszych (czwartych), drugich (piątych) i trzecich (szóstych) – grupy międzyoddziałowe – ta sama propozycja zajęć dla wszystkich poziomów klas – inna propozycja zajęć dla każdego poziomu klas – w każdej klasie programowo wyższej część zajęć w ofercie jest powtarzana, a część jest nową propozycją zajęć grupy mieszane – międzyklasowe (w każdej grupie mogą znajdować się uczniowie z różnych poziomów klas) grupy międzyklasowe dla dwóch poziomów klas i grupy międzyoddziałowe dla jednego poziomu klas (konieczność w III i IV etapie)

Sposoby podziału na grupy (2) Ze względu na poziom umiejętności z danej formy aktywności ruchowej: grupy początkujące grupy średniozaawansowane grupy zaawansowane Ze względu na płeć: grupy dziewcząt grupy chłopców grupy koedukacyjne Uwaga! sposób podziału na grupy uzależniony jest głównie od profilu fakultetu i specyfiki danej formy aktywności ruchowej mogą funkcjonować jednocześnie różne warianty podziału na grupy nawet w obrębie jednego profilu zajęć fakultatywnych

Miejsce odbywania zajęć obiekty sportowe szkoły (sala gimnastyczna, siłownia, boisko szkolne, pływalnia, inne obiekty specjalistyczne) obiekty sportowe środowiska (okoliczne szkoły, kluby sportowe, TKKF-y, OSiR-y, domy kultury, centra zajęć pozaszkolnych) teren naturalny (w najbliższej okolicy szkoły, w regionie)

Czas i termin zajęć Czas trwania zajęć: Termin odbywania zajęć: zajęcia 2-godzinne (raz w tygodniu) zajęcia 4-godzinne (co drugi tydzień) zajęcia 6-godzinne (co trzy tygodnie) zajęcia o zmiennym czasie trwania (2-6 godz.) Termin odbywania zajęć: od poniedziałku do piątku w soboty

Procedura wdrażania oferty (1) Zatwierdzenie oferty zajęć fakultatywnych przez dyrektora szkoły po zaopiniowaniu przez radę pedagogiczną, radę szkoły lub radę rodziców Rozpropagowanie oferty wśród uczniów i rodziców (kwiecień) Przygotowanie kart deklaracji wyboru (kwiecień) indywidualne deklaracje wyboru klasowe listy z miejscem na indywidualny wybór dla każdego ucznia listy zgłoszeń na każdy rodzaj zajęć Uwaga! Każdy uczeń ma obowiązek zadeklarowania wyboru dwóch fakultetów – głównego, na który chciałby uczęszczać i rezerwowego, gdyby nie dostał się na ten wybrany Ogłoszenie sposobu i terminu składania deklaracji wyboru zajęć fakultatywnych (maj)

Procedura wdrażania oferty (2) Zebranie deklaracji od uczniów klas III-V (II etap edukacji) lub od uczniów klas I-II (III i IV etap edukacji) (maj - początek czerwca) Zebranie deklaracji od kandydatów do szkoły (III i IV etap edukacji) w dniu składania dokumentów do szkoły w dniu ogłoszenia naboru do szkoły w dniu rozpoczęcia roku szkolnego Podział uczniów na grupy fakultatywne (czerwiec lub lipiec - sierpień) Wywieszenie informacji dla uczniów o przydziale do grup fakultatywnych (najpóźniej do dnia 1 września) listy wszystkich grup fakultatywnych listy klas z naniesionym przydziałem uczniów do grup fakultatywnych oraz wykaz wszystkich grup fakultatywnych Przekazanie informacji wychowawcom klas o zajęciach fakultatywnych

Dokumentowanie zajęć fakultatywnych Dziennik zajęć pozalekcyjnych z następującym zapisami: lista uczniów z nazwiskiem, imieniem i klasą (w porządku alfabetycznym) plan pracy (wynikowy) dla danej grupy tematy przeprowadzonych zajęć obecność uczniów na zajęciach oceny z obszarów oceniania wytyczonych w PSO obowiązujących na zajęciach fakultatywnych Uwaga! W przypadku zajęć prowadzonych poza terenem szkoły, dodatkowo: adresy i telefony kontaktowe do rodziców (prawnych opiekunów) zgoda rodziców (na formularzu opracowanym przez szkołę) na udział ucznia w tych zajęciach z ewentualną deklaracją o przejęciu odpowiedzialności za dojście na zajęcia i powrót z nich

Krąg wewnętrzny (szkoła) Krąg zewnętrzny (środowisko) Ocenianie ucznia (1) Schemat przepływu (przekazu) informacji Ocena Krąg wewnętrzny (szkoła) Krąg zewnętrzny (środowisko) Informacja Działanie Zmiana

Ocenianie ucznia (2) Procedura tworzenia PSO: wytyczenie obszarów oceniania opis działań ucznia podlegających ocenie w każdym obszarze (co będzie oceniane?) opracowanie kryteriów szczegółowych oceny w każdym obszarze (jak i kiedy będzie to oceniane?) opracowanie kryteriów oceny końcowej dla każdego obszaru określenie wymagań na ocenę końcową z wychowania fizycznego (semestralną, roczną) opracowanie postanowień końcowych

Ocenianie ucznia (3) Modyfikując funkcjonujący w szkole PSO konieczne będzie rozstrzygnięcie następujących kwestii: Jakie obszary oceniania obowiązywać będą na poszczególnych zajęciach? te same obszary na zajęciach lekcyjnych i fakultatywnych na zajęciach fakultatywnych tylko wybrane obszary Jak wystawiana będzie ocena końcowa (semestralna, roczna) z wychowania fizycznego? na podstawie dwóch ocen końcowych – z zajęć lekcyjnych i z zajęć fakultatywnych na podstawie ocen końcowych ze wszystkich obszarów oceniania obowiązujących na jednych i drugich zajęciach

Ocenianie ucznia (4) Kto będzie wystawiał ocenę końcową (semestralną, roczną) z wychowania fizycznego? nauczyciel prowadzący zajęcia lekcyjne nauczyciel prowadzący zajęcia fakultatywne Jaka będzie procedura ubiegania się ucznia o zwolnienie z zajęć fakultatywnych? podanie do dyrektora szkoły zaopiniowane przez nauczyciela wychowania fizycznego z załączonym zaświadczeniem z klubu o tygodniowym wymiarze godzin treningowych i osiągnięciach sportowych Jak oceniany będzie uczeń zwolniony z zajęć fakultatywnych? ocena wyróżniająca za wybitne osiągnięcia sportowe ocena wystawiona zgodnie z PSO na podstawie karty opracowanej przez szkołę i wypełnionej przez trenera (prowadzącego)

Podstawy prawne (1) Rozporządzenie MENiS z dn. 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, ze zm.) Konieczność modyfikacji w zakresie: liczby godzin wychowania fizycznego z podziałem na dwie (II etap edukacji) lub trzy grupy zajęć (III i IV etap edukacji) możliwości tworzenia grup międzyklasowych i grup koedukacyjnych (IV etap) na zajęciach fakultatywnych z wychowania fizycznego możliwości łączenia godzin zajęć fakultatywnych w określonych profilach Rozporządzenie MENiS z dn. 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 41, poz. 362, ze zm.) Konieczność modyfikacji w zakresie: możliwości prowadzenia zajęć fakultatywnych z wychowania fizycznego w soboty (dotyczy szkół z pięciodniowym tygodniem pracy) oczywiście po akceptacji przez uczniów i rodziców

Podstawy prawne (2) Rozporządzenie MENiS z dn. 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23, poz. 225) Statut szkoły Konieczność zapisu: o dokumentowaniu wewnątrzszkolnego oceniania uczniów na zajęciach fakultatywnych z wychowania fizycznego w innym niż dziennik lekcyjny dokumencie o sposobie dokumentowania przez ucznia podejmowania pozaszkolnej aktywności fizycznej, jeżeli nie zostało to określone w PSO Rozporządzenie MENiS z dn. 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. Nr 135, poz. 1516, ze zm.)

„Wychowanie fizyczne ułożone dla szczęścia człowieka powinno być takie, aby każdy mógł z niego korzystać” (J. Śniadecki) D z i ę k u j ę z a u w a g ę