Janusz Korczak Przyjaciel dzieci

Janusz Korczak (Henryk Goldszmid),ps.Stary Doktor Urodzony 22 lipca 1878 roku w Warszawie, pedagog, pisarz, publicysta, działacz społeczny i lekarz żydowskiego pochodzenia

Prekursor działań na rzecz praw dziecka i całkowitego uprawnienia dziecka.

"Dzieci - to przyszli ludzie "Dzieci - to przyszli ludzie. Więc dopiero będą, więc jakby ich jeszcze nie było. A przecież jesteśmy: żyjemy, czujemy, cierpimy."                                    Janusz Korczak - Szare dni, Pisma wybrane "Umysł dziecka - las, którego wierzchołki lekko się poruszają, gałęzie splatają, liście drżąc dotykają." Janusz Korczak - Momenty wychowawcze

Biografia … szkoła… Siedmioletni Henryk trafił do prywatnej szkoły przygotowującej do gimnazjum, w której panowała żelazna dyscyplina i rózga. Uczęszczając do męskiego Gimnazjum Praskiego dorabia korepetycjami i pisaniem do gazet. Zdobywa pierwsze szlify nauczycielskie. Styka się z biedą i bogactwem. Jego pasją staje się literatura. Zaczytuje się w Józefie Ignacym Kraszewskim, Henryku Sienkiewiczu. W 1900 roku swój tekst Dzieci i wychowanie podpisuje pseudonimem Janusz Korczak. Podpisuje nim dalsze swoje prace i pod takim pseudonimem przechodzi do historii.   

W służbie dziecku Praca społeczna stanie się przesłaniem jego życia. Swoją uwagę skupi przede wszystkim na dziecku. Często będzie powtarzać: „odnowa świata dokona się przez dziecko i wychowanie”.  

Korczak jest lekarzem pediatrą, śledzi ruch higienistyczny, angażuje się w działalność Warszawskiego Towarzystwa Kolonii Letnich i Towarzystwa Higienicznego.

7 października 1912 roku Janusz Korczak zostaje dyrektorem Domu Sierot przy ulicy Krochmalnej 92 w Warszawie – placówki opiekuńczej dla dzieci żydowskich. W Domu Sierot Janusz Korczak razem ze Stefanią Wilczyńską tworzy oryginalny, autorski program wychowawczy. Dom Sierot był „domem pracy i szkołą życia”. Korczak sięgał po nowe środki wychowawcze, z którymi eksperymentowała pedagogika reform: samorząd dziecięcy, sąd koleżeński, gazetkę szkolną, specjalne dyżury.

opieka nad dzieckiem, wychowanie do samodzielności, prawa dziecka. Trzy  korczakowskie elementy: opieka nad dzieckiem, wychowanie do samodzielności, prawa dziecka.

W wydanym w 1918 roku eseju Jak kochać dziecko W wydanym w 1918 roku eseju Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie, uznanym za credo pedagogiczne, wymieni: prawo dziecka do śmierci, prawo dziecka do dnia dzisiejszego, prawo dziecka, by było tym, czym jest. Z walką o te prawa Korczak zwiąże swoje dalsze plany życiowe i zawodowe. Stanie się obrońcą, adwokatem i rzecznikiem dzieci. Będzie o nie walczył na różnych polach: jako lekarz, wychowawca, pisarz i publicysta.

Twórczość Korczaka 1923 rok

Powieść Bankructwo małego Dżeka (1924) Kiedy znów będę mały (1925) Kajtuś czarodziej. Powieść fantastyczna ( 1935) Opowiadanie Uparty chłopiec. Życie Ludwika Pasteura Pisze Pamiętnik opublikowany w tomie 4 Wyboru pism, 4 VIII 1942 ostatnie wpisy do Pamiętnika - i wiele innych…..

Korczak w getcie Już od pierwszych dni II wojny światowej Dom Sierot Janusza Korczaka znalazł się w polu bombardowań. Uszkodzony został budynek sierocińca, miała miejsce akcja ratownicza, rozpoczęto tworzenie planu pomocy, ochrony i zapewnienia przetrwania dla ponad 150 wychowanków. W październiku 1940 roku nakazem władz niemieckich w okupowanej Warszawie tworzy się getto dla ludności  żydowskiej. Zabiegi Korczaka o pozostawienie Domu Sierot na Krochmalnej nie przynoszą skutku. Sierociniec przenosi się do budynku przy ul. Chłodnej 33. 16 listopada 1940 roku getto zostaje zamknięte.  Korczak próbuje ochronić dzieci, zaspokoić ich podstawowe potrzeby, możliwe w tych warunkach. Walczy o żywość, leczy, uczy, opowiada bajki.            Coraz bardziej tragiczne warunki życia w getcie dotykają przede wszystkim dzieci, które giną z głodu i wycieńczenia. Korczak walczy o ich ostatnie prawo – prawo do godnej śmierci. Przyjmuje posadę wychowawcy w Internacie dla Sierot przy ul. Dzielnej, który określa jako „dziecięcą umieralnię”.

Wychowankowie Domu Sierot

Walczy z codziennością, wykłóca się o każdy worek kartofli, o każdą główkę kapusty. A jednocześnie wznosi się ponad tragizm sytuacji. Pisze Pamiętnik z getta  – dzieło szczególne w biografii Korczaka. Pamiętnik nie tyle dokumentuje życie w getcie, co raczej  jest biograficzną refleksją nad upodleniem świata i nędzą ludzkiej kondycji. Wyraża jednak wiarę w najgłębsze wartości człowieka.  

 6  sierpnia 1942 roku Janusz Korczak z wychowankami rusza w ostatnią drogę ku śmierci. Ginie razem z dziećmi w obozie zagłady w Treblince. 

Ostatnie zdjęcie Korczaka zrobione w Warszawskim Getcie 20 września 1940 r.

Myśli Korczaka… „Bądź sobą – szukaj własnej drogi. Poznaj siebie, zanim zechcesz dzieci poznać. Zdaj sobie sprawę z tego, do czego sam jesteś zdolny, zanim dzieciom poczniesz wykreślać zakres ich praw i obowiązków”. (Jak kochać dziecko. ) „Pozwól dzieciom błądzić i radośnie dążyć do poprawy”. (Jak kochać dziecko). „Wzywam o magna charta libertatis, o prawa dziecka. Może ich jest więcej, ja odszukałem trzy zasadnicze: 1. Prawo dziecka do śmierci. 2. Prawo dziecka do dnia dzisiejszego. 3. Prawo dziecka, by było tym, czym jest . [...] niespornym jest prawo [dziecka] do wypowiadania swych myśli, czynnego udziału w naszych o nim rozważaniach i wyrokach. Gdy dorośniemy do szacunku i ufności, gdy samo zaufa i powie, co jest jego prawem – mniej będzie zagadek i błędów”. (Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie)

Israel-Yad Vashem Janus Korczak children memorial

Dziękujemy za uwagę Prezentacja zrealizowana w ramach projektu edukacyjnego „Przywróćmy Pamięć” .