Globalne bezpieczeństwo ekologiczne – Ujęcie cybernetyczne Analiza systemowa w kształtowaniu Cywilizacji Życia i Miłości Cywilizacji Ekohumanistycznej Wykład III 13 stycznia 2013

Lesław Michnowski Wieloletni (1993-2011) członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com

Informacje dotyczące wykładu, w tym: (1) prezentacje wykładów, (2) wykaz literatury; (3) tematy prac zaliczeniowych http://www.kte.psl.pl/UKSW12-13.htm Zapytania, wypowiedzi, komentarze: leslaw.michnowski@gmail.com

Nowe materiały

Nowy Raport dla Klubu Rzymskiego: 2052 – A GLOBAL FORECAST FOR THE NEXT FORTY YEARS – JORGEN RANDERS PTE, Aktualności, 10 grudnia 2012: http://www.pte.pl/226_starsze_pozycje.html

Główne tezy Raportu (1): 1 Główne tezy Raportu (1): 1. Konieczność przemiany aksjologicznej: “Konkurencję i eliminowanie słabych (dominacja) zastąpi kooperacja.” (Eliminowanie słabych to neo-darwinizm społeczny a nie dominacja – LM),

Główne tezy Raportu (2): 2 Główne tezy Raportu (2): 2. Negacja kapitalizmu: „All because of inadequate global governance We need to shift investment flows from what is most profitable to what society needs Capitalism won’t do this – it is made to allocate money to what is profitable, not to what society needs And democratic parliaments won’t pass regulations that could change this reality - because voters are against solutions that require higher taxes, more expensive gasoline or electricity in the short term The root cause is short-termism in capitalism and democracy.”

Główne tezy Raportu (3): 3 Główne tezy Raportu (3): 3. Uzupełnić globalizację instytucjami zdolnymi do wypracowania i realizowania dalekowzrocznej strategii globalnego rozwoju (np. postulowane w Polsce utworzenie Światowego Centrum Strategii Trwałego Rozwoju): „Temper short-termism: Establish supra- national institutions”: http://www.pte.pl/pliki/2/12/ListKPrp.pdf ; http://www.pte.pl/pliki/2/12/InformacyjneUWARUNKOWANIA.pdf .

Powtórzenie

Meadows, D.H., …Granice wzrostu (1972)

Globalny Monitoring Dynamiczny (GMD) GW/LtG 1972 m. in Globalny Monitoring Dynamiczny (GMD) GW/LtG 1972 m.in. ukazuje: (1) nieadekwatność stosunków społecznych; (2) krótkowzroczność; (3) wielką bezwładność światowej społeczności (ŚS), w tym gospodarki, oraz (4) wielką zmienność uwarunkowań życia

Cele NEO-SOCJALDARWINISTYCZNYCH działań antykryzysowych: (1) zmniejszyć ilość użytkowników deficytowych zasobów życia; (2) zmniejszyć zdolności rozrodcze Peryferii/słabszej części ŚS; (3) pogorszyć warunki wyżywienia i ochrony zdrowia oraz dostępności do innych osiągnięć rozwoju nauki i techniki (np. mieszkań) Peryferii; (4) wzmocnić zdolność obrony i samoobrony Centrum/silniejszej części ŚS.

Cele EKOHUMANISTYCZNYCH działań antykryzysowych (1): (1) zracjonalizować zużywanie deficytowych zasobów naturalnych (w tym energii); (2) zintensyfikować dostęp do alternatywnych źródeł zasobów naturalnych; (3) przebudować technosferę na życzliwą środowisku (społeczno-przyrodniczemu);

Cele EKOHUMANISTYCZNYCH działań antykryzysowych (2): (4) zwiększyć DALEKOWZROCZNOŚĆ polityki; (5) zwiększyć ELASTYCZNOŚĆ gospodarki; (6) zwiększyć EFEKTYWNOŚĆ społecznego procesu pracy; (7) racjonalnie ograniczyć nadmierną kreatywność biologiczną (rozrodczość)

Kryzys globalny jest kryzysem cywilizacyjnym, w tym aksjologicznym Jego przezwyciężenie wymaga zastąpienia współczesnej cywilizacji społecznego darwinizmu – cywilizacji śmierci – Cywilizacją Życia i Miłości (CŻM) -Cywilizacją Ekohumanistyczną.

Wykład III Analiza systemowa w kształtowaniu CŻM – Cywilizacji Ekohumanistycznej

Czy koncepcja Cywilizacji Życia i Miłości - Cywilizacji Ekohumanistycznej nie jest nierealizowalną utopią? Jakie właściwości powinna ona posiadać? Jak ją realizować?

Alvin Toffler: Praktopie Sangeta Sharma: Attainable utopias

Główne badawcze problemy: (1) czy zasoby naturalne są wyczerpywalne Główne badawcze problemy: (1) czy zasoby naturalne są wyczerpywalne? Jeśli są wyczerpywalne to musi być ekologiczny holokaust (2) czy człowieka można w ekospołecznie użytecznej pracy zastąpić automatem/sztuczną inteligencją?

Czy prawdą jest, iż nie ma bezwzględnego deficytu materialnych zasobów życia (surowców, paliw, zasobów ekologicznych)? Brakuje natomiast wiedzy, technologii, aktywnego potencjału intelektualnego i sumienia oraz czasu – czynników koniecznych do ograniczania zbędnego zużywania deficytowych zasobów oraz stwarzania dostępu do zasobów alternatywnych w miarę wyczerpywania źródeł aktualnie eksploatowanych.

Cybernetyka o ogólna teoria sterowania przebiegiem procesów

Proces to ciąg zmian zachodzących zgodnie z jego logiką, określającą jego fazy i etapy.

Wszelkie zmiany można dokonywać jedynie w ramach aktualnie istniejących ich ograniczeń

Istnieją takie oddziaływania - zmiany w przebiegu procesu - których konsekwencją jest cały ciąg pozytywnych lub negatywnych zmian następujących w ślad za nimi już spontanicznie Lawina, zapałka, błąd kierowcy, ale także poprawne: edukacja, system ekonomiczny, itp. Błędna strategia obronna – zagrożenie globalną katastrofą!

Odpowiednie działanie może wywołać cały ciąg - wymuszanych dynamiką procesu – pożądanych zmian w: obiekcie, którego dotyczy dany proces, lub jego środowisku.

albo lub (i/albo)

Uruchomienie lub podtrzymywanie pożądanego procesu wymaga znajomości: (1) jego logiki, w tym dynamiki; 2) AKTUALNYCH ograniczeń zmian, oraz (3) kolejności podejmowanych działań. (Np.. etapów nie można „przeskakiwać”, kolejność a skuteczność odżywiania.)

Zależność procesu od: (1) struktury układu w którym się dokonuje; (2) stanu środowiska tego układu, oraz (3) kolejności oddziaływań; Medycyna: dieta, smog elektromagnetyczny, tworzywa sztuczne, materiały budowlane itp. „Struktury grzechu” (JPII)

Modelowanie jako podstawa analizy systemowej celem poznawania właściwości i przyszłego (w zależności od oddziaływań) zachowania się badanego obiektu/sż

Modele: (1) konceptualne; (2) operacyjne.

Model operacyjny/symulacji komputerowej

Jay. W. Forrester 1971/95, kryzys globalny, bo brak: - INFORMACYJNYCH NARZĘDZI WSPOMAGANIA POLITYKI, oraz - wiedzy o właściwościach i współzależnościach elementów systemów społecznych, czyli - KULTURY INFORMACYJNEJ POLITYKÓW, w tym umiejętności analizy systemowej.

Sage’a koncepcja kształtowania polityki - zgodna z postulatem Forrestera

Polityka jako - zgodne z celami jej kreatorów - sterowanie przebiegiem procesu życia społeczności, będącej obiektem polityki, oraz jej środowiska

Model konceptualny rzeczywistości jako: - przedstawienie, przydatnej w sterowaniu rozwojem społeczności, wiedzy systemowo-filozoficznej, oraz - narzędzie konceptualnej analizy systemowej

Dla polityki trwałego rozwoju konieczność: - dostępności adekwatnych do zmieniającej się rzeczywistości baz danych i wiedzy, ją odwzorowujących; - modelu konceptualnego rzeczywistości; - metod symulacji komputerowej, w tym MD; - analizy systemowej konceptualnej i komputerowo-symulacyjnej; - adekwatnego do rzeczywistości systemu wartościowania zmian w układzie: dana społeczność – środowisko.

Poprawny system wartości, w tym wartościowania rozwojowych przedsięwzięć, jako istotny element polityki rozwoju.

Adekwatny do rzeczywistości system wartościowania zmian będących skutkiem polityki jest zależny od aktualnego stanu, w tym kondycji układu: społeczność – środowisko.

Dla przykładu, w warunkach nadmiaru dostępnych w środowisku zasobów nie występuje konieczność uwzględniania kosztów ich zużywania

Egoizm albo egoaltruizm, współcześnie ekohumanizm

Modelowanie dynamiczne J. W Modelowanie dynamiczne J. W. Forrestera dla komputerowo-symulacyjnej analizy systemowej

Metoda dedukcyjna jak podstawa cybernetyki rozwoju i budowy Sage’a modelu konceptualnego rzeczywistości

J.M. Bocheńskiego koncepcja wykorzystywania wiedzy filozoficznej metodą teorii aksjomatycznej

Metoda aksjomatyczna Forrestera – Bocheńskiego jako sposób budowy ogólnego modelu konceptualnego: pojęcia niedefiniowane pojęcia zdefiniowane logiczne wnioskowanie badanie adekwatności modelu do rzeczywistości

Wybrane modele konceptualne przydatne w kształtowaniu polityki TR: - systemy otwarty i ogólny L. von Bertalanffy’ego; - system naturalny E. Laszlo - teoria regulonów K. Bogdańskiego; - system cybernetyczny N. Wienera; - system autonomiczny M. Mazura

Systemy otwarte L.von Bertalanffy’ego

System naturalny E. Laslo Cybernetic I Cybernetic II Struktura hierarchiczna

Regulony K. Bogdańskiego Pod pojęciem "Regulon" rozumiemy układ istniejący dzięki samoregulacji, której natura jest rodzaju adekwatnego do jego budowy i która oparta jest o - co najmniej - jedno ujemne sprzężenie zwrotne /u.s.z./. regulony falowe regulony sybstancjalne biopole

N. Wiener Informacja – entropia i/s Loty międzyplanetarne Wzrost entropii nieuchronnym skutkiem każdego działania

Wszystkie te modele są niewystarczające dla określenia istoty kryzysu globalnego oraz uwarunkowań trwałego rozwoju światowej społeczności

Dziękuję za uwagę www.kte.psl.pl leslaw.michnowski@gmail.com