Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Podstawy przedsiębiorstwa (przedsiębiorczość bez tajemnic) Temat: Makrootoczenie przedsiębiorstwa

Otoczenie przedsiębiorstwa MAKROOTOCZENIE OTOCZENIE KONKURENCYJNE m Ekonomiczne Międzyna- rodowe Technolo- giczne Demograficzne Społeczne Prawne i polityczne OTOCZENIE KONKURENCYJNE Klienci Dostawcy Konkurenci istniejący Potencjalni konkurenci Producenci substytutów PRZEDSIĘBIORSTWO

Przedsiębiorstwo w gospodarce rynkowej Przedsiębiorca jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką niemającą osobowości prawnej lub spółka prawa handlowego, która zawodowo we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza to zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana i usługowa, a także rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych prowadzona w sposób ciągły i zorganizowany. Osoba fizyczna to człowiek występujący jako podmiot prawa cywilnego. Osoba prawna jest to wyodrębniona jednostka organizacyjna, która z mocy odpowiednich przepisów prawa posiada zdolność do czynności prawnych.

Bliskie otoczenie przedsiębiorstwa Otoczenie przedsiębiorstwa to całokształt zjawisk, procesów i instytucji kształtujących jego stosunki wymienne, możliwości sprzedaży, zakresy działania i perspektywy rozwojowe. Otoczenie przedsiębiorstwa dzielimy na: zewnętrzne – to wszystko, co z zewnątrz organizacji może na nią wpływać. Granica dzieląca organizację od jej otoczenia zewnętrznego nie zawsze jest jasna i wyraźnie określona, wewnętrzne – składa się z warunków i sił wewnątrz organizacji. Jego główne składowe obejmują: zarząd, pracowników, kulturę organizacji. Otoczenie to obejmuje: konkurentów, klientów, dostawców, sojuszników strategicznych …

Przedsiębiorstwo – struktura W gospodarce rynkowej podstawową jednostką w sferze działalności gospodarczej jest przedsiębiorstwo. W praktyce zamiennie używa się określeń: podmiot gospodarczy lub firma. Przedsiębiorstwo to jednostka organizacyjna wyodrębniona pod względem organizacyjnym, prawnym i ekonomicznym, prowadząca działalność gospodarczą. Podstawą funkcjonowania przedsiębiorstwa jest podział pracy. Wyrazem podziału pracy jest tworzenie stanowisk pracy, które łączone według kryteriów tworzą komórki organizacyjne. Układ i system wzajemnych powiązań oraz zależności między komórkami organizacyjnymi oraz między nimi a całością nazywamy strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo – cechy i rodzaje Z definicji przedsiębiorstwa wynikają cechy, jakie jednostka organizacyjna musi spełniać, aby uznać ją przedsiębiorstwem: wyodrębnienie organizacyjne, co oznacza, że ma swoją firmę, siedzibę, strukturę organizacyjną, granice fizyczne i funkcjonalne, także samodzielność decyzyjną, odrębność prawna, co oznacza, że ponosi ono prawną odpowiedzialność za skutki swojej działalności i korzysta z ochrony prawa. Wiąże się to z posiadaniem osobowości prawnej, wyodrębnienie ekonomiczne, co oznacza, że są do niej przypisane określone zasoby materialne i że dysponuje tymi zasobami z zasadami gospodarczymi, prowadzenie działalności gospodarczej, to znaczy wytwarzanie produktów lub świadczenie odpłatne usług w różnych dziedzinach gospodarki

Przedsiębiorstwo – struktura Poszczególne elementy struktury organizacyjnej (zakłady, wydziały, działy itp.) łączą następujące więzi: Hierarchiczne, odzwierciedlające relacje podporządkowania oraz miejsce komórki w hierarchii organizacyjnej Funkcjonalne, wynikające z podziału pracy Technologiczne, wynikające z przedmiotu działania Informacyjne, związane z obiegiem informacji

Przedsiębiorstwo – cechy i rodzaje W zależności od przyjętego kryterium klasyfikacji wyróżnia się różne formy (rodzaje) podmiotów gospodarczych: W zależności od sektora gospodarki: rolnicze, rybackie, transportowe, itp. W zależności od przedmiotu działalności: produkcyjne, usługowe, handlowe. W zależności od formy własności: sektor publiczny (własność państwowa, komunalna, mieszana), sektor prywatny (własność fizyczna, prywatna, zagraniczna) W zależności od wielkości: np. udział w rynku, liczba zatrudnionych, wartość majątku W zależności od formy prawnej: przedsiębiorstwa państwowe, spółki ,

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo indywidualne Spółki Spółdzielnie Przedsiębiorstwa państwowe Obecnie podstawowym aktem regulującym funkcjonowanie przedsiębiorstw w Polsce jest Ustawa o swobodzie gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 roku.

Spółka prawa handlowego Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Spółki Spółka prawa handlowego Spółka osobowa - jawna - partnerska - komandytowa - komandytowo - akcyjna Spółka kapitałowa - akcyjna - z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka cywilna

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Spółka to umowny związek, co najmniej dwóch wspólników, działających dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego, dzięki wniesionemu do spółki kapitałowi w formie pieniężnej i niepieniężnej. Wyróżnia się spółki cywilne, których działalność normuje Kodeks cywilny oraz spółki prawa handlowego, których forma prawno – organizacyjna jest oparta na Kodeksie spółek handlowych. Najprostszą formą jest jednoosobowa działalność gospodarcza. Przedsiębiorstwo indywidualne jest powołane do działalności gospodarczej na podstawie odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego. Nie posiada osobowości prawnej. W nazwie musi zawierać imię i nazwisko właściciela.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Rodzaj spółki Forma zawarcia Rejestracja cywilna pisemna lub ustna w urzędzie gminy jawna na piśmie pod rygorem nieważności Krajowy Rejestr Sądowy prowadzony przez Sąd Rejonowy komandytowa akt notarialny z ograniczoną odpowiedzialnością - z o.o. akcyjna - SA

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Spółdzielnia jest dobrowolnym i samorządnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, posiadającym własne fundusze. Członkowie spółdzielni prowadzą wspólną działalność gospodarczą we własnym zakresie. Jedną z podstawowych cech spółdzielni jest prowadzenie działalności kulturalno – oświatowej. Powstanie spółdzielni możliwe jest wtedy, gdy 10 osób fizycznych lub trzy osoby prawne wyrażą wolę założenia spółdzielni, następnie uchwalą statut i dokonają wyboru organów spółdzielni. Organami spółdzielni są: walne zgromadzenie spółdzielni, rada nadzorcza spółdzielni, zarząd spółdzielni. Spółdzielnia, po wpisaniu jej do rejestru spółdzielni nabywa osobowość prawną.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Fundacja to organizacja powołana do realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, takich jak: ochrona zdrowia, nauka i oświata, kultura i sztuka, pomoc społeczna itp. Fundacja ma cztery główne organy: Założyciel jest to osoba lub jednostka gospodarcza, która zakłada Fundację w publicznym rejestrze, Rada Fundacji pełni w fundacji tę samą rolę, co zarząd w przedsiębiorstwie, Nadzór - Rada Fundacji wyznacza nadzór, za pośrednictwem notarialnego aktu ustanawiającego nadzór, Beneficjenci - osoby czerpiące zyski, profity z czegoś. Osobowość prawną fundacja uzyskuje po wpisaniu do rejestru fundacji.

Formy prawno – organizacyjne przedsiębiorstw Stowarzyszenie jest to dobrowolne, samorządne i trwałe zrzeszenie powoływane w celach niezarobkowych. Działalność stowarzyszenia opiera się na pracy społecznej członków. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, ale dochód osiągnięty z tej działalności nie może być przeznaczony do podziału między członków stowarzyszenia. Dochód z działalności musi być wykorzystany na działalność statutową. Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zgromadzenie członków. Do założenia stowarzyszenia niezbędne jest uchwalenie statutu i wybranie komitetu założycielskiego przez co najmniej 15 osób. Osobowość prawną stowarzyszenie nabywa z chwilą wpisania do rejestru stowarzyszeń.

Funkcje przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo funkcjonuje w określonym większym systemie ekonomicznym i społecznym, jest jego częścią. Funkcje przedsiębiorstw: podażowa, popytowa, społeczna. Funkcja podażowa (produkcyjna) sprowadza się do wytwarzania dóbr i usług oraz kierowania ich na rynek. Przedsiębiorstwa jako uczestnicy rynku, zgłaszają popyt na rzeczowe i osobowe czynniki produkcji. Przedsiębiorstwa są miejscem pracy gdzie nawiązywane są stosunki międzyludzkie.

Zadania przedsiębiorstw Efektywne i skuteczne Nieefektywne i skuteczne Efektywne i nieskuteczne Nieefektywne i nieskuteczne maksymalizacja produkcji, wydajność pracy lub kapitału, rentowność produkcji. Przedsiębiorstwa mogą być Efektywność to stosunek uzyskanych efektów do wydatkowanych czynników produkcji. Skuteczność to stopień realizacji celów.

Kategorie działalności przedsiębiorstwa Całokształt działalności gospodarczej przedsiębiorstwa charakteryzują trzy najważniejsze kategorie: przychody ze sprzedaży, koszty, wynik finansowy (zysk lub strata). Każde przedsiębiorstwo prowadzące działalność gospodarczą uzyskuje określone przychody ze sprzedaży rezultatów tej działalności oraz ponosi koszty niezbędne do uzyskania tych przychodów. Przychody ze sprzedaży są uzyskiwane na zewnątrz przedsiębiorstwa, czyli odzwierciedlają jego pozycję w otoczeniu. Koszty stanowią kategorię wewnętrzną przedsiębiorstwa i są ponoszone po to, aby osiągnąć przychody. Wynik finansowy jest oceną działalności przedsiębiorstwa.

Współpraca międzynarodowa Kraje handlują ze sobą po to, aby zdobyć gotowe towary i środki wytwórcze, których sami nie mają i nie mogą wyprodukować. Kraje handlują ze sobą w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Bilans płatniczy kraju jest to zestawienie wszystkich dokonanych płatności między danym krajem a zagranicą, powstałych z tytułu utrzymywania wszelkich kontaktów handlowych i niehandlowych w określonym czasie (na ogół w ciągu 1 roku). W skład bilansu płatniczego wchodzą następujące pozycje: Bilans obrotów bieżących, bilans handlowy, bilans usług, bilans procentów i dywidend, Bilans obrotów kapitałowych kapitałów krótkoterminowych, kapitałów długoterminowych 3) bilans przepływu złota monetarnego

Literatura Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik 2002 Niedzielski E., Łapińska A.: Zarządzanie firmą. WSiP 1999 Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik do liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Wyd. II. Operon, Gdynia 2009