Małgorzata Nadolna Agnieszka Fulczyk Samobadanie piersi Małgorzata Nadolna Agnieszka Fulczyk

Bardzo ważną rzeczą dla każdej kobiety jest umiejętność samooceny swojego zdrowia. Obserwacja własnego organizmu i znajomość podstawowych zmian zachodzących w nim w poszczególnych okresach życia, pozwala na szybkie wykrycie wszelkich nieprawidłowości i chorób, które skłonią do odpowiednio wczesnego zgłoszenia się do lekarza i podjęcia ewentualnego leczenia. Takie postępowanie może niejednokrotnie zapobiec wielu groźnym chorobom a czasami nawet ratować życie.

Samobadanie oraz ocena gruczołów piersiowych powinno być regularną czynnością każdej kobiety. Ma ono na celu dokładne poznanie budowy piersi jak również zachodzących w nich zmian podczas cyklu miesiączkowego. Regularne przeprowadzanie samodzielnego badania piersi pozwoli na wypracowanie prawidłowej techniki oraz sprawi, że będzie ono wykonywane coraz sprawniej i nie będzie zajmowało zbyt wiele czasu. Podstawą wiarygodności badania jest jego systematyczne przeprowadzanie raz w miesiącu. U kobiet miesiączkujących badanie powinno się wykonywać kilka dni po miesiączce, najlepiej zawsze w tym samym dniu cyklu. Pozwoli to na wczesne zauważenie zmian w gruczołach piersiowych nie związanych z cyklem menstruacyjnym.

wczesny wiek pierwszej miesiączki, otyłość (zwłaszcza po menopauzie ), Nowotwory piersi Rak piersi jest najczęściej spotykanym nowotworem złośliwym u kobiet. Roczna zachorowalność wynosi ponad 10.000 (w 1996 roku). Ryzyko zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem kobiety, głównie po menopauzie. Szczególnie narażone są kobiety, u których w rodzinie (krewni pierwszego stopnia) występował rak piersi, zwłaszcza gdy zachorowanie wystąpiło w okresie przed przekwitaniem. Pozostałe czynniki wpływające w różnym stopniu na zagrożenie wystąpienia raka piersi: wczesny wiek pierwszej miesiączki, otyłość (zwłaszcza po menopauzie ), brak lub krótki okres karmienia piersią, narażenie na promieniowanie jonizujące w młodym wieku, długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych, późny wiek pierwszej ciąży lub ich brak, późny wiek menopauzy. Należy pamiętać, iż przy wczesnym wykryciu raka piersi i zastosowaniu odpowiedniego leczenia specjalistycznego prowadzi do wyleczenia.

podczas pierwszej mammografii - 6mm średnia wielkość guza; Uśrednione wielkości guzów piersi wykrywane w zależności od zastosowanej metody badania: kobiety, które nigdy nie badają same piersi - 40mm średnia wielkość guza; kobiety, które sporadycznie badają sobie piersi - 21mm średnia wielkość guza; kobiety, które badają regularnie swoje piersi - 12mm średnia wielkość guza; podczas pierwszej mammografii - 6mm średnia wielkość guza; regularnie wykonywana mammografia - 3mm średnia wielkość guza. Kobietom w wieku 35-45 zaleca się wykonywanie badania usg jako elementu diagnostyki, która uzupełnia badanie piersi przez lekarza. U kobiet starszych po 45 roku życia zaleca się jako badanie uzupełniające wykonanie badania mammograficznego. Należy pamiętać, iż sama diagnostyka obrazowa nie może być wykonana, ponieważ tzw guz nowotworowy może być nie widoczny. Wszelkie badania obrazowe należy wykonywać w połączeniu z badaniem piersi przez lekarza.

PODSTAWOWE ZASADY WYKONYWANIA SAMOBADANIA PIERSI  badanie należy przeprowadzać systematycznie raz w miesiącu, kilka dni po miesiączce w tym samym dniu cyklu; pierwszym etapem zawsze powinno być oglądanie piersi, a dopiero potem badanie palpacyjne; badanie palpacyjne powinno być przeprowadzone bardzo delikatnie, tak by nie powodowało bólu lub zaczerwienienia skóry piersi; należy przestrzegać kolejności wykonywania badania, gdyż pozwoli to na szybkie zapamiętanie wykonywanych czynności i sprawi, że żaden obszar nie zostanie pominięty; nigdy nie należy badać obydwu piersi jednocześnie; skóra piersi powinna być badana całą wewnętrzną powierzchnią dłoni, natomiast całość gruczołu oraz dół pachowy opuszkami palców; poprzez lekkie uciśnięcie piersi oraz brodawki sutkowej należy sprawdzić czy nie ma z niej wycieku; zawsze należy wykonywać pełne badanie obejmujące gruczoły piersiowe oraz brodawkę sutkową wraz z otoczką, dół pachowy, okolicę pod- i nadobojczykową; nigdy nie wykonuj badania w staniku, zawsze rozbierz się do pasa.

Badanie powinno objąć: badanie skóry piersi; badanie otoczki i brodawki oraz miąższu piersi; badanie pachy. Powierzchnia gruczołu piersiowego pod skórą może być zupełnie gładka lub gruczołowo - ziarnista. Możemy czasami odczuwać bolesność. Badanie więc należałoby wykonywać po miesiączce, żeby wykluczyć nadwrażliwość brodawek i bolesność piersi. Wszelkie zmiany występujące w obrębie piersi, zaobserwowane przez nas w krótkim czasie, mogą pomóc w leczeniu czy postawieniu właściwej diagnozy. Jeżeli dokładnie nie poznamy swych piersi, nie będziemy wiedziały, czy zmiany, które zachodzą, są poważne, czy jedynie wynikają z fizjologii.

Jak rozpoznać, czy wszystko w porządku Rozluźniony pośladek ma taką konsystencję jak zdrowa pierś, szczególnie u kobiet, które karmiły piersią. Pierś kobiet, które nie karmiły, ma strukturę bardziej niejednorodną, z wyczuwalnymi grudkami tkanki tłuszczowej i gruczołowej. Chrząstka końca nosa, przez swoje złączenie ze skórą, przypomina w dotyku podejrzany, złączony ze skórą guzek piersi. W dolnym rogu dłoni po przeciwnej stronie niż kciuk jest kość grochowata nadgarstka. Jej głębokie ułożenie przypomina w dotyku np. gruczolako-włókniaka. Jeżeli dotkniemy delikatnie gałki ocznej przez zamknięte oko, wyczujemy charakterystyczną budowę. Konsystencja gałki ocznej przypomina w dotyku torbiele piersi. Ruchomość skóry na śródręczu może przypominać nie złączony ze skórą łagodny guzek piersi. Nie ufajmy do końca swoim dłoniom. Trudno tylko na podstawie dotyku odróżnić torbiel od włókniaka. W diagnostyce i leczeniu zmian w piersiach liczy się czas - nie zwlekajmy więc z potwierdzeniem mammograficznym zmian w piersiach.

zmiany w kształcie piersi; zmarszczenie i zaczerwienienie skóry; Uważaj na zmiany Należy zwrócić się o poradę do lekarza pierwszego kontaktu lub ginekologa z każdą wątpliwością oraz w sytuacji, gdy zauważymy: zmiany w kształcie piersi; zmarszczenie i zaczerwienienie skóry; wydzielinę z brodawki lub zmianę jej kształtu; guzek lub stwardnienie w piersi; powiększenie węzłów chłonnych pod pachą.

zmiany skóry piersi: przebarwienia, naczyniaki, pieprzyki , celulit; Czego szukasz , czyli zmiany które możesz stwierdzić dzięki samodzielnemu badaniu : zmiany skóry piersi: przebarwienia, naczyniaki, pieprzyki , celulit; wyciek z brodawki: poza okresem karmienia wyciek krwisty, mleczny lub bezbarwny jest nieprawidłowy; nadżerkę brodawki -zazwyczaj występuje w postaci nie gojącej się krosty czy owrzodzenia; zmianę kształtu otoczki - może zmienić swój dotychczasowy regularny kształt; zmianę kształtu lub wielkości piersi - piersi mogą niesymetrycznie zmienić swój wygląd; wyczuwalny ograniczony guzek piersi; wciągniętą brodawkę sutkową , która dotychczas wyglądała normalnie; obrzęk pod pachą; powiększenie lub obrzęk węzłów chłonnych;  

TECHNIKA SAMOBADANIA PIERSI

Samobadanie metodą tradycyjną (kolistych ruchów)  Oglądanie – ocena wzrokowa stanu piersi 1. Stań przed lustrem. Dłonie połóż na biodrach i dokładnie przyjrzyj się swoim piersiom

2. Podnieś ręce do góry. Oglądnij nie tylko piersi, ale również doły pachowe.

3.  Opuść ręce wzdłuż ciała.

4. Pochyl się do przodu. Spójrz na piersi z prawej strony, z lewej a następnie z przodu.

5. Oglądaj piersi stojąc przodem do lustra oraz z każdego profilu

Badanie palpacyjne – badanie przez dotyk i ucisk 1. Ruchy okrężne wokół całego gruczołu od największego jej obwodu do brodawki sutkowej, zgodnie z rucham wskazówek zegara

2. Ruchy okrężne od brodawki sutkowej do podstawy piersi i odwrotnie

3. Ruchy okrężne wykonywane naprzemiennie w górę i w dół

W pozycji stojącej 1. Jedną rękę połóż za głowę a drugą zbadaj pierś miejsce po miejscu, ruchami okrężnymi wokół całego gruczołu od największego jej obwodu do brodawki sutkowej. Następnie wykonaj ruchy okrężne w kierunku od brodawki sutkowej do szczytu piersi i z powrotem. To samo wykonaj drugą ręką badając drugą pierś. Lewą ręką badaj prawą pierś i odwrotnie. Nie zapomnij o sprawdzeniu dołu pachowego.

2. Uciśnij brodawkę sutkową i sprawdź czy nie pojawia się z niej jakiś wyciek.

W pozycji leżącej  1. Połóż się na wznak. Pod bark badanej strony podłóż poduszkę, szczególnie jeżeli masz duże piersi. Znacznie ułatwi to wykonanie badania. Jedną rękę ułóż za głową a drugą wykonuj badanie tak jak w pozycji stojącej. Pamiętaj o dokładnym przeprowadzeniu badania i nie pomiń żadnego obszaru.

2. Ułóż rękę wzdłuż ciała i zbadaj dół pachowy oraz okolice nad i pod obojczykową

Samobadanie metodą Mammacare Podczas wykonywania badania kobieta powinna przez cały czas pozostać w pozycji leżącej na plecach, tak aby utkanie gruczołów piersiowych uległo maksymalnemu spłaszczeniu w stosunku do klatki piersiowej. Zmniejszenie grubości badanego gruczołu ma szczególne znaczenie w przypadku kobiet z dużymi piersiami. W celu spłaszczenia bocznej części badanego gruczołu piersiowego w stosunku do klatki piersiowej kobieta powinna położyć się na przeciwnym biodrze, jednocześnie obracając ramiona w taki sposób, aby górna połowa ciała spoczywała całą powierzchnią na plecach, a ręka po stronie badanego gruczołu ułożona była częścią grzbietową na czole.

W celu uzyskania spłaszczenia po przyśrodkowej stronie gruczołu piersiowego kobieta powinna leżeć płasko na plecach i przesunąć łokieć ku górze, aż zrówna on się z poziomem barku.

Obszar badania Gruczoł piersiowy zajmuje obszar bocznie aż do linii pachowej oraz ku górze aż po okolicę obojczykową. Badanie wykonane jest poprawnie jeśli obejmuje ono prostokątne pole położone pomiędzy obojczykiem, a dolną linią biustu oraz pomiędzy linią środkową mostka przyśrodkowo i linią pachową środkową bocznie.

Sposób wykonania (ułożenie dłoni i palców, ruch i nacisk) Badanie palpacyjne rozpoczynamy w okolicy pachowej i kontynuujemy w linii prostej ku dołowi wzdłuż linii pachowej środkowej, aż do dolnej linii biustu.

Palce przesuwają się wtedy przyśrodkowo i badanie palpacyjne jest kontynuowane ku górze klatki piersiowej w linii prostej, aż do wysokości obojczyka. Powtarzając ten manewr pokrywamy w ten sposób całą powierzchnię prostokąta. Aby nie pominąć najmniejszego fragmentu utkania gruczołu piersiowego umowne pasma, wzdłuż których prowadzi się badanie, powinny się pokrywać. Badanie kontynuujemy aż do momentu osiągnięcia dolnego przyśrodkowego rogu wyznaczonego umownie prostokąta (należy pamiętać o zmianie ułożenia ręki).

Trzy palce środkowe badającego składa się razem przy nieco ugiętych stawach śródreczno-paliczkowych. Opuszki palców stanowią powierzchnię wykrywającą zmiany.

Badający wykonuje koliste ruchy palców środkowych, jak gdyby okrążał brzeg monety pięćdziesięciogroszowej. Nad każdym takim miniobszarem należy wykonać trzy okrążenia, nasilając stopniowo nacisk: od słabego, mającego na celu wykrycie zmiany położonej powierzchownie, przez umiarkowany mający na celu stwierdzenie zmiany położonej w warstwie pośredniej, do mocnego docierającego do warstw gruczołu piersiowego położonych przy ścianie klatki piersiowej.

Badanie palpacyjne okolicy nadobojczykowej oraz okolicy pachowej w poszukiwaniu powiększonych węzłów chłonnych jest integralną częścią badania i nie powinno być pominięte, podobnie jak oglądanie samych piersi. Najpowszechniej zaleca się oglądanie piersi, gdy kobieta stoi przodem do badającego (lub przed lustrem), z rękami opuszczonymi wzdłuż ciała. Możliwa jest wówczas ocena symetrii piersi i brodawek, ich ewentualnego wciągnięcia, zmian skórnych lub zmian samych brodawek. Ocena oglądaniem winna być wykonana przed zamierzonym badaniem palpacyjnym.

Badaj się systematycznie Badaj się systematycznie. Powtarzanie badania raz na miesiąc ma tę zaletę, że poznajesz bardzo dokładnie budowę własnych piersi i uczysz się wykrywać nawet drobne zmiany. Najlepszy moment na badanie piersi u kobiet miesiączkujących przypada na tydzień po zakończeniu miesiączki, ponieważ gruczoły są wtedy mniej obrzęknięte ,a piersi mniej bolesne.

Koniec