BADANIA Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy w latach Identyfikacja sposobów planowania rozwoju zawodowego przez uczniów oraz absolwentów szkół zawodowych Zakres kwalifikacji i kompetencji absolwentów szkół zawodowych z perspektywy pracodawców. Zapotrzebowanie na kwalifikacje i umiejętności osób pracujących prowadzone wśród pracodawców. Formy nauki zawodu – współpraca szkół zawodowych z przedsiębiorcami

Zakres kwalifikacji i kompetencji absolwentów szkół zawodowych z perspektywy pracodawców Zapotrzebowanie na kwalifikacje i umiejętności osób pracujących prowadzone wśród pracodawców

Cele badania Wskazanie mechanizmów ułatwiających dopasowanie systemu szkolnictwa zawodowego do potrzeb lokalnych rynków pracy w zakresie: programów kształcenia; organizacji praktyk; bieżącej i długookresowej współpracy szkół zawodowych z pracodawcami i grupami pracodawców. Ukierunkowanie praktycznych rozwiązań mających na celu bardziej adekwatne dostosowanie kierunków i form prowadzenia formalnego kształcenia ustawicznego do potrzeb regionalnego rynku pracy

Kierunki kształcenia a potrzeby rynku pracy Spostrzegamy niepokojące zjawisko przymusowego bezrobocia związanego z tym, że mamy coraz więcej absolwentów szkół wyższych, którzy szukają zatrudnienia na siedleckim rynku pracy. I nie znajdują go, ze względu na nieco inne potrzeby pracodawców tego rynku. U nas dużo firm – to firmy produkcyjne, zatrudniające jeśli już to głównie na stanowiskach wykonawczych. Obserwuje się takie zjawisko, które polega na niedopasowaniu oczekiwań pracodawcy z oczekiwaniami głównie finansowymi takiego absolwenta szkoły wyższej. (IDI, duża firma spożywcza) Jest taka sytuacja, że nigdzie nie ma specjalistów i myślę, że po tym, co się dzieje, że tych ludzi, którzy naprawdę dużo umieją, to finansowo się za to wynagradza [...] wszyscy moi koledzy mają ekonomię, ale żaden nie ma pracy. Osobiście się spotkałem z opiniami ludzi, że wybierają sobie takie szkoły zawodowe o kierunku cukiernik, technolog piekarniczy, dlatego, że jest zapotrzebowanie, tu jest praca, tu są pieniądze.

Ocena kompetencji uczniów i absolwentów szkół zawodowych B4b. A w jakim stopniu uczniowie, którzy dotąd odbywali praktyki w Pana/i firmie posiedli te umiejętności?, n=110

Nie oszukujmy się praktykant jak przyjdzie to od razu nie będzie robił potraw, bo się okazuje, że nie umie tych najprostszych rzeczy, tak jak na przykład umyć szklanki, że nie umie umyć garów, że nie umie skrobać ziemniaków. Nie umieją! W to trudno uwierzyć, ale nie umieją. Nie potrafią wyżąć szmaty... (IDI, firma mała, gastronomia)... ci uczniowie szkół zawodowych to mają za mało praktyki, oni kończą szkołę praktykę i praktycznie muszą się od nowa wszystkiego uczyć. W tej chwili to oni już chyba mają tylko dwa tygodnie tej praktyki, to czego mogą się przez ten czas nauczyć. (IDI, firma średnia, sprzedaż i serwis samochodów) Można by było podzielić młodzież na taką, która chce pracować, która chce coś osiągnąć, chce się uczyć i chce zdobyć wiadomości, doświadczenie. I taką, która tylko żeby coś tam mieć w papierach. (IDI, firma średnia, deweloper) Ocena kompetencji uczniów i absolwentów szkół zawodowych

Z inicjatywy szkoły Zainteresowanie szkoły przebiegiem praktyk; ścisła współpraca szkoły z przedsiębiorstwem, stały kontakt Przekazywanie szkołom przez pracodawcę uwag odnośnie organizacji praktyk/ nauki zawodu, programu nauczania Pracodawca udostępnia odpowiednio przystosowane firmowe pomieszczenia, sprzęt i materiały (np. spawalnię) na praktyki dla uczniów Dostosowanie terminów i warunków praktyk do potrzeb pracodawcy i specyfiki branży (np. uwzględnienie sezonu urlopowego czy okresów, gdy potrzeba więcej pracowników) Refundacje i zniżki dla pracodawców za przyjmowanie osób na praktyki i staż Nawiązywanie współpracy przez pracodawcę w celu otwarcia nowych (deficytowych) kierunków kształcenia Staranny dobór kandydatów np. wpływ przedsiębiorstwa na nabór praktykantów, pierwszeństwo dla uczniów osiągających dobre wyniki, zaangażowanych Szkolenie małych grup lub 1:1 Wynagradzanie uczniów za pracę w ramach praktyk Organizacja imprez prezentujących osiągnięcia uczniów, skierowanych do pracodawców (np. we współpracy z IRP) Pozytywne doświadczenia i oczekiwania przedsiębiorców

Formy nauki zawodu

Współpraca z pracodawcami Z perspektywy szkoły: Co sprzyja a co przeszkadza we współpracy z pracodawcami w zakresie praktycznej nauki zawodu mocny lokalny rynek pracy klasy wielozawodowe PO KL kierownik ds. kształcenia praktycznego brak własnego zaplecza dydaktycznego + słaby lokalny rynek pracy brak wymiernych zachęt dla pracodawców chęć utrzymania etatów nauczycieli zawodu koszty posiadane własne zaplecze dydaktyczne i kadra -

Współpraca z pracodawcami Nawiązanie współpracy z pracodawcą jest trudne Nawiązania współpraca opiera się na kontaktach osobistych Współpraca z pracodawcami jest długotrwała Jest to trudna rzecz, bo wiadomo, tych szkół (…) jest mnóstwo, a tych zakładów mechanicznych nie aż tak wiele. Ten rynek jest w tej chwili dość mocno konkurencyjny i te małe zakłady upadają, więc znalezienie takiego zakładu graniczny z cudem Ogólnie polegamy na własnych możliwościach, umiejętnościach, na jakichś prywatnych znajomościach, czasami nauczycieli, pracowników ośrodka, raczej żadne instytucje poza nami nie pomagają nam w pozyskaniu nowych adresów, nowych możliwości W tych zawodach, w których kształcimy od lat to mamy tych samych, z którymi współpracujemy od lat (…) Po pierwsze zaczyna się od osób, które się zna, a jak nie, to trzeba przejść się od zakładu do zakładu w zależności od tego, jaki mamy profil nauczania i rozmawiać i przekonywać do siebie, żeby wzięli pracowników

ZAPRZECIW kontakt z rzeczywistym rynkiem pracy kontakt z nowszymi technologiami pierwsze doświadczenie zawodowe możliwość sprawdzenia siebie brak możliwości zrealizowania całego programu nadużycia ze strony pracodawców Za i przeciw praktycznej nauki zawodu u pracodawcy Praktyczna nauka zawodu u pracodawcy nie jest przyjęta jako podejście modelowe

Wnioski Brak analiz lokalnego rynku pracy Wysoki szczebel prowadzenia polityki edukacyjnej Praktyczna nauka zawodu u pracodawcy nie jest powszechnym modelem Zbyt mały kontakt uczniów z rynkiem pracy Brak systemowego doradztwa zawodowego Kluczowa rola kierownika ds. kształcenia zawodowego Brak uprawnień w zakresie niektórych zawodów Egzamin zawodowy zbyt teoretyczny

Młodzi na mazowieckim rynku pracy 13

MŁODZI NA RYNKU PRACY Wyniki badań prezentują dwie postawy dotyczące wyboru ścieżki edukacyjnej i późniejszej kariery: 14 ElastyczniZdecydowani

OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW pracodawcy nie mają wygórowanych wymagań wobec absolwentów szkół zawodowych. bardziej niż kwalifikacje zawodowe liczą się kompetencje miękkie: staranność, sumienność, dyspozycyjność, odpowiednie podejście do klienta. pracodawcy są skłonni dokształcać młodych pracowników. 15

WNIOSKI Doradztwo i preorientacja zawodowa na poziomie gimnazjum. Elastyczni – diagnoza zainteresowań i ukierunkowanie, Zdecydowani - weryfikacja uzdolnień i adekwatności wyboru do stanu wiedzy o sytuacji na rynku pracy. Pracodawcy – współpraca ze szkołami i większe niż dotychczas zaangażowanie w organizacje praktyk zawodowych Program kształcenia – mniej teorii, więcej praktyki, zakończonej uzyskaniem certyfikatów i konkretnych uprawnień. 16

Kierunki kształcenia a potrzeby rynku pracy Jak Pan/i sądzi, dlaczego nie pracuje Pan/i w wyuczonym zawodzie? Odpowiadali respondenci, którzy nie pracują w wyuczonym zawodzie N=231 % 20% 40% 60% Brakuje zapotrzebowania na pracowników w moim zawodzie 53% Nie chcę pracować w tym zawodzie 15% Inne powody 25% Nie wiem/trudno powiedzieć 9%

Badania dedykowane szkołom zawodowym, jako podstawa do opracowania programów rozwojowych Projekt Szkolnictwo zawodowe. Kondycja - Potencjał – Potrzeby II

ROZWÓJ KOMPETENCJI KLUCZOWYCH wg zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. kompetencje kluczowe porozumiewanie się w języku ojczystym porozumiewanie się w języku obcym kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo- techniczne kompetencje informatyczne umiejętność uczenia się kompetencje społeczne i obywatelskie innowacyjność i przedsiębiorczość świadomość i ekspresja kulturalna 19

EWALUACJA ocena tego, co zostało osiągnięte, rekomendacje upowszechnianie dobrych praktyk poszukiwanie nowych możliwości działania WDRAŻANIE zarządzanie programem rozwojowym szkoły kontrola i monitoring PLANOWANIE analiza celów analiza przewidywanych rezultatów zaplanowanie: działań, harmonogramu, budżetu DIAGNOZA diagnoza problemów ze wskazaniem ograniczeń i możliwości szkoły identyfikacja mocnych i słabych stron programu rozwojowego analiza potrzeb szkoły/ społeczno – demograficznych charakterystyka uczestników w programie rozwojowym szkoły 20 Etapy tworzenia programu rozwojowego szkoły

Dziękuję, zapraszam do współpracy i na stronę MORP