Europejskie stolice kultury Aspiracje, rozczarowania, osiągnięcia Lublin - kandydat do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 Europejskie stolice kultury Aspiracje, rozczarowania, osiągnięcia analiza krytyczna programów w latach 1985-2010 Dragan Klaic Stały członek stowarzyszenia Felix Meritis w Amsterdamie Wizytujący profesor Uniwersytetu Europy Środkowej w Budapeszcie 28 stycznia 2010 r. © D. Klaic 2010 1

Kwestie godne uwagi: Słaba znajomość programu przez mieszkańców Motywy polityczne, kontekst, powody Śledzenie rozwoju Zawiłości proceduralne Główne kwestie, wspólne wskaźniki, problemy strukturalne Owocne strategie, pozytywne przykłady Perspektywy na przyszłość Konkretna motywacja i szanse dla Lublina www.draganklaic.eu 2 2

Tło historyczno-polityczne Lata osiemdziesiąte: Wspólnota Europejska powoli i niechętnie angażuje się w obszarze kultury WE a Rada Europy Rok 1983, inicjatywa Meliny Mercouri: nowy bodziec polityczny poprzez symboliczny gest Ograniczone oddziaływanie, wspólnota 12 państw członkowskich Lata 1989/90, koniec zimnej wojny, normalizacja kontaktów kulturalnych, intensyfikacja współpracy kulturalnej Rok 1992, w Traktacie z Maastricht umieszczono zapis dotyczący kultury Szanse na rozszerzenie UE i daleko posuniętą integrację europejską Wzrost roli miast jako ambitnych uczestników polityki kulturalnej www.draganklaic.eu 3 3

Osiągnięcia stolic kultury 1985 Ateny 1986 Florencja 1987 Amsterdam 1988 Berlin Zachodni 1989 Paryż 1990 Glasgow 1991 Dublin 1992 Madryt 1993 Antwerpia 1994 Lizbona 1995 Luksemburg 1996 Kopenhaga 1997 Saloniki 1998 Sztokholm 1999 Weimar 2000: Avignon, Bolonia, Bruksela, Praga, Kraków, Rejkiawik, Bergen, Helsinki Santiago de Compostela 2001 Rotterdam i Porto 2002 Brugia i Salamanka 2003 Graz 2004 Lille i Genua 2005 Cork 2006 Patras www.draganklaic.eu 4 4

Niedawne, obecne i przyszłe stolice kultury 2019 Włochy Bułgaria 2020 Rumunia Irlandia Chorwacja 2021 Grecja Islandia Szwajcaria 2022 W. Brytania Macedonia Turcja Zmiany proceduralne: międzynarodowe komisje ekspertów Większa konkurencja i oczekiwania Bardziej złożony proces przygotowania aplikacji; więcej czasu na przygotowanie programu Bardziej ambitne budżety. Niewielkie wsparcie UE: 3%? 07 Luksemburg i Sybin 08 Liverpool i Stavanger 09 Linz i Wilno 10 Istambuł, Essen i Pecs 2011 Tallin i Turku 2012 Maribor i Guimaraes 2013 Marsylia i Koszyce 2014 Umea i Ryga 2015 Belgia i Czechy 2016 Polska i Hiszpania 2017 Dania (Arhus?) Cypr 2018 Holandia i Malta www.draganklaic.eu 5 5

Opracowanie Palmer-Rae z roku 2004 Wygórowane oczekiwania i przesadne obietnice Spory polityczne spowalniające działania programowe Symboliczne budowle, rozwój infrastruktury Opóźnienia z inwestycjami względem roku festiwalowego Projekt bardziej polityczny niż kulturalny Trudności w tworzeniu koalicji społeczno-kulturalnej Rozczarowujące efekty, krótkotrwałe korzyści Ciągłość: zmiana mentalności, wytworzenie własnego wizerunku, większa pewność siebie Nowy kapitał: kompetencje, sieci kontaktów, partnerstwo www.draganklaic.eu 6 6

Napięcia i konflikty Opóźnienia w planowaniu i organizacji Problemy z osobami będącymi u władzy i od nich zależnymi Różnice zdań między organizatorami i księgowymi Przesadna zawartość programu Koncepcje a strona praktyczna Niezadowolenie osób niezaangażowanych i społeczności lokalnych Przedwczesne "wypalenie" organizatorów "Nasycenie" oczekiwań publiczności w zbyt krótkim czasie (3 miesiące) Sprawienie by dostrzegła nas reszta świata Zachowanie inicjatywy przez cały rok programowy i później www.draganklaic.eu 7 7

Dlaczego liczą się "mega" festiwale? Innowacyjność i witalizm twórców Wydarzenia i procesy Nowa publiczność, nowe lokalizacje i partnerzy Mobilizujący wpływ, zwiększenie uczestnictwa, budowa zaufania Nowa jakość życia w mieście, "demokracja" kulturalna Dialog międzykulturowy, kompetencje międzykulturowe Poczucie przynależności lokalnej i europejskiej Wpływ na region Wzmocnienie rządów www.draganklaic.eu 8 8

Szanse dla Lublina Napływ funduszy unijnych uzależniony jest od realnej strategii rozwoju Szczególna lokalizacja geopolityczna na skraju UE: współpraca w zakresie ruchu transgranicznego, wpływy regionalne Podniesienie jakości zasobów akademickich Dziedzictwo kulturalne we współczesnych ramach Wzmocnienie pozycji wyróżniających się organizacji kultury współczesnej poprzez uruchomienie międzynarodowego partnerstwa Wzmocnienie kompetencji i usprawnienie działań instytucji Centralne miejsce kultury w planowaniu przyszłości miasta www.draganklaic.eu 9 9