Wskaźniki do oceny jakości ekosystemów wodnych wg. Prof Wskaźniki do oceny jakości ekosystemów wodnych wg. Prof.Dominique’a Fontvieille

Dobry status – reprezentuje jezioro, które tylko nieznacznie różni się od swojego ‘naturalnego stanu odniesienia’ w aspekcie swojej biologii ( np. fitoplanktonu, ryb itp.), składu chemicznego i warunków hydro-morfologicznych (np. linia brzegowa i morfologia misy jeziornej).

Dobry status powinien zapewniać: względnie niski ładunek biogenów i biomasy fitoplanktonu; Względnie niski poziom niedotlenienia hypolimnionu; Bardzo niskie stężenia substancji toksycznych; Małe zmiany reżimu hydraulicznego i niewielki jego wpływ na zbiorowiska litoralu i ryb; Mały wpływ ujmowania wody na organizmy wodne; Niewielki wpływ przekształceń brzegu na organizmy wodne

Połączenie koncepcji status jeziora użytkowanie jeziora wizja jeziora wizja ekologiczna wizja ekonomiczna użytkowanie obustronna zgoda zrównoważony ekosystem, czysta woda, rybne jezioro

Kryteria dla zrównoważonego czystego produktywnego jeziora kluczowe ekologiczne parametry aspekt ekonom. aspekt ekologiczny kryterium ekologiczne wysoka produkcja wszystkich organizmów bezpośred. - wysoka produkcja bezpośred. duża elastyczność posrednie różnorodność bezpośred. duża odporność bezpośred. brak organ. niepożadanych bezpośred. bezpośred.

Reakcje jeziora w przypadku zaburzeń (I) procesy regulacyjne głowne czynniki rezultaty braku regulacji zaburzenia wysoka produkcja wszystkich organizmów za dużo biogenów szybki recycling eutrofizacja naturalna adaptacja za mało biogenów róznorodność niska produkcja rozrost poziomów troficznych import niepożądanych organizmów współzawodnictwo odporność naturalna trucizny zmiany w składzie gatunkowym szybka rekolonizacja (elastycznosc) zagrożenia klimatyczne (susze, powodzie T )

Reakcje jeziora w przypadku zaburzeń(II) Jeśli regulacja zawiedzie duża zmienność stę żeń tlenu eutrofizacja mała różnorodność prostsza struktura sieci rozrost poziomów troficznych mała przezroczystośc mała zdolność zmiany w składzie gatunkowym przez-wyciężenia recover from disasters zmian warunków środ. stała zmiana statusu troficznego i jakości jeziora środowisko toksyczne zmiana zasobów trof. epidemii

Status/stan jeziora na podstawie kluczowych czynników: zróżnicowania populacji produktywności na poziomie gatunków lub populacji ponieważ tylko część populacji część biocenozy może być badana : 1) które elementy biocenozy powinny być wybrane: . te które najłatwiej reagują na zmiany: najbardziej wrażliwe te które najbardziej skorzystają w nowych warunkach . najłatwiejsze do badania . te których czas generacji jest najodpowiedniejszy do przewidywanego zaburzenia 2) która część jeziora powinna podlegać badaniu: . najbliższa w stosunku zaburzenia powodowanego przez człowieka (littoral) . posiadająca największą zdolność buforową (osady denne) pytania

dobry status jeziora aspekt ekonomiczny wysoka produkcja wysoka produkcja duża elastyczność „użytkownicy jeziora" duża odporność brak ‘niepożądanych’ org. różnorodność aspekt ekologiczy

Funkcjonowanie biologicznych komponentów drapieżnictwo biomasa produkcja

Funkcjonowanie biologicznych komponentów drapieżnictwo biomasa produkcja nutrienty mineralne

Funkcjonowanie biologicznych komponentów drapieżnictwo biomasa produkcja nutrienty mineralne

Funkcjonowanie biologicznych komponentów drapieżnictwo biomasa produkcja Materia organiczna

Funkcjonowanie biologicznych komponentów drapieżnictwo biomasa produkcja Materia organiczna

Funkcjonowanie biologicznych komponentów drapieżnictwo powtórne zasilanie biomasa produkcja Nutrienty mineralne Materia organiczna

Dysfunkcje biologicznych komponentów jeziora przyczyna konsekwencje drapieżnictwo drapieżnictwo niezrównoważony dopływ/odpływ biomasa biomasa produkcja produkcja eutrofizacja

organizmy niepożądane: Dysfunkcje biologicznych komponentów jeziora przyczyna konsekwencje allochtoniczne dopływy (ścieki) organizmy niepożądane: patogeny, wirusy,pasożyty, „dead end organisms” (nitkowate, produkujące toksyny) „autochtoniczne” wejścia (kąpiący) eutrofizacja (rozrost populacji / zanieczyszczenia toksyczne wywołujące selekcję gatunków )

(mineralne i organiczne) Dysfunkcje biologicznych komponentów jeziora przyczyna konsekwencje osłabiona populacja niewykorzystane, akumulowane biogeny (mineralne i organiczne) dopływ refrakcyjnych lub toksycznych subst.

Zdrowe jezioro dla wszystkich zastosowań zewnętrzne fizyczne parametry (meteorologia) wewnętrzne fizyczne & chemiczne parametry wykorzystanie gospodarcze „średnie „dostarczanie biogenów (wysokie autocht. & niskie allochton.) „uśredniona " biomasa (ilość & różnorodność) wysoka aktywność biomasy (« biogeny » szybkość odnaw.

Znaczenie biomasy& aktywności metabolicznej do oceny statusu jeziora Typy procesów istotnych jako « kryteria ekologiczne » biomasa produkcja drapieżnictwo równowaga wejście/ wyjście równowaga autotroficzne/ heterotroficzne organizmy autotroficzne procesy heteroficzne O2 CO2

Znaczenie bioróżnorodnosci do oceny jakości ekosystemu Bioróżnorodność jako kryterium jakości ekosystemu Koncentracja dostępnej energii i pierwiastków Różnorodność energii i źródeł pierwiastków bioróżnorodność

Jaka bioróżnorodność dla oceny jakości ekosystemu jeziora? Znaczenie bioróżnorodnosci do oceny jakości ekosystemu Jaka bioróżnorodność dla oceny jakości ekosystemu jeziora? Krótki czas pomiarów Łatwiejsze modelowanie - + Organizmy o krótkim czasie generacji bacteria protozoa crustacea ryby ptaki Rosnący czas generacji Mniej parametrów Organizmy o długim czasie generacji Trudniejsze modelowanie Długotrwałe pomiary Dużo parametrów