socjalizacja i kontrola społeczna życie to zmienność, dynamika, dzianie się – społeczeństwa „żyją”, czyli uczestniczą w nieustającej zmienności

co to jest socjalizacja ? problem socjalizacji pojawia się wtedy, gdy zastanawiamy się skąd ludzie uzyskują wiedzę, przekonania, umiejętności, reguły, normy, które później przejawiają się w ich działaniach po to, aby działać musimy znać sposoby postępowania – skąd one się biorą? na pytanie to odpowiedzi próbuje udzielić biologia oraz socjologia

pierwsze stanowisko mówi, iż jest to sprawa biologii i genetyki; ludzie dziedziczą pewne ludzkie impulsy, repertuary zachowań, sposoby postępowania, schematy myślenia, które są właściwe całemu gatunkowi ludzkiemu  natura ludzka predestynuje do pewnych działań; ludzie żyją, działają, myślą w swoiście ludzki sposób dlatego, że realizują swoje dziedzicznie uzyskane predyspozycje drugie stanowisko mówi, iż te wszystkie sposoby życia nie są efektem dziedziczenia, lecz ludzie je nabywają od społeczeństwa w którym się urodzili i dorastają; to społeczeństwo dyktuje jak działać i myśleć, aby stać się pełnowartościowym członkiem społeczeństwa  społeczeństwo wpaja jednostce sposoby życia swojej grupy dzięki regułom zawartym w kulturze

argumenty za stanowiskiem „społecznym” ludzkie społeczności są bardzo różne; wzory, reguły, idee oczywiste w jednej społeczności w innej są odrzucane lub w ogóle nie funkcjonują jest to tzw. pluralizm kulturowy; należy pamiętać iż uniwersaliów kulturowych /wzorów czy reguł spotykanych zawsze i wszędzie/ jest niezwykle mało argument drugi odwołuje się do przypadków życia dzieci w środowisku zwierzęcym  nie przejawia ono wówczas żadnych typowo ludzkich umiejętności czy kompetencji tj. nie potrafi posługiwać się mową, komunikować, nie ma wiedzy o świecie, poczucia tożsamości, samowiedzy etc.

definicja procesu socjalizacji socjalizacja to proces za pośrednictwem którego jednostka staje się pełnowartościowym członkiem zbiorowości społecznych proces dzięki, któremu jednostka wdraża się do sposobu życia swojej grupy i szerszego społeczeństwa przez uczenie się reguł i idei zawartych w kulturze socjalizacja antycypująca – internalizowanie wzorów grupy, do której się nie należy, a jedynie pragnie należeć, czyli pozytywnej grupy odniesienia socjalizacja odwrotna – sytuacja spotykana w warunkach szybkiej zmiany kulturowej, kiedy to, młode pokolenie stara się wdrożyć tradycjonalnie nastawione starsze pokolenie do nowych wzorów kulturowych tj. stylów bycia, mówienia, ubierania się, rozrywki, twórczości etc. socjalizacja permanentna – proces internalizowania coraz to nowych wzorów kulturowych, w ciągu całego życia socjalizacja pierwotna – dokonująca się w dzieciństwie, w rodzinie i innych grupach pierwotnych

internalizacja kultury wszystkie treści wpajane przez społeczeństwo jednostce, zawarte są w obrębie kultury kultura stanowi wielki arsenał wiedzy, wzorów, reguł, norm, wartości, symboli z których każdy, poza treściami wspólnymi np. językiem, korzysta selektywnie, w zależności od pozycji społecznych jakie pełni  następuje proces internalizacji internalizacja – proces psychiczny polegający na „uwewnętrznieniu” kultury, czyli przekształceniu jej wzorów w elementy osobowości  motywacje czy postawy eksternalizacja – przejawianie się ukształtowanych kulturowo treści osobowościowych – motywacji czy postaw w konkretnych działaniach

słabe ogniwa socjalizacji anomia osobowość kontrola społeczna resocjalizacja – eliminacja głęboko zinternalizowanych wzorów kulturowych i wpojenie wzorów przeciwstawnych kontrsocjalizacja – uczenie się wzorów życia typowych dla środowisk dewiacyjnych i przestępczych, odmiennych od tych, które uznaje większość społeczeństwa

dewiacja i jej rodzaje dewiacja pierwotna – czyn dewiacyjny popełniony po raz pierwszy, uruchamiający sekwencję kontroli społecznej i wymierzania sankcji dewiacja wtórna – recydywa, czyli wejście na drogę „kariery dewiacyjnej” w wyniku odrzucenia przez społeczeństwo – „stygmatyzacji” stygmatyzacja /etykietowanie/ – trwałe przypisanie jednostce tożsamości dewianta czy przestępcy przez ciążące na niej znamię karalności dewiacja w sensie funkcjonalnym – czyn wywołujący negatywne reakcje społeczne w postaci sankcji różnego rodzaju dewiacja w sensie normatywnym – sprzeczność działania z regułą stosowalną wobec tego typu sprawcy i tego typu czynu

kontrola społeczna i sankcje sankcje formalne – kary wymierzane w szczegółowo przepisanym trybie, w określonym precyzyjnie wymiarze, przez specjalnie do tego powołane organizacje czy instytucje sankcje rozproszone – spontaniczne i nieformalne metody nacisku i karania stosowane przez grupy, do których jednostka należy kontrola społeczna – system społecznych sankcji /negatywnych i pozytywnych/ oraz agend /grup, organizacji, instytucji/ stosujących takie sankcje permisywność społeczna – atmosfera przyzwolenia na czyny dewiacyjne czy nawet przestępcze wywierająca presję na agendy kontroli społecznej w kierunku powstrzymywania się od wymierzenia sankcji, lub wymierzenia sankcji niewspółmiernie łagodnych punitywność – rozpowszechnione w społeczeństwie żądanie wysokich kar i „zerowej tolerancji” w stosunku do dewiantów i przestępców