Źródło:Instytut Psychiatrii i Neurologii w W-wie Podstawy naukowej profilaktyki. Psychoprofilaktyka

Krzysztof Ostaszewski

Krzysztof Ostaszewski

Psychoprofilaktyka (psychologia prewencji) Jest to obszar badań i działań praktycznych nastawionych na wspieranie zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym Specyficzne dla tego podejścia jest traktowanie profilaktyki jako jednej z form pomocy psychologicznej podobnie jak psychoterapii, interwencji kryzysowej itd.

Rewolucyjne idee psychoprofilaktyki Koncentracja na: - jakości i rodzaju kontaktu pomiędzy osobą wspomagającą a wspomaganą - motywacji i kompetencjach osoby pomagającej (motywacja pro-społeczna) - cechach i umiejętnościach służących pomaganiu (np. empatii, otwartości itd.)

Specyfika psychoprofilaktyki Koncentracja głównie na wewnętrznych przyczynach zaburzeń i problemów z używaniem substancji psychoaktywnych: - kryzysach rozwojowych, stresie, - niskim poziomie umiejętności życiowych, - deficytach rozwoju emocjonalnego, - zapewnieniu wsparcia emocjonalnego,

Specyfika cd. Rozwijanie różnych form psychoedukacji (treningów, warsztatów) w celu rozwoju osobistego wykonawców działań profilaktycznych (np. nauczycieli) i doskonalenia ich umiejętności Wspomaganie młodzieży w prawidłowym rozwoju emocjonalnym, społecznym i duchowym

Naukowe podstawy psychoprofilaktyki Koncepcje zdrowia psychicznego Psychologiczne koncepcje rozwoju, które wyjaśniają mechanizmy prawidłowego rozwoju i przyczyny powstawania zaburzeń

Koncepcje zdrowia psychicznego Zdefiniowanie zdrowia psychicznego napotyka na poważne trudności. Zależy ono bowiem w dużym stopniu od twierdzeń o naturze człowieka zawartych w różnych koncepcjach psychologicznych, społecznych lub filozoficznych.

Behawioryzm Psychoanaliza Zdrowie psychiczne to zdolność do dobrego przystosowania się do warunków życia społecznego. Człowiek zdrowy jest dobrze przystosowany, a przez to produktywny i społecznie użyteczny Behawioryzm Osobowość człowieka jest źródłem nieświadomych konfliktów, dlatego zdrowie psychiczne to zdolność utrzymywania równowagi psychicznej głównie za pomocą mechanizmów obronnych i świadomości Psychoanaliza

Podejście poznawcze Podejście humanistyczne Zdrowie psychiczne to zdolność do aktywnej wymiany informacyjnej z otoczeniem. Człowiek zdrowy potrafi wykorzystywać, selekcjonować i przetwarzać napływające do niego informacje Podejście poznawcze Człowiek jest istotą, która przede wszystkim aktualizuje swoje potencjalne możliwości. Zdrowie psychiczne to zdolność do ciągłego rozwoju i osiągania pełni swoich możliwości Podejście humanistyczne

Istota psychoprofilaktyki (Z. Gaś ) „ Profilaktyka jest to proces wspomagania człowieka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi prawidłowemu rozwojowi i zdrowemu życiu, a także ograniczenie i likwidowanie czynników, które zaburzają prawidłowy rozwój i dezorganizują zdrowe życie”

Podejście humanistyczne Czynniki zakłócające prawidłowy rozwój Niezaspokojone potrzeby, nieprawidłowy rozwój osobowości, deficyty emocjonalne kryzys wartości Psychoprofilaktyka Jakość kontaktu pomiędzy nauczycielem i uczniem (autentyczność, empatia, akceptacja) Uwrażliwienie na potrzeby dziecka Wspomaganie rozwoju osobowości Kształtowanie wartości

„Neutralne” kryteria zdrowia psychicznego Właściwości, zasoby i procesy, które umożliwiają jednostce: zaspokajanie potrzeb, realizację zadań rozwojowych, nawiązywanie konstruktywnych więzi z innymi, radzenie sobie z wymaganiami społecznymi, pozytywny stosunek do samego siebie, czerpanie radości i satysfakcji z życia

Psychologiczne koncepcje rozwoju W psychoprofilaktyce wykorzystuje się przede wszystkim tzw. cykliczno-fazowe koncepcje rozwoju, które zawierają charakterystykę momentów krytycznych w procesie rozwoju. Znalezienie się w punkcie krytycznym oznacza zarówno szansę na rozwój jak i większą podatność na powstanie zaburzeń

Przykłady teorii wykorzystywanych w psychoprofilaktyce E. Eriksona koncepcja rozwoju psychospołecznego człowieka - całe życie podzielone jest na osiem faz rozwojowych i odpowiadających im osiem momentów krytycznych R. Jessora Teoria Zachowań Problemowych, która wyjaśnia mechanizmy powstawania zachowań problemowych okresu dojrzewania,

Zachowania problemowe młodzieży Używanie substancji psychoaktywnych Przedwczesna inicjacja seksualna Zachowania agresywne: przemoc, wyłudzanie Przestępstwa, udział w grupach przestępczych Inne np. drobne kradzieże, kłamstwa, wagary, ucieczki z domu

Charakterystyka zachowań problemowych młodzieży Są niezgodne ze społecznymi oczekiwaniami, normami i standard.  Dezaprobata społeczna Stanowią ryzyko dla zdrowia, łączą się z psychopatologią i trudnościami w podejmowaniu ról społ.  Zagrożenie dla zdrowia i rozwoju

Charakterystyka zachowań problemowych młodzieży Zachowania problemowe ograniczają liczbę i częstość zachowań konwencjonalnych  Utrudniają prawidł. socjalizację Zachowania problemowe „chodzą parami”, czyli mają tendencję do kumulowania się,  Syndromy zach. problemowych

Funkcje rozwojowe zachowań problemowych Sposób realizacji ważnych zadań rozwojowych (autonomii, niezależności od rodziców, doświadczanie dojrzałości) Symboliczny wyraz niechęci wobec norm i wartości dorosłych (poszukiwanie własnej tożsamości) Sposób radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych (np. radzenie sobie z niepowodzeniami)

Co wynika z Teorii Zachowań Problemowych? Skoro tak jest, że zachowania problemowe są jednym z naturalnych elementów rozwoju psychologicznego w okresie dojrzewania, to jak można konstruktywnie pomóc młodzieży? Nie można ograniczyć się do „zwalczania” ZP. Należy rozwijać umiejętności życiowe, angażować młodzież w działania „konwencjonalne” i wspierać w sytuacjach kryzysów rozwojowych

Rewolucyjna idea - rozwijanie umiejętności życiowych Zadania rozwojowe  okresu dojrzewania „Spożytkowanie”  buntu młodzieży w społecznie akceptowany sposób Uczenie umiejętności życiowych Tworzenie miejsc, klubów, zajęć pozalekcyjnych, angażowanie młodzieży (liderzy) itd.

Uczenie umiejętności życiowych Rozwijanie umiejętności, które umożliwiają: pozytywne przystosowanie radzenie sobie z zadaniami rozwojowymi radzenie sobie z wyzwaniami życia codziennego Podejmowania decyzji Radzenia sobie ze stresem i lękiem Umiejętności społeczne Rozwijanie samoświadomości Stawianie celów życiowych i wartości Samokontrola

Integralne podejście do profilaktyki W profilaktyce różnych zachowań problemowych  Programy uniwersalne (substancje, przemoc, seks, przestępczość) W profilaktyce używania substancji psychoaktywnych  Programy nastawione na alkohol, papierosy i narkotyki łącznie

z programów profilaktyki Zasadnicze pytania Czy oznacza to odejście od „wąskich” programów, których celem jest zapobieganie poszczególnym zachowaniom problemowym? Czy oznacza to w szczególności rezygnację z programów profilaktyki używania substancji psychoaktywnych?

Argumenty za integralnym podejściem do profilaktyki ZP Zachowania problemowe młodzieży mają: 1. Wspólne grupy czynników, które można modyfikować w działaniach profilaktycznych 2. Tendencję do współwystępowania (często ta sama osoba przejawia różne zachowania problemowe) 3. Podobne funkcje rozwojowe w okresie dojrzewania

Uwagi końcowe Profilaktyka I°. Najbardziej obiecujące wydaje się tworzenie programów zorientowanych na substancje „torujące drogę” (alkohol, papierosy, ew. marihuanę) w „otoczeniu” długofalowych działań wychowawczo-profilaktycznych Profilaktyka II°. Potrzebne są programy interwencyjne dla młodzieży z grup ryzyka, która używa substancji psychoakt. i przejawia inne ZP

„Mapa” profilaktyki a psychoprofilaktyka Trzy poziomy Profilaktyka I, II i III stopnia Trzy strategie Redukcja - popytu - podaży - szkód Dwa kierunki Zmiany w - jednostkach - środowisku Psychoprofilaktyka - rozwój umiejętności wykonawców (kadry) - wspieranie prawidłowego rozwoju i redukowanie głównie wewnętrznych przyczyn zaburzeń

Piśmiennictwo Brzezińska A. Trempała J. (2000) Wprowadzenie do psychologii rozwoju. [w:] J. Strelau (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 1., Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Gdańsk, 229-283 Gaś Z. (1997) Profilaktyka w szkole [w:] B. Kamińska-Buśko (red.) Zapobieganie uzależnieniom uczniów. CMPP-P, Warszawa, 55-104 Sęk H. (1991) Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki [w:] H. Sęk (red.) Społeczna psychologia kliniczna. PWN, Warszawa, 472-503.

Podstawy naukowej profilaktyki. Opóźnianie inicjacji Źródło: Instytut Psychiatrii i Neurologii w W-wie

Podejście populacyjne Obiektem działań profilaktycznych jest populacja (zbiorowość) np. populacja dzieci i młodzieży z danego obszaru Celem jest redukcja liczby niekorzystnych zachowań (np. używania substancji psychoaktywnych) i poprawa „stanu” zdrowia zbiorowości Formą są działania o szerokim zasięgu

Specyfika podejścia populacyjnego Koncentracja na problemach zdrowia publicznego; dotyczy zagrożeń o znacznym stopniu rozpowszechnienia np. problemy alkoholowe, palenie tytoniu Do konstruowania interwencji stosuje się wiedzę o czynnikach ryzyka i czynnikach chroniących oraz teorie wyjaśniające mechanizmy ich działania

CZYNNIKI RYZYKA Właściwości jednostek środowiska WIĄŻĄ SIĘ Z DUŻYM RYZYKIEM wystąpienia chorób lub problemów dłuższym czasem ich trwania i nasilenia

odporność na działanie czynników ryzyka CZYNNIKI CHRONIĄCE Właściwości jednostek środowiska WZMACNIAJĄ potencjał zdrowotny odporność na działanie czynników ryzyka

Przykład wykorzystania wiedzy o czynnikach ryzyka Jednym z największych problemów zdrowia publicznego są choroby układu krążenia (I miejsce na liście przyczyn przedwczesnej umieralności) Badania epidemiologiczne wyraźnie wskazywały na grupę kilku czynników Ta wiedza posłużyła do podjęcia interwencji profilaktycznej

Druga rewolucja zdrowotna Czynniki ryzyka Czynniki chroniące palenie tytoniu wadliwa dieta (cholesterol) nadciśnienie tętnicze „siedzący” tryb życia (nadwaga) duży stres (wzór zachowania typu A) redukcja palenia racjonalna dieta kontrola nadciśnienia aktywność ruchowa sposoby radzenia sobie ze stresem ZDROWY STYL ŻYCIA Strategia

Sukcesy profilaktyki chorób krążenia W USA, latach 70-tych kontrola klasycznych czynników ryzyka aż w 60% przyczyniła się do spadku umieralności z powodu zawału serca poprawa jakości opieki medycznej odpowiadała tylko za 30% redukcji umieralności

Pytanie Na czym polegała pierwsza rewolucja zdrowotna i kiedy miała miejsce?

Ważne pytania Czy podobne sukcesy można osiągnąć w profilaktyce używania substancji psychoaktywnych ? Co wiemy o czynnikach ryzyka/ chroniących niepożądanych zachowań dzieci i młodzieży? Jakie strategie profilaktyczne są stosowane w podejściu populacyjnym?

Dlaczego młodzi używają substancji psychoaktywnych? Bo już właśnie zaczęli to robić Wcześniejsze picie alkoholu jest jednym z najsilniejszych predyktorów późniejszego picia - znacznie silniejszym niż wiele zmiennych uważanych powszechnie za silne czynniki ryzyka

Dlaczego zajmujemy się inicjacją? Bo wczesny wiek inicjacji jest jednym z silniejszych predyktorów późniejszych problemów alkoholowych (Hawkins i wsp. 1997, Grant 1998) Jakich? zachowania ryzykowne, nadużywanie, uzależnienie, problemy ze zdobyciem wykształcenia

Predyktory picia alkoholu wiek 10-11 lat wiek 14-15 lat Inne czynniki psychospołeczne Płeć Ilość i częstość picia alkoholu Postawy Wyniki w szkole Picie rówieśników Picie rodziców Picie alkoholu

Czynniki zwiększające ryzyko inicjacji i używania substancji psychoaktywnych Posiadanie kolegów, którzy piją , palą lub używają (spotykanie się z ofertami i namowami), Spostrzeganie u rówieśników i innych ważnych osób (np. rodziców) akceptacji dla „używania”, Pozytywne oczekiwania co do skutków działania danej substancji na samopoczucie/funkcjonowanie Wcześniejsze używanie jednej z substancji

CZYNNIKI CHRONIĄCE Jasne oczekiwania rodziców dotyczące niepicia, zasady domowe, monitorowanie Pozytywne zaangażowanie w życie szkoły, rodziny, kościoła, zajęcia pozalekcyjne Konstruktywni koledzy (akceptujący normy) Wysoki poziom umiejętności społecznych Cechy indywidualne (inteligencja, temperament, samokontrola)

Opóźnianie (zapobieganie) inicjacji Czynniki Koledzy, którzy „używają” Spostrzeganie postaw aprobujących używanie Pozytywne oczekiwania Wcześniejsze doświadczenia Działania Włączenie rodziców do profilaktyki Jednoznaczny przekaz „nie używaj” Korygowanie oczekiwań Rozpoczynanie działania przed inicjacją

NIE MA nic bardziej praktycznego niż dobra teoria

Dlaczego używają? Młodzi ludzie używają substancji psychoaktywnych, bo uczą się tego na podstawie obserwacji i w kontaktach społecznych (zarażają się tym) Zastosowanie teorii uczenia, a w szczególności teorii społecznego uczenia się / teorii uczenia się obserwacyjnego

Uczenie odporności Profilaktyka Interpretacja Kształtowanie psychologicznej odporności na wpływy społeczne zachęcające do używania substancji psychoaktywnych Interpretacja Używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież jest społecznie wyuczonym zachowaniem które utrwala się na skutek wzmocnień psychologicznych społecznych i farmakologicznych

Dlaczego używają? Bo spostrzegają akceptację dla „używania” u ważnych osób z otoczenia społecznego np. u: rówieśników, rodzeństwa, liderów rodziców, wychowawców, trenerów itd. popularnych postaci z życia publicznego: aktorów, piosenkarzy, sportowców itd.

Podejście normatywne Interpretacja Profilaktyka Udział liderów rówieśniczych, rodziców, mediów i społeczności we wzmacnianiu norm przeciwnych używaniu Korygowanie błędnych przekonań młodzieży na temat akceptacji i rozmiarów używania Interpretacja Używanie substancji psychoaktywnych przez młodzież zależy w dużym stopniu od: spostrzeganej aprobaty/ dezaprobaty dla tych zachowań u znaczących osób np. rówieśników, rodziców, idoli młodzieżowych

Dlaczego używają? Bo już właśnie zaczęli to robić.

Teoria substancji „torujących drogę” (Kandel) Angażowanie się młodzieży w używanie substancji ma charakter fazowy. Fazy używania: słabsze alkohole mocniejszy alkohol i/lub papierosy  marihuana  inne narkotyki Alkohol, papierosy i ew. marihuana to substancje „torujące drogę” dla używania innych narkotyków

Konsekwencje koncepcji substancji „torujących drogę” Interpretacja Używania substancji psychoaktywnych przez młodzież ma charakter fazowy Młodzież zaczyna od alkoholu i papierosów Profilaktyka Opóźnianie pierwszych eksperymentów z alkoholem, papierosami i ew. marihuaną Rozpoczynanie działań profilaktycznych przed inicjacją, w wieku 10-12 lat

Schemat wykorzystywany w podejściu populacyjnym Teoretyczne mechanizmy działania czynników Teorie Czynniki ryzyka i czynniki chroniące Badania Strategie skutecznego wpływu na czynniki ryzyka i czynniki chroniące Programy

Czynnik ryzyka Interwencja Posiadanie kolegów, którzy używają substancji Interwencja Program z aktywnym udziałem rodziców rozmowy o bezpośrednich skutkach używania, monitorowanie czasu wolnego wzmacnianie domowych reguł, poznawanie kolegów dziecka i ich rodziców Częstsze wybieranie kolegów, którzy nie piją, nie palą, itd Ograniczenie nowych przypadków inicjacji lub redukcja używania

Strategie populacyjne Uczenie odporności na negatywne wpływy społeczne (psychologiczna szczepionka) Edukacja normatywna - wzmacnianie normy „nie pij”, „nie pal”, „nie ćpaj” Opóźnianie (zapobieganie) inicjacji używania substancji psychoaktywnych

Zachowania ryzykowne dla zdrowia Chłopcy Dziewczęta Zachowania ryzykowne 11 lat 13 lat 15 lat 11 lat 13 lat 15 lat Palenie tytoniu codziennie lub co najmniej 1 raz w tyg. 1,9 5,1 18,5 0,6 4,8 14,2 Picie piwa codziennie lub w każdym tygodniu 1,2 3,8 14,9 0,5 2,2 5,1 Więcej niż 1 epizod upicia się w życiu 4,5 12,8 42,0 1,4 8,5 27,4 Palenie marihuany w ostatnich 12 miesiącach - - 18,5 - - 8,7 Udział w bójce więcej niż 1 raz w ostatnich 12 miesiącach 41,8 35,8 28,7 11,2 9,0 6,8

Stosowanie diet odchudzających przez młodzież z prawidłową masą ciała

Piśmiennictwo Alkohol a Zdrowie 28. (2002) IX Raport Specjalny dla Kongresu USA. Rozdział Prewencja problemów alkoholowych PARPA, Warszawa,490-546. Gniazdowski A. (1990) Zachowania zdrowotne - strategiczny problem ochrony zdrowia. [w:] A. Gniazdowski (red.) Zachowania zdrowotne. Instytut Medycyny Pracy, Łódź, 9-22.

Ewaluacja programów profilaktycznych Żródło: Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Kłopoty z ewaluacją Wzrasta Jednocześnie zapotrzebowanie obserwuje się na badania ewaluacyjne - nacisk sponsorów na ewaluację Jednocześnie obserwuje się duże trudności w stosowaniu metod ewaluacji w praktyce

Czynniki sprzyjające ewaluacji programów społecznych Nieustanna „modernizacja” współczesnego szybko zmieniającego się społeczeństwa - reformy Dokuczliwe problemy społeczne, takie jak: bezrobocie, przestępczość, narkomania, alkoholizm, ubóstwo, choroby cywilizacyjne itd Ograniczone środki publiczne na rozwiązywanie tych problemów

Główne bariery ewaluacji programów społecznych Psychologiczne - niechęć, brak zainteresowania, lek przed negatywną oceną, brak doświadczeń i umiejętności Techniczne - brak podręczników, narzędzi, ogólnie niska znajomość procedur ewaluacyjnych Finansowe - niewielkie środki na ewaluację, duża czasochłonność i pracochłonność ewaluacji

Do czego przydaje się ewaluacja? Do konstrukcji programu Do podnoszenia jakości własnej pracy Do eliminowania błędów i skutków niepożądanych Do oceny skutków programu Do „walki” o pieniądze na własne programy Do upowszechniania programów na „rynku”

Co to jest ewaluacja programu profilaktycznego? Ocena wartości programu Zbieranie i wykorzystywanie informacji w celu odpowiedzi na pytanie/a dotyczące programu Zbieranie informacji, po to aby je wykorzystać do planowania, modyfikowania i oceny wartości programu oraz ewentualnego usunięcia negatywnych skutków ubocznych

Rodzaje pytań ewaluacyjnych 1. O podstawy i założenia programu ( np. czy są dane empiryczne świadczące o skuteczności takiego podejścia) 2. O nakłady rzeczowe i osobowe (np. ile czasu należy poświęcić na przygotowanie realizatorów tego programu) 3. O przebieg realizacji programu (np. ilu rodziców naprawdę wzięło udział w zajęciach edukacyjnych) 4. O skuteczność (np. czy zmniejszył się odsetek młodzieży, która pije alkohol) 5. O efektywność (np. ile w przeliczeniu na jednego uczestnika kosztowało osiągnięcie danego skutku)

Schemat programu a pytania ewaluacyjne Podstawy Zasoby Program Wyniki bezpośred. Wyniki odroczone Ewaluacja procesu Pytania o nakłady i proces realizacji programu Ewaluacja wyników Pytania o doraźne i odroczone skutki Ekspertyza Pytania o założenia Analiza kosztów - efektywność Pytania o stosunek nakładów do efektów

Przykład wykorzystania schematu programu

Przykład wykorzystania schematu programu

Poziomy ewaluacji a pytania ewaluacyjne Pytania o podstawy Ekspertyza Ewaluacja procesu Ewaluacja wyników Analiza kosztów Pytania o realizację programu Pytania o efekty programu Pytanie o koszty w porównaniu z wynikami

Trzy poziomy ewaluacji (ze względu na rodzaje pytań)

Dwa rodzaje ewaluacji (ze względu na cel ewaluacji) Ewaluacja sumatywna Służy do oceny skutków programu podsumowania jego ogólnej wartości ( stosowana przed upowszechnieniem programu) Ewaluacja formatywna Służy głównie do podejmowania decyzji dotyczących programu, (np. doskonalenia eliminowania błędów, wprowadzania modyfikacji itd.)

Ewaluacja (ze względu na jej wykonawców) Ewaluacja zewnętrzna Dokonywana przez ludzi niezwiązanych z programem (zewnętrznych ekspertów) Auto-ewaluacja (ew. wewnętrzna) Ewaluacja jest integralną częścią programu, wykonywaną przez samych realizatorów

Dalsze kroki w ewaluacji własnych programów 0. Wybór pytań kluczowych 1. Ustalenie sposobu zbierania informacji 2. Wybór lub zaprojektowanie „narzędzi” 3. Skoordynowanie badań z działaniami 4. Zbieranie danych 5. Analiza danych i opracowanie wyników 6. Prezentacja wyników i wniosków (zespołowi, sponsorowi, światu)

Piśmiennictwo Boyd G. (1995): Badania ewaluacyjne w USA. Problemy metodologiczne. Alkoholizm i Narkomania 2(19); 9-35. Brzezińska A., Brzeziński J. (2001): Metodologiczne problemy ewaluacji programów profilaktycznych stosowanych wobec młodzieży. [w:] Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, pod red. J. Grzelaka i M. Sochockiego, Pracownia Profilaktyki Problemowej, Warszawa, 117-145.

Zmiany w prawie polskim na rzecz zwiększenia ochrony małoletnich w sieci Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania Kancelaria Prezesa Rady Ministrów Warszawa, 29 września 2009 r.

Zespół ds. przeciwdziałania dyskryminacji małoletnich w elektronicznych środkach masowego przekazu Powołany dnia 11 września 2008 r. decyzją Pełnomocnika Rządu do Spraw Równego Traktowania Skład zespołu: Przewodniczący Zespołu - Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Pełnomocnik Rządu do Spraw Równego Traktowania Elżbieta Radziszewska Zastępca Przewodniczącego - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Igor Dzialuk Sekretarz Zespołu – przedstawiciel Biura Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania, kierujący pracami podzespołów tematycznych, Rafał Lew- Starowicz Członkowie - blisko 70 instytucji publicznych i organizacji pozarządowych, w skład których wchodzą:

Przedstawiciele stacji telewizyjnych: Telewizja Polska S.A, TVN S.A., MTV Networks, Telewizja Puls Sp. z o.o., Telewizja Polsat, TV4, P4 Sp. z o.o., Tele 5, Telewizja ITV Przedstawiciele portali internetowych: Epuls, interia.pl, grono.net, o2.pl sp.z o.o., wp.pl, onet.pl Przedstawiciele operatorów telefonii komórkowych: PTK Centertel, Polkomtel S.A, Telekomunikacja Polska S.A., Orange

Przedstawiciele Organizacji Pozarządowych: Komitet Ochrony Praw Dziecka, Polski Komitet ds. UNESCO, UNICEF, Fundacja Dzieci Niczyje, Naukowo Akademicka Sieć Komputerowa, Zespół Dyżurnet.pl, Przedstawiciele Producentów Oprogramowania Interaktywnego, Polskie Towarzystwo Badania Gier, Fundacja Kidprotect, Porozumienie „Dzieci pod Ochroną”, Stowarzyszenie Producentów i Dystrybutorów Oprogramowania Rozrywkowego, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Grupa Telekomunikacja Polska, Fundacja Grupy TP, UPC Polska Sp. z o.o., Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji, Google, Microsoft, IBM Polska, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Polska Izba Wydawców Pracy, Fundacja ABCXXI – „Cała Polska Czyta Dzieciom”

Zespół ds. przeciwdziałania dyskryminacji małoletnich w elektronicznych środkach masowego przekazu Podzespół ds. zmian legislacyjnych, Podzespół ds. kampanii edukacyjnych i medialnych, Podzespół ds. bezpieczeństwa internetowego i oprogramowania interaktywnego, Podzespół ds. bezpieczeństwa telefonicznego, Podzespół ds. regulacji telewizyjnych.

Podzespół ds. zmian legislacyjnych Zadania: dostosowanie prawa polskiego do unijnego w zakresie ochrony małoletnich, opracowanie propozycji przepisów mających na celu skuteczne zwalczanie pornografii dziecięcej i pedofilii oraz treści rasistowskich, adaptacja rozwiązań mających na celu ułatwienie działania na rzecz bezpieczeństwa dzieci instytucjom, zajmujących się tą tematyką, wypracowanie treści porozumień pomiędzy rządem RP a dostawcami usług internetowych, na rzecz zwiększania bezpieczeństwa małoletnich, współpraca międzynarodowa.

Najnowsze rządowe rozwiązania legislacyjne: 1. Ustawa o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw Dz.U. 2008 nr 214 poz. 1344 Dnia 24 10 2008 r. uchwalił sejm 18-12-2008 weszła w życie

w art. 202: po § 4a dodaje się § 4b w brzmieniu: „§ 4b. Kto produkuje, rozpowszechnia, prezentuje, przechowuje lub posiada treści pornograficzne przedstawiające wytworzony albo przetworzony wizerunek małoletniego uczestniczącego w czynności seksualnej podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”, § 5 otrzymuje brzmienie: „§ 5. Sąd może orzec przepadek narzędzi lub innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstw określonych w § 1- 4b, chociażby nie stanowiły własności sprawcy.”;

w art. 101 dodaje się § 4 w brzmieniu: „§ 4. Przedawnienie karalności przestępstw określonych w art. 199 § 2 i 3, art. 200, art. 202 § 2 i 4 oraz art. 204 § 3, jak również przestępstw określonych w art. 197, art. 201, art. 202 § 3, art. 203 i art. 204 § 4, w przypadku gdy pokrzywdzonym jest małoletni — nie może nastąpić przed upływem 5 lat od ukończenia przez pokrzywdzonego 18 lat.”; (rodzaje przestępstw: prezentowanie treści pornograficznych małoletniemu, obcowanie płciowe z małoletnim, nakłanianie do prostytucji, rozpowszechnianie treści pornograficznych z udziałem małoletniego)

2. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw 23.09.2009 r. odbyło się drugie czytanie druk nr 1394 25.09.2009 r. września projekt przyjął w głosowaniu SejmRP (400 posłow za 1 przeciw)

po art. 202 dodaje się art. 202a i art. 202b w brzmieniu: § 1. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem osoby bez jej zgody, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Kto sprowadza, przechowuje lub posiada treści pornograficzne z udziałem osoby, która nie wyraziła zgody na utrwalanie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

„Art. 93. Sąd może orzec przewidziany w tym rozdziale środek zabezpieczający związany z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym lub skierowaniem na leczenie ambulatoryjne tylko wtedy, gdy jest to niezbędne, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego związanego z jego chorobą psychiczną, zaburzeniami preferencji seksualnych, upośledzeniem umysłowym lub uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego; przed orzeczeniem tego środka sąd wysłuchuje lekarzy psychiatrów oraz psychologa, a w sprawach osób z zaburzeniami preferencji seksualnych także lekarza seksuologa.”;

w art. 95a: a) § 1 otrzymuje brzmienie: „§ 1. Skazując sprawcę na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo skierowane przeciwko wolności seksualnej, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, sąd może orzec umieszczenie sprawcy, po odbyciu tej kary, w zakładzie zamkniętym albo skierowanie go na leczenie ambulatoryjne, w celu przeprowadzenia terapii farmakologicznej lub psychoterapii, zmierzających do zapobieżenia ponownemu popełnieniu takiego przestępstwa, w tym w szczególności poprzez obniżenie jego zaburzonego popędu seksualnego. Terapii farmakologicznej nie stosuje się, jeżeli jej przeprowadzenie spowodowałoby niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego.”,

po art. 191 dodaje się art. 191a w brzmieniu: „Art. 191a. § 1. Kto utrwala wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej używając w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu albo wizerunek nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody rozpowszechnia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.”;

po art. 200 dodaje się art. 200a i 200b w brzmieniu: „Art. 200a. § 1. Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 lub art. 200, jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Kto za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 200b. Kto publicznie propaguje lub pochwala zachowania o charakterze pedofilskim, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”;

Art. 202b. Kto rozpowszechnia obraz nagiej osoby bez jej zgody, utrwalony z użyciem przemocy, przez nadużycie zaufania lub podstępem, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.”;

25.09.2009 r. Sejm przyjął nowelizację 3. Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy o Policji 23.09.2009 r. odbyło się drugie czytanie nr projektu 1276 25.09.2009 r. Sejm przyjął nowelizację

• po art. 202 dodaje się art. 202a w brzmieniu: „Art. 202a. Kto w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 lub art. 200, jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych z udziałem małoletniego poniżej 15 lat, nawiązuje kontakt z małoletnim za pośrednictwem systemu teleinformacyjnego lub sieci telekomunikacyjnej i podejmuje czynności zmierzające do spotkania z nim, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”.

W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 t. - Kodeks Karny Wykonawczy w art. 201: a) po § 2 dodaje się § 2a–2c w brzmieniu: „§ 2a. Wykonując orzeczenie o zastosowaniu środka zabezpieczającego określonego w art. 95a Kodeksu karnego, sąd, po zasięgnięciu opinii, odpowiedniej w sprawach seksuologii sądowej, jednostki organizacyjnej utworzonej lub nadzorowanej przez ministra właściwego do spraw zdrowia, wskazuje zakład, o którym mowa w art. 200 § 3a albo 3b, i przesyła odpis orzeczenia, wraz z poleceniem doprowadzenia sprawcy, właściwej jednostce Policji lub właściwemu organowi wojskowemu, a odpis orzeczenia i polecenie przyjęcia – kierownikowi właściwego zakładu zamkniętego.”.

W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277,z późn. zm.6)) art. 19 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie: „2) w przypadku przestępstw określonych w art. (…) art. 200, art. 200a,(…)”. gdy inne środki okazały się bezskuteczne albo zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że będą nieskuteczne lub nieprzydatne, sąd okręgowy, na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego albo na pisemny wniosek komendanta wojewódzkiego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego miejscowo prokuratora okręgowego, może, w drodze postanowienia, zarządzić kontrolę operacyjną (podkreślenie - R.L.).

Aktualne propozycje zmiany prawa: Karalność oglądania (jeśli pliki z pornografią dziecięcą są w pamięci tymczasowej komputera , tak jest w Wielkiej Brytanii), podniesienie wieku ochrony dziecka, nie wiadomo jeszcze jakie działania zostaną uznane przez sądy, za działania o charakterze pedofilskim, czy nie trzeba będzie doprecyzować uchwalonego zapisu, karanie za nakłanianie do popełnienia samobójstwa.