Systemy wyborcze państw UE Zajęcia nr 1 Krótka historia wyborów i rządów polskich po 1989 roku dr Michał Urbańczyk mur@amu.edu.pl Katedra Doktryn Polityczno-Prawnych i Filozofii WPiA UAM Poznań

4 czerwca 1989 roku pierwsze, częściowo wolne wybory po 1945 roku w Polsce. Niska frekwencja – jedynie 62% uprawnionych. Sukces obozu solidarnościowego i porażka obozu komunistycznego: - Solidarność na 161 miejsc, które wynegocjowała przy okrągłym stole obsadziła w pierwszej turze 160 mandatów, - klęska rządowej listy krajowej (czołowi funkcjonariusze PRL-u),

Solidarność tworzy OKP (Obywatelski Klub Parlamentarny), Lipiec 1989 r. - artykuł Adama Michnika „Wasz prezydent, nasz premier” – propozycja podziału władzy między OKP i PZPR, 19 lipiec 1989 r. - wybory prezydenta – pośrednie (Zgromadzenie Narodowe): gen. Wojciech Jaruzelski (PZPR), Premierem pozostaje Mieczysław Rakowski (PZPR),

7 sierpień 1989 r. – Lech Wałęsa proponuje dotychczasowym partiom satelickim PZPR czyli ZSL i SD koalicję z OKP w celu utworzenia rządu, Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem w bloku państw demokracji ludowej (koalicja OKP, ZSL, SD, plus 5 ministrów z PZPR, m.in. MSW i MON).

Tadeusz Mazowiecki (sierpień 1989 –grudzień 1990) http://blogi.newsweek.pl/Tekst/polityka-polska/679717,marcin-celinski-premierow-po-1989-roku-bylo-wielu-mazowiecki-byl-jeden.html http://www.polskieradio.lu/glowna/tadeusz-mazowiecki-nie-zyje/ http://www.se.pl/tadeusz-mazowiecki-rodzina,135959/

Dekompozycja obozu solidarnościowego i „wojna na górze” Początek 1990 r. – podział obozu solidarnościowego na : „familia” Bronisława Geremka, Jacka Kuronia i Adama Michnika, „świta” Tadeusza Mazowieckego, „dwór” Lecha Wałęsy. Rozpad obozu solidarnościowego, powstają partie: Porozumienie Centrum (PC), Ruch Obywatelski Akcja Demokratyczna (ROAD).

http://news.money.pl/artykul/rzad;tadeusza;mazowieckiego;to;symbol;przemian;ustrojowych,168,0,1409960.html http://m.natemat.pl/d0f186534e5982da58d16fd6347d1d95,640,0,0,0.jpg http://bi.gazeta.pl/im/34/b1/f4/z16036148Q,1991-rok--Studio-wyborcze--Od-lewej-Wlodzimierz-Ci.jpg http://bi.gazeta.pl/im/08/82/f5/z16089608Q,1989-r---poslowie-Bronislaw-Geremek-i-Jacek-Kuron-.jpg

1990 – I wolne wybory prezydenckie wygrywa Lech Wałęsa, Do II tury przechodzi także Stan Tymiński (reemigrant z Kanady zdobywa aż 23,1 % głosów), Inni kandydaci: Tadeusz Mazowiecki (przegraną uznał za brak zaufania społecznego i złożył dymisję z funkcji premiera) Roman Bartoszcze (PSL) Włodzimierz Cimoszewicz (formalnie bezpartyjny, wspierany przez postkomunistów) Leszek Moczulski (prawicowa Konfederacja Polski Niepodłegłej – KPN) https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/5c/f3/50/5cf3509e4c6df24f949441176447b942.jpg http://i.wp.pl/a/f/jpeg/27629/egzotyczni_kandydaci_2.jpeg

Prezydent Lech Wałęsa (1990-1995) http://www.architectsofpeace.org/media/architects/lech-walesa.jpg http://bi.gazeta.pl/im/5/5427/z5427635Q,22-grudnia-1990--Lech-Walesa-z-malzonka-w-Sejmie--.jpg http://famousface.us/wp-content/gallery/lech-walesa/lech-walesa-6.jpg

Nowym premier zostaje Jan Krzysztof Bielecki (Kongres Liberalno- Demokratyczny KL-D) – otrzymuje wotum zaufania większością głosów posłów OKP oraz części głosów postkomunistów.

Jan Krzysztof Bielecki styczeń1991 - grudzień1991 http://zbigniewwozniak.pl/galerie/2/d31d5398b8c074f7c1412caba8532b07.jpg http://tvp.info/magazyn/jak-sie-zmienili/jan-krzysztof-bielecki/7363513 http://podlaskie.regiopedia.pl/zdjecie/donald-tusk-i-jan-krzysztof-bielecki-123679

27 październik 1991 – I całkowicie wolne wybory parlamentarne, B. niska frekwencja – 43,2 % uprawnionych, Zwycięstwo Unii Demokratycznej (12,3% głosów), do Sejmu wchodzi 29 (!) ugrupowań (11 zdobyło po 1(!) mandacie).

Podział mandatów w sejmie I kadencji

1991 – 1993 – okres bez 5% procentowego progu wyborczego, koalicje rządowe liczące po kilkanaście klubów i kół parlamentarnych, rozdrobniony parlament, rządy kończą swój żywot po max. kilkunastu miesiącach, 0d 1993 roku – obowiązuje próg wyborczy (5%i 8%) – koalicje tworzone są przez dwie, trzy partie, od 1997 obowiązuje konstruktywne wotum nieufności – znacząco wydłuża się okres władzy jednego premiera,

http://www.wszpwn.com.pl/pl/mapy-plany-wykresy-do-pobrania/wykresy-i-schematy.html

Tworzy go koalicja PC, ZChN, KL-D, KPN, Porozumienie Ludowe, Po dwóch miesiącach negocjacji koalicyjnych utworzono rząd Jana Olszewskiego (Ruch Odbudowy Polski ROP), Tworzy go koalicja PC, ZChN, KL-D, KPN, Porozumienie Ludowe, Poza koalicją wyborczą pozostaje UD, SLD, rząd powstaje wbrew woli prezydenta Wałęsy) ZChN – Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe

Jan Olszewski grudzień1991 - czerwiec1992 http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/56,114884,11846594,_Noc_teczek___jak_do_niej_doszlo_i_co_robili_glowni.html http://fakty.interia.pl/galerie/historia/4-czerwca-1992-noc-teczek-i-upadek-rzadu-olszewskiego-zdjecie,iId,1042954,iAId,73648 http://grafik.rp.pl/g4a/746676,363141,9.jpg

Lustracja Macierewicza i „wojna na teczki” http://bi.gazeta.pl/im/1c/4d/f4/z16010524Q,Janusz-Korwin-Mikke-w-1991-roku.jpg 28 maja 1991 – na wniosek Janusza Korwin-Mikkego (UPR) sejm przyjmuje uchwałę, w której upoważnia ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza do podania informacji o współpracy z UB i SB (prl-owskie służby specjalne) osób pełniących najwyższe funkcje publiczne. http://m.natemat.pl/74aa4a7eaa0a3b6ecf30ca83e38e8cf3,641,0,0,0.jpg

W. Roszkowski, „Najnowsza historia Polski 1980-2001, Warszawa 2003, s „Urban nie ukrywał, że rewelacje pisma oparte były na danych z tego źródła. W tym sensie ujawnienie tajnych współpracowników peerelowskiego MSW odebrałoby dawnym komunistom poważną broń i oczyściłoby aparat nowego państwa z osób podlegających naciskom dawnych służb. Jednak pośpiech w wykonaniu uchwały sejmowej zemścił się na wykonawcach akcji lustracyjnej. 4 VI, po dramatycznej nocnej debacie, sejm odwołał rząd Olszewskiego. Nastąpiło to po tym, jak minister Macierewicz przesłał najwyższym władzom państwowym dwie listy osób, o których informacje znajdowały się w archiwach MSW. Zawierały one nazwiska m.in. Wałęsy i Chrzanowskiego. Choć Macierewicz zastrzegał, że nie są to listy agentów UB i SB, wykazy te i sposób ich prezentacji tak zostały zinterpretowane. Lustracja Macierewicza została więc przeprowadzona niedbale, co skompromitowało tę ideę na parę lat”.

Misję utworzenia rządu otrzymuje Waldemar Pawlak (PSL), Nie udaje mu się sformować koalicji, Inicjatywę przejmuje UD – powstaje koalicja ośmiu: ZChN, Porozumienie Ludowe (PL), Stronnictwo Ludowo-Demokratyczne, Partia Chrześcijańskich Demokratów, NSZZ „Solidarność”, UD, KL-D, Polski Program Gospodarczy

Waldemar Pawlak czerwiec 1992 - lipiec1992 http://www.fejsik.pl/Waldemar-Pawlak-na-Facebooku-Zaprosicie-a233 http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/440883,jaki-byl-sejm-wybrany-w-pierwszych-demokratycznych-wyborach,id,t.html http://tvp.info/magazyn/jak-sie-zmienili/waldemar-pawlak/1027440/1992--biala-marynarka-ciemny-krawat-waldemar-pawlak-zadaje-szyku-w-sejmowych-korytarzach-fot-archpapjaroslaw-satchowicz/1027517

Hanna Suchocka lipiec 1992 – październik 1993 http://kobiety.szejnfeld.pl/2012/01/23/premier-suchocka-uhonorowana-przez-bcc/ http://tvp.info/magazyn/kartka-z-kalendarza/hanna-suchocka-zostala-premierem/7943133 http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,105226,11302865,Polki_w_liczbach.html

Wotum nieufności składają posłowie NSZZ „Solidarności, Z koalicji wychodzi PL, Koalicja rządowa przegrywa 1 (!) głosem głosowanie o odrzucenie wotum nieufności, Rząd Hanny Suchockiej upada, Prezydent Wałęsa rozwiązuje sejm i zarządza nowe wybory

Frekwencja wyniosła 52% uprawnionych, Wybory wygrywa SLD (20,4% głosów), Wskutek rozbicia prawicy i wprowadzenia progu wyborczego do sejmu dostaje się jedynie 6 partii, Większość partii prawicowych nie uzyskuje żadnego mandatu (ponad 30% głosujących nie miało swych przedstawicieli w sejmie). http://i.wp.pl/a/f/jpeg/27843/urban_msadowskifotorzepa450.jpeg

Wieczór wyborczy (gorąco polecam !!! ;-) https://www.youtube.com/watch?v=afYWtrB-BZg

http://www.wszpwn.com.pl/uploads/640x480/4/898c2d46_sejm_RP_po_wyborach_IX_1993.gif

Koalicję wyborczą i nowy rząd tworzą SLD i PSL. Nowym premierem zostaje Waldemar Pawlak (PSL).

Waldemar Pawlak październik1993 - marzec1995 http://tvp.info/magazyn/po-godzinach/nowe-usta-rzadu-tuska/13565859 http://wyborcza.pl/duzy_kadr/56,131104,12877119,1993,,2.html http://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/waldemar-pawlak-znow-u-wladzy,38835.html

Wskutek konfliktu z prezydentem Wałęsą koalicja SLD-PSL podpisuje nową umowę koalicyjną i wybiera nowego premiera, Zostaje nim Józef Oleksy (SLD), Rozpoczynają się przygotowania do wyborów prezydenckich w 1995,

Józef Oleksy marzec 1995 - luty1996 http://info.wyborcza.pl/temat/wyborcza/afera+olina http://www.fakt.pl/Oleksy-pisze-ksiazke-Czy-pograzy-lewice-,artykuly,58317,1.html http://www.e-vive.pl/byly-premier-jozef-oleksy-goscil-z-wizyta-w-kielcach,pl,3132.html

W wyborach wystartowało 17 (!) kandydatów, Frekwencja w I turze wyniosła 64,7% uprawnionych, Do II tury przeszedł Aleksander Kwaśniewski (SLD) i Lech Wałęsa, II turę wygrywa Aleksander Kwaśniewski. http://www.matras.pl/media/catalog/product/cache/1/image/9df78eab33525d08d6e5fb8d27136e95/w/y/wybierzmy_przyszlosc_IMAGE1_21142_12.jpg

Prezydent Aleksander Kwaśniewski (I kadencja 1995-2000) http://m.natemat.pl/5b27e15ff5f94c6b3e062df52562f3bc,640,0,0,0.jpg http://i.pinger.pl/pgr227/5e86b67a000d38c74c5bd713/aleksander_kwasniewski_zaprzysiezenie_1995.jpeg http://bi.gazeta.pl/im/7/8199/z8199837AA.jpg

Afera „Olina” – „prezydencki” szef MSW Janusz Milczanowski oskarżył J Afera „Olina” – „prezydencki” szef MSW Janusz Milczanowski oskarżył J. Oleksego o szpiegostwo na rzecz Rosji, Dzień później L. Wałęsa opuszcza Belweder, J. Oleksy podał się do dymisji, Nowym premierem wybrano Włodzimierza Cimoszewicza.

Włodzimierz Cimoszewicz luty 1996 - październik1997 http://fakty.interia.pl/polska/news-wyrzuca-cimoszewicza-z-lesniczowki,nId,815815 http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/historia/opracowania/ministrowie_sz_1918_2007/wlodzimierz_cimoszewicz_19_x_2001_5_i_2005;jsessionid=7AD9F86D05B97AAE3102D142E7409265.cmsap2p http://m.dziennik.pl/gospodarka/nieruchomosci/architektura-i-design/pod-jamnikiem-zalamala-sie-podloga-jak-mieszka-cimoszewicz-galeria

Czerwiec 1996 r. na bazie NSZZ „Solidarność” powstaje Akcja Wyborcza „Solidarność” (AWS) jednocząca liczne partie prawicowe, 21 września 1997 r. odbywają się kolejne wybory, Frekwencja wyniosła 47,9 uprawnionych, Wygrywa AWS (33,8%) przed SLD (27,1%,), UW (UD + KL-D) (13,4%), PSL (7,3%) i ROP (5,6%)

http://www.wszpwn.com.pl/uploads/640x480/4/898c2d46_sejm_RP_po_wyborach_IX_1997.gif

Nowy rząd tworzą AWS i UW, Premierem zostaje Adam Buzek.

Jerzy Buzek październik1997 – październik 2001 http://gosc.pl/doc/791310.Nadchodzi-Buzek-1997-r http://forum.gkw24.pl/viewtopic.php?f=13&t=1515&start=120 http://portalwiedzy.onet.pl/124496,1,,,buzek_jerzy,haslo.html

Rząd AWS-UW przeprowadził 4 wielkie reformy: administracyjną, edukacji, zdrowia i emerytalną, Rozpad koalicji AWS i UW – czerwiec 2000 r. to wyjście UW z koalicji i rząd mniejszościowy, Rozpad AWS i UW,

Wybory prezydenckie w 2000 roku w I turze wygrywa Aleksander Kwaśniewski, na bazie popularności Andrzeja Olechowskiego (17,3% głosów) w wyborach prezydenckich z 2000 r. powstaje Platforma Obywatelska (trzej tenorzy: Olechowski, Maciej Płażyński (wcześniej AWS), Donald Tusk (wcześniej UW), Na bazie popularności Lecha Kaczyńskiego jako ministra sprawiedliwości powstaje Prawo i Sprawiedliwość (PIS).

http://www. niepelnosprawni. pl/files/www. niepelnosprawni http://www.niepelnosprawni.pl/files/www.niepelnosprawni.pl/public/zdjecia/wybory_2005/lech_kaczynski.jpg http://pressmix.eu/wp-content/uploads/2013/03/PO-trzej-tenorzy.jpg

Prezydent Aleksander Kwaśniewski (II kadencja 2000-2005) http://i.wp.pl/a/f/jpeg/25093/aleksander_kwasniewski_zaprzysiezenie_1_pap_550.jpeg http://static.300polityka.pl/media/2013/04/dokument_842.jpg

Koalicję tworzy SLD-UP, nowym premierem został Leszek Miller (SLD) http://i.wp.pl/a/f/gif/8789/wykres_2001.gif Wybory do sejmu w 2001 roku wygrywa z olbrzymią przewagą SLD-UP (ponad 41% (!) głosów), Frekwencja wyniosła 46,29%, Koalicję tworzy SLD-UP, nowym premierem został Leszek Miller (SLD) SLD-UP koalicja wyborcza: Sojusz Lewicy Demokratycznej i Unia Pracy

Leszek Miller październik 2001 – maj 2004 http://i.iplsc.com/premier-miller-po-wypadku-odwiedzany-przez-prezydenta-kwasni/0002212PM7531VD6-C116-F4.jpg http://www.se.pl/wydarzenia/kraj/leszek-miller-nie-pojawi-sie-na-slubie-aleksandry-kwasniewskiej-ale-mimo-wszystko-zyczy-szczescia_279904.html http://studioopinii.pl/konrad-szymon-rywacki-leszek-miller-nie-stanie-sie-hitem-lata-ani-nawet-miesiaca/

Rywingate http://historia.org.pl/wp-content/uploads/2015/02/afera-rywina.jpg http://i.iplsc.com/u-gory-lew-rywin-i-aleksandra-jakubowska-u-dolu-sejmowa-komi/0001YXEFN4O4H46J-C116-F4.jpg

Afera Rywina zmienia całkowicie polską scenę polityczną, Obrady komisji śledczej (członkowie to m.in. Jerzy Nałęcz, Jan Maria Rokita, Zbigniew Ziobro, Zbigniew Wasserman), Marzec 2004 - wyjście z SLD grupy Marka Borowskiego, który tworzy Socjaldemokrację Polską (SDPL), powoduje utratę więszkości parlamentarnej przez koalicję SLD-UP – PSL, Powołany zostaje rząd Marka Belki.

Marek Belka maj 2004 – październik 2005 http://www.maku-art.pl/znani-z-karykaturami.html http://www.info-regenten.de/regent/regent-e/poland.htm http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,8089195,Pogrzeb_Algirdasa_Brazauskasa.html

Wybory parlamentarne wygrywa PIS, http://www.polonia.nl/wp-content/uploads/wyniki_wyborow.gif Wybory parlamentarne wygrywa PIS, Mimo zapowiedzi w czasie kampanii nie dochodzi do utworzenia koalicji PO-PIS, Powstaje mniejszościowy rząd Kazimierza Marcinkiewicza.

http://i.wp.pl/a/f/gif/18444/tort_wyborczy.gif

Kazimierz Marcinkiewicz październik 2005 – grudzień 2006 http://2000.vipnews.pl/page,article,aid,11694,index.php http://skomentujzdjecie.blox.pl/resource/Marcinkiewicz_plazy_1115217.jpg http://www.se.pl/wydarzenia/kraj/expose-kaczynskiego-marcinkiewicz-zawiedziony_277702.html

Prezydent Lech Kaczyński (2005-2010) Wybory prezydenckie w 2005 r. wygrywa Lech Kaczyński, który w II turze zwycięża Donalda Tuska. http://s.zwinka.pl/var/img/art/a764_0-d.jpg

Kwiecień 2006 r. – PIS, LPR i Samoobrona podpisują umowę koalicyjną, http://m.natemat.pl/942e82a7e8d1f90557472f7818c21482,640,0,0,0.jpg Luty 2006 r. - PIS zaproponował LPR-owi i Samoobronie podpisanie paktu stabilizacyjnego (poparcie ponad 100 ustaw), Kwiecień 2006 r. – PIS, LPR i Samoobrona podpisują umowę koalicyjną, Lipiec 2006 – K. Marcinkiewicz podaje się do dymisji, Nowym premierem zostaje Jarosław Kaczyński, http://www.marketingwpolityce.zgora.pl/kampaniewyborcze/kampania2005pl/samoobrona/materialy/billboard-lepper-duzy.jpg

Jarosław Kaczyński lipiec 2006 – listopad 2007 http://wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,J-Kaczynski-zwarta-grupa-jedna-linia-prerzad-PiS,wid,10995455,wiadomosc.html?ticaid=112530 http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/847839,Jaroslaw-Kaczynski-PiS-jest-alternatywa-dla-obecnej-wladzy http://www.gazetaprawna.pl/artykuly/685223,kaczynski_wyrusza_w_podroz_po_kraju_bez_glinskiego.html

Wejście do rządu dwóch partii skrajnie populistycznych, dotychczas izolowanych na scenie politycznej, wywołuje ogromne kontrowersje i krytykę, Andrzej Lepper i Roman Giertych otrzymali stanowiska m.in. wicepremierów, Afera Leppera spowodowała wyjście Samoobrony z koalicji, 7 września sejm zdecydował o skróceniu swej kadencji (za głosowali kluby PIS, PO, SLD i PSL)

http://img825.imageshack.us/img825/5289/80380286.jpg

Donald Tusk (II kadencje 2007-2014) http://nowalepsza.blox.pl/2011/10/Mlody-Jarek-i-Donald.html http://wspieramyklub.pl/home/aktualnosci/10759,tusk-mam-zaufanie-do-joanny-muchy.html http://wiadomosci.onet.pl/prasa/pistolecik-i-problemy-z-zoladkiem/wkwg6

Ewa Kopacz (od 1 października 2014) http://i.wp.pl/a/f/jpeg/29761/pap_ewa_kopacz_600.jpeg http://www.zaborcza.pl/wp-content/uploads/2015/01/kopacz-zaborcza.jpg

Koniec cz. I