Testowanie i walidacja metriksów opisujących skład taksonomiczny i obfitość makrofitów w gradiencie presji antropogenicznej Warsaw, October 2010 Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund

Wstępne analizy na rozszerzonej bazie danych: Jeziora położone w promieniu do 100 km od środka zlewni rzeki Wel Badane w latach jezior: - 21 stratyfikowanych - 16 niestratyfikowanych TP jako wskaźnik presji Wybrane metriksy: - ESMI - H - Hmax - Z - Zmax dane log- transformowane Wcześniejsze wyniki

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Macrophyte metricR2R2 RpRegresion equation STRATIFIED LAKES (n=21) ESMI0,28-0,530,0130y = -0, , *x Shannon diversity index (H)ns Max diversity index (Hmax)0,21-0,460,0345y = 0, , *x Colonisation index (Z)0,28-0,530,0170y = -0, , *x Max colonisation depth (Zmax)0,46-0,680,0007y = -0, , *x R 2 =0,28 R 2 =0,46

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Macrophyte metricR2R2 RpRegresion equation NON-STRATIFIED LAKES (n=16) ESMIns Shannon diversity index (H)0,24-0,490,05y = 0, , *x Max diversity index (Hmax)ns Colonisation index (Z)ns Max colonisation depth (Zmax)ns R 2 =0,24

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Poprzednie analizy nie dały dostatecznie wiarygodnych i zadowalających wyników – konieczność rozszerzenia bazy danych do testowania! Zestawienie nowej, niezależnej bazy danych obejmującej: 12 jezior zlewni rzeki Wel (metoda transektów); 83 jeziora wykorzystane w rozprawie doktorskiej AK (Ciecierska 2008, Jusik i Zgoła 2008, Kolada 2009, unpubl.); 105 jezior badanych przez WIOŚ w rutynowym monitoringu jezior w latach Razem 200 jezior z terenu całej Polski, w tym: stratyfikowanych - 88 niestratyfikowanych Dane

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Dla wszystkich jezior zostały wyliczone następujące wskaźniki: Metriksy makrofitowe

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund MIT Wartość troficzna zbiorowisk - WTZ Wartość pokrycia - WP Makrofitowy Indeks Troficzny - MIT

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Zależność pomiędzy wskaźnikiem Z a uproszczonym wskaźnikiem Cmax/2,5: Cmax/2,5 Wskaźnik zasiedlenia Z – stosunek powierzchni pokrytej roślinnością do powierzchni fitolitoralu ograniczonej izobatą 2,5 (tam, gdzie woda płytsza niż 2,5 m) Uproszczony wskaźnik ‘Cmax/2,5’– bezwzględna/średnia maksymalna głębokość kolonizacji podzielona przez 2,5 m BEZWZGLĘDNA MAKSYMALNA ŚREDNIA MAKSYMALNA

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Jako parametry presji rozpatrywane były podstawowe wskaźniki eutrofizacji (średnia z 3 pobórów w sezonie: IV, VII, VIII) Współrzędne czynnikowe przypadków na podstawie korelacji z PCA1 jako parametr presji Czynn 1Czynn 2Czynn 3Czynn 4 LogSD 0, , , , LogTN -0, , , , LogTP -0, , , , LogChla -0, , , , Parametry presji

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund TP

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund TP

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Chla

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Chla

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund PCA1

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund PCA1

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Best responding metrics SKŁAD TAKSONOMICZNY OBFITOŚĆ

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Wnioski WSKAŹNIKI OPISUJĄCE SKŁAD TAKSONOMICZNY:  Najbardziej obiecujące: - Makrofitowy Indeks Troficzny (MIT_BB), - liczba taksonów roślinności zanurzonej (No taxa ZAN) - udział powierzchni zbiorowisk hydrofitów (%ZAN+NYMP)  Najsłabsze: - udział powierzchni zbiorowisk hydrofitów (%NYMP, %POTA) - liczba taksonów (No_taxa), - wskaźniki różnorodności fitocenotycznej (H, Hmax) – UWAGA!!! To one mogą osłabiać siłę diagnostyczną multimetriksa ESMI!!! WSKAŹNIKI OPISUJĄCE OBFITOŚĆ: - wszystkie spośród testowanych podobnie (z podobną silą) reagują na presję! Być może warto rozpatrzeć modyfikację wskaźnika ESMI – uzupełnienie lub zamiana H i Hmax na MIT_BB ???

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Zależności w typach Siła diagnostyczna metriksów makrofitowych w gradiencie PCA1 w podziale na jeziora stratyfikowane (S) i niestratyfikowane (NS)

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Zależności w typach

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Zależności w typach Siła diagnostyczna metriksów makrofitowych w gradiencie PCA1 w podziale na jeziora głębokie (RG) i płytkie (RP)

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Zależności w typach

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Ocena wg ESMI Być może warto również zweryfikować/zmodyfikować granice klas ???

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Weryfikacja granic klas Poszukiwanie „punktów krytycznych” w samej konstrukcji wskaźnika oceny… …i/lub poza nią:

Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund Co dalej?? Czy siła diagnostyczna ESMI w obecnej formie jest wystarczająca czy wskaźnik należy zmodyfikować, np. poprzez uzupełnienie lub zamianę H i Hmax (komponent ‘skład taksonomiczny’) innym, np. MIT? Czy weryfikujemy typologię biotyczną jezior na podstawie makrofitów? Czy weryfikujemy i ustalamy nowe granice klas stanu ekologicznego dla obecnego lub zmodyfikowanego ESMI? Po ostatecznym ustaleniu metriksów/multimetriksa i granic klas należy oszacować wiarygodność oceny i ryzyko błędnej klasyfikacji przy zastosowaniu przetestowanej rekomendowanej metody

Dziękuję za uwagę !!! Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych / Polish-Norwegian Research Fund