mgr Małgorzata Grześków PODSTAWY PRAWA PRACY mgr Małgorzata Grześków

UMOWA O PRACĘ - RODZAJE umowa na czas nieokreślony – umowa typowa, zawiera największe gwarancje dla pracownika, nie wskazuje terminu końcowego umowa na czas określony – zawarta na okres wskazany kalendarzowo/do momentu określonego zdarzenia, które ma nastąpić w przyszłości; co do zasady przepisy nie wskazują na jaki max okres może zostać zawarta, ale zbyt długi okres może zostać uznany za nadużycie prawa oraz art. 251 k.p. (trzecia umowa zawarta na czas określony, gdy przerwa między poprzednimi nie przekracza 1 miesiąca jest uważana za umowę na czas nieokreślony)

umowa na czas wykonania określonej pracy umowa na okres próbny – fakultatywna, może poprzedzać w/w umowy, max na 3 miesiące, może zostać zawarta u tego samego pracodawcy tylko 1 raz

Ponadto wyróżnia się: spółdzielcza umowa o pracę – może zostać zawarta wyłącznie z członkiem spółdzielni, wygasa z ustaniem członkostwa umowa zawierana na zastępstwo – na czas nieobecności pracownika umowa w celu przygotowania zawodowego

FORMA zgodnie z k.p. powinna być zawarta na piśmie, brak tej formy nie powoduje jednak nieważności umowy, ale rodzi po stronie pracodawcy obowiązek najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy potwierdzenia rodzaju i warunków pracy (dodatkowo można wskazać, że brak potwierdzenia na piśmie umowy o pracę stanowi wykroczenie pracodawcy)

TREŚĆ elementy przedmiotowo istotne – bez nich umowa jest niezawarta (tylko rodzaj) obligatoryjne – rodzaj, miejsce wykonywania, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia, wynagrodzenie klauzule autonomiczne – np. w umowie na czas określony zawartej na okres powyżej 6 miesięcy strony mogą dopuścić możliwość jej wypowiedzenia

POZAUMOWNE STOSUNKI PRACY powołanie - stosunek pracy nawiązywany jest na podstawie powołania, w przypadkach określonych w odrębnych przepisach, np.: przepisy ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, o samorządach: gminnych, powiatowych, wojewódzkich), wybór - wybór stanowi podstawę nawiązania stosunku pracy, jeżeli z powierzenia stanowiska w drodze podjętego aktu wyboru, wynika również obowiązek świadczenia pracy, w charakterze pracownika, stosunek pracy, nawiązywany jest w celu wykonywania mandatu i trwa, przez okres jego trwania)

mianowanie – nominacja, nawiązanie stosunku pracy na podstawie mianowania, jest domeną prawa administracyjnego, wynika z koncepcji służby państwowej, polegającej na zatrudnianiu danej osoby w aparacie państwowym, w celu wykonywania za wynagrodzeniem, w sposób stały i ciągły czynności związanych bezpośrednio z realizacją funkcji państwowych

Do w/w stosunków pracy k.p. stosuje się wg następującej zasady: art. 5. Jeżeli stosunek pracy określonej kategorii pracowników regulują przepisy szczególne, przepisy kodeksu stosuje się w zakresie nieuregulowanym tymi przepisami

ROZWIĄZANIE UMOWY O PRACĘ NA MOCY POROZUMIENIA STRON (art. 30 k.p.) najkorzystniejszy i najszybszy sposób rozwiązania stosunku pracy umożliwia rozwiązanie umowy w każdym czasie bez potrzeby oczekiwania na upływ ustawowego okresu wypowiedzenia. z inicjatywą może wystąpić każda ze stron (zarówno pracodawca, jak i pracownik)

Rozwiązanie stosunku pracy w drodze porozumienia stron nie jest sformalizowane. Właściwie jedynym wymogiem jego skutecznego zawarcia jest złożenie zgodnych oświadczeń woli przez pracodawcę i pracownika. Porozumienie może w najpełniejszym zakresie uwzględnić interesy obu stron. Do rozwiązania stosunku pracy w tym trybie mogą doprowadzić czynności konkludentne.

tryb i Forma rozwiązania stosunku pracy inicjatywa zawarcia porozumienia może pochodzić zarówno od pracodawcy, jak i pracownika żadna ze stron nie jest jednak zobowiązana do wyrażenia zgody na złożoną przez drugą stronę propozycję wolą stron objęty jest zarówno tryb, jak i termin rozwiązania stosunku zatrudniania brak ograniczeń związanych z tzw. „okresem szczególnej ochrony pracownika” powinno zawierać w swojej treści datę rozwiązania

w braku ustaleń co do daty rozwiązania umowy, stosunek zatrudnienia rozwiązuje się w dacie zawarcia porozumienia

FORMA Przepisy Kodeksu pracy nie zawierają szczegółowej regulacji kwestii związanych z treścią, ani formą porozumienia. Zgodnie z art. 300 k.p., znajdą tu zastosowani przepisu Kodeksu cywilnego (w szczególności przepisy k.c. dotyczące trybu ofertowego zawarcia umowy)

Nie będzie miał zastosowania przepis art. 77 § 2 k. c Nie będzie miał zastosowania przepis art. 77 § 2 k.c., którego treść nakazywałaby posłużenie się formą pisemną w przypadku, gdy umowa o pracę miała taką formę. Art. 473 § 1 k.p.c. - w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych regulacji przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron nie stosuje się.

POJĘCIE WYPOWIEDZENIA wypowiedzenie jako forma rozwiązania umowy o pracę - wypowiedzenie stanowi 1 – stronne oświadczenie strony stosunku pracy, które powoduje rozwiązanie stosunku pracy z upływem okresu wypowiedzenia - wypowiedzenie powinno nastąpić na piśmie (niedochowanie tej formy po stronie pracodawcy powoduje, że wypowiedzenie nastąpiło niezgodnie z przepisami, brak natomiast negatywnych konsekwencji po stronie pracownika) - oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinno zawierać przyczynę wypowiedzenia

Wypowiedzenie może być zastosowane wobec następujących umów: Art. 32. §1. Każda ze stron może rozwiązać za wypowiedzeniem umowę o pracę zawartą na: 1)okres próbny, 2)(skreślony), 3)czas nie określony. §2. Rozwiązanie umowy o pracę następuje z upływem okresu wypowiedzenia. Art. 33. Przy zawieraniu umowy o pracę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, strony mogą przewidzieć dopuszczalność wcześniejszego rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

wypowiedzenie warunków pracy i płacy (zmieniające) przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy wypowiedzenie ma 2 zasadnicze cele: główny, tj. zmiana warunków pracy i cel ewentualny, tj. rozwiązanie umowy o pracę musi być na piśmie + zawierać nowe warunki pracy musi zawierać pouczenie, że w przypadku braku sprzeciwu pracownika przed upływem połowy okresu wypowiedzenia uważa się, że pracownik przyjął nowe warunki (jak nie było takiego pouczenia pracownik może się sprzeciwić do końca okresu wypowiedzenia)

OKRES WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ Art. 36. § 1. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi: 1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, 2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy, 3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

§ 11.  Do okresu zatrudnienia, o którym mowa w § 1, wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23 1 , a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

TERMIN WYPOWIEDZENIA - dzień, w którym kończy się okres wypowiedzenia Art. 30 § 21. Okres wypowiedzenia umowy o pracę obejmujący tydzień lub miesiąc albo ich wielokrotność kończy się odpowiednio w sobotę lub w ostatnim dniu miesiąca.