Kontrola i utrwalanie treści rozmów telefonicznych oraz treści innych rozmów lub przekazów informacji Jakub Ćwikła

Źródła instytucji kontroli i utrwalania przekazów informacji art. 31 ust. 3 Konstytucji RP Wynika z niego obowiązek wyłącznie ustawowego ograniczania konstytucyjny ch praw i wolności Stąd zawarcie w ustawie (k.p.k.) - dział V, rozdział 26 (art )

Cel instytucji Wykrycie i uzyskanie dowodów dla toczącego się postępowania lub zapobieżenie popełnieniu nowego przestępstwa (art. 237 k.p.k.)

Co może być kontrolowane i utrwalane - przedmiot kontroli  rozmowy telefoniczne (art. 237 k.p.k.)  treść innych rozmów lub przekazów informacji, w tym korespondencji przesyłanej pocztą elektroniczną (art. 241 k.p.k.)

Kogo można inwigilować - zakres podmiotowy instytucji (art. 237 §4 k.p.k.)  osobę podejrzaną  oskarżonego  pokrzywdzonego  inną osobę, z którą może kontaktować się oskarżony albo która ma z nim związek lub z grożącym przestępstwem

Względem czego można wszcząć kontrolę - zakres przedmiotowy instytucji (art. 237 §3 k.p.k.) Gdy toczy się postępowanie bądź istnieje uzasadniona obawa popełnienia nowego przestępstwa dotyczy (zbiór zamknięty) : 1) zabójstwa, 2) narażenia na niebezpieczeństwo powszechne lub sprowadzenia katastrofy, 3) handlu ludźmi, 4) uprowadzenia osoby, 5) wymuszania okupu, 6) uprowadzenia statku powietrznego lub wodnego, 7) rozboju, kradzieży rozbójniczej lub wymuszenia rozbójniczego, 8) zamachu na niepodległość lub integralność państwa, 9) zamachu na konstytucyjny ustrój państwa lub jego naczelne organy, albo na jednostkę Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, 10) szpiegostwa lub ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne”, 11) gromadzenia broni, materiałów wybuchowych lub radioaktywnych,

Względem czego można wszcząć kontrolę - zakres przedmiotowy instytucji (art. 237 §3 k.p.k.) c.d. 12) fałszowania oraz obrotu fałszywymi pieniędzmi, środkami lub instrumentami płatniczymi albo zbywalnymi dokumentami uprawniającymi do otrzymania sumy pieniężnej, towaru, ładunku albo wygranej rzeczowej albo zawierającymi obowiązek wpłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach lub stwierdzenie uczestnictwa w spółce, 13) wytwarzania, przetwarzania, obrotu i przemytu środków odurzających, prekursorów, środków zastępczych lub substancji psychotropowych, 14) zorganizowanej grupy przestępczej, 15) mienia znacznej wartości, 16) użycia przemocy lub groźby bezprawnej w związku z postępowaniem karnym, 17) łapownictwa i płatnej protekcji, 18) stręczycielstwa, kuplerstwa i sutenerstwa, 19) przestępstw określonych w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.7)) oraz w art. 5–8 Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego, sporządzonego w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708)

Po wszczęciu postępowania wniosek prokuratora do sądu o zarządzenie kontroli Wydanie postanowienia o przeprowadzeniu kontroli bądź jej odmowie Jak skutecznie podjąć kontrolę i utrwalenie informacji - zarys Zarządzenie kontroli bez zezwolenia sądu przez prokuratora w sytuacjach niecierpiących zwłoki Wniesienie zażalenia na postanowienie Zarządzeni e zniszczenia zgromadzo nego materiału

Zarządzenie kontroli przez prokuratora  Podstawa prawna - art. 237 §2 k.p.k.  Możliwe np. w sytuacji tzw. faktycznego wszczęcia postępowania (art. 308 k.p.k.)  zarządzenie kontroli występuje w formie postanowienia  prokurator ma obowiązek zwrócić się do sądu w terminie 3 dni z wnioskiem o zatwierdzenie postanowienia, na co sąd ma 5 dni  sąd wydaje postanowienie w jednoosobowym składzie na posiedzeniu bez udziału stron

Postanowienie sądu  Wymogi (również dot. postanowienia wydawanego przez prokuratora) :  ogólne elementy treściowe orzeczenia z art. 94 §1 pkt 1-4 k.p.k.  wskazanie osoby, w stosunku do której ma być stosowana kontrola  wskazanie urządzenia, wobec którego ma być stosowana kontrola  wskazanie zakresu kontroli  wykazanie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa z art. 237 §3 k.p.k. albo uzasadnionej obawy, że czyn taki może zostać popełniony  uzasadnienie, że zastosowanie kontroli obejmującej konkretną osobę wobec danego urządzenia może doprowadzić do wykrycia i uzyskania dowodów istotnych dla postępowania lub też umożliwi zapobieżenie popełnieniu nowego przestępstwa  W razie odrzucenia wniosku prokuratora w postanowieniu sądu zarządza się zniszczenie zgromadzonego materiału dowodowego  Przysługuje na nie zażalenie - hamuje ono wykonanie zarządzenia o zniszczeniu materiału dowodowego  Jego ogłoszenie może być odroczone na czas niezbędny ze względu na dobro sprawcy - nie później niż do czasu zakończenia postępowania przygotowawczego

Ile może trwać kontrola - zakres temporalny (art. 238 k.p.k.)  funkcjonalnie - kontrola powinna być zakończona niezwłocznie po ustaniu przyczyn wymienionych w art. 237 k.p.k., najpóźniej jednak z upływem okresu, na który została wprowadzona  termin maksymalny - 3 miesiące z możliwością jego przedłużenia o kolejne 3 w szczególnie uzasadnionym przypadku

Zgoda następcza sądu Legalizuje ona zabezpieczone przekazy informacji i dopuszcza ich dowodowe wykorzystanie, które nie były objęte zakresem wcześniejszej kontroli. Warunki jej uzyskania :  przekazy informacji zostały zebrane w toku legalnie wykonywanej kontroli  uzyskano dowód popełnienia przestępstwa z art. 237 §3 k.p.k. - jest ono odmienne od objętego zakresem zarządzonej kontroli  uzyskano dowód popełnienia jednego z tych przestępstw przez inną osobę - nie jest ona objęta zakresem zarządzonej kontroli  prokurator w czasie trwania kontroli albo nie później niż w terminie 2 miesięcy od jej zakończenia wystąpił do sądu z wnioskiem o wyrażenie zgody na wykorzystanie tak uzyskanego dowodu w postępowaniu karnym Sąd o wniosku prokuratora o zgodę następczą orzeka na posiedzeniu bez udziału stron w terminie 14 dni.

Utrwalone zapisy pochodzące z kontroli  Ich wykorzystanie jest dopuszczalne wyłącznie w postępowaniu karnym w sprawie o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, w stosunku do którego jest możliwe zarządzenie takiej kontroli  Obowiązek umożliwienia ich zebrania mają urzędy, instytucje i podmioty prowadzące działalność w dziedzinie poczty lub działalność telekomunikacyjną (art. 237 §5 k.p.k.)  Zapoznanie się z rejestrem przeprowadzonej kontroli mają tylko sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator. W przypadkach niecierpiących zwłoki takie prawo ma również Policja (art. 237 §6 i 7 k.p.k.)  Nieistotne dla postępowania zapisy są niszczone na wniosek prokuratora - sąd orzeka o tym niezwłocznie na posiedzeniu bez udziału stron (art. 283 §3 k.p.k.)  Z wnioskiem o zniszczenie zapisów może wystąpić też osoba, która była poddana kontroli, ale jest to skuteczne dopiero po zakończeniu postępowania przygotowawczego - wówczas posiedzenie odbywa się z udziałem stron i wnioskodawcy  Pozostałe utrwalenia zostają włączone do materiałów dowodowych sprawy, gdy są objęte klauzulą tajności, przechowywane są poza aktami sprawy

Dla ciekawych Orzeczenie Sądu Okręgowego w Kielcach II Ka 534/14 - przykładowe zastosowanie zgody następczej sądu i rozróżnienie kontroli operacyjnej (art. 19 ustawy o Policji) i kontroli z art. 237 k.p.k.