MARKERY NOWOTWOROWE znaczenie we wstępnej diagnostyce ZACHODNIOPOMORSKIE CENTRUM ONKOLOGII MARKERY NOWOTWOROWE znaczenie we wstępnej diagnostyce Małgorzta Talerczyk Zachodniopomorskie Centrum Onkologii Konferencja Wojewódzka dla Lekarzy POZ 28.02.2015 Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

MARKERY NOWOTWOROWE Substancje chemiczne o zróżnicowanej budowie wytwarzane w tkankach organizmu (też w zdrowych): antygeny, białka, enzymy, hormony Obecne we krwi, moczu, wycinkach tkanek W okresie płodowym w wysokim stężeniu, zanikają Wzrost może a nie musi świadczyć o toczącym się procesie nowotworowym Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

ZALEŻNOŚĆ STĘŻENIA MARKERÓW NOWOTWOROWYCH Masy guza Ukrwienia guza Uwalniania ich z komórek nowotworowych Biologicznego półokresu zaniku Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

CECHY IDEALNEGO MARKERA 100% czułości: podwyższone stężenie TYLKO u chorych na nowotwory złośliwe 100% swoistości: stężenie poniżej wartości odcinającej u osób bez nowotworu złośliwego Stężenie markera proporcjonalne do masy guza Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

WADY MARKERÓW Efekt haka: wysokie stężenie badanego ag może prowadzić do wysycenia p-ciała dając wyniki fałszywie zaniżone (przeprowadza się próby przy różnych rozcieńczeniach substratu) Efekt HAMA (Human Anti Mouse Antibodies) po stosowaniu leków, immunoscyntygrafii, po kontakcie ze zwierzętami: produkcja pc p-mysich powoduje fałszywy wynik Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

ZNACZENIE MARKERÓW Obecność markera i jego stężenie Podwyższony poziom: zapalenie wątroby, trzustki, nerek Pomocnicze znaczenie przy rozpoznawaniu choroby Ocena zaawansowania choroby Ocena skuteczności leczenia, monitorowanie leczenia Wykrywanie wznowy choroby Jeden nowotwór może produkować markery chrakterystyczne dla innych nowotworów (Ca125: rak jajników, trzustki) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

INTERPRETACJA WYNIKÓW- choroby nienowotworowe Zapalenie i przerost gruczołu krokowego: PSA Stany zapalne dróg żółciowych: CA 19.9 Stany zapalne połączone z wysiękiem: Ca125 Palacze: CEA Niewydolność wątroby i nerek: wszystkie markery Wiek: PSA, Ca125 Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

MARKERY NOWOTWOROWE – LOKALIZACJA NOWOTWORU Rak jelita grubego: CEA, Ca19.9 Rak żołądka: Ca19.9, CEA Rak trzustki: Ca19.9 Rak piersi: Ca15.3, CEA Ciążowa choroba trofoblastyczna: bHCG Nowotworowy z komórek rozrodczych: bHCG, AFP Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

MARKERY NOWOTWOROWE c.d. Rak jajnika: Ca125, Ca19.9, HE4? Rak szyjki macicy: SCC, Ca125, CEA Rak płuca: CYFRA 21.1, CEA, NSE Rak prostaty: PSA, (FPSA) Rak tarczycy: TG, Kalcytonina Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

IDEALNY MARKER bHCG Wysoka czułość Wysoka swoistość Czynnik prognostyczny Szybka ocena skuteczności leczenia Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NIEŚLUZOWY RAK JAJNIKA Badania skryningowe: Ca125 ? Rozpoznanie: badanie wspomagające Stopień zaawansowania: wysokie stężenie sugeruje zaawansowaną chorobę Prognozowanie Monitorowanie leczenia Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE JAJNIKA Rak jajnika nieśluzowy: Ca125, HE4? Rak jajnika śluzowy: Ca19.9 Nowotwory germinalne: bHCG, AFP Nowotwory gonadalne: inhibina, estradiol, testosteron Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

BRAK SWOISTOŚCI Ca125 Rak szyjki macicy Rak płuca Rak piersi Nowotwory przewodu pokarmowego Choroby nienowotworowe narządu rodnego: endometrioza, torbiele, stany zapalne Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

HE4 Rak jajnika: czy może być przydatny jako marker nowotworowy ? Ekspresja w rożnych nowotworach ROMA (Risk of Ovarian Malignacy Algorithm): HE4 + Ca125 stratyfikacja ryzyka zachorowania na raka jajnika kobiet przed i po menopauzie Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

BADANIA REKOMENDOWANE W PODEJRZENIU CHORÓB NOWOTWOROWYCH

NOWOTWORY OUN 2% wszystkich zachorowań, głównie glejaki, nie dają przerzutów, naciekają okoliczne tkanki Badanie podmiotowe (wywiad też od osób towarzyszących) Badanie przedmiotowe: RR, czynność serca, ocena sprawności, badanie neurologiczne Objawy kliniczne zależne od lokalizacji i charakteru wzrostu Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWOTY OUN c.d. Objawy ogólne zależne od ciśnienia wewnątrzczaszkowego: bóle głowy, nudności i wymioty, osłabienie sprawności umysłowej, zaburzenia pamięci, napady padaczkowe Objawy zależne od lokalizacji: niedowład, zaburzenia czucia, zaburzenia mowy, objawy móżdżkowe, uszkodzenie nerwów czaszkowych DiLO (BC. B7: inny, neurolog, neurochirurg) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY GŁOWY I SZYI Nowotwory jamy ustnej, gardła, krtani, nosa, zatok obocznych nosa, gruczołów ślinowych 5% nowotworów w Polsce Po 45 r.ż., częściej u mężczyzn Nowotwory nabłonkowe Przerzuty do w/chł szyi, sporadycznie krwiopochodne do płuc i kości Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

LEKARZ POZ Badanie podmiotowe: zaburzenia połykania, wydawania głosu, słuchowe i oddechowe, chrypka; uwzględnić czas trwania, przebieg objawów, narażenie na czynniki ryzyka Badanie przedmiotowe: ocena stanu miejscowego, okolicznych w/chł Badania obrazowe: RTG klatki piersiowej, USG szyi DiLO (BC.B7: otolaryngolog, chirurg szczękowo- twarzowy) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY PŁUCA Najczęstszy nowotwór w Polsce, najczęstsza przyczyna zgonów u K i M 4 typy histologiczne: płaskonabłonkowy, gruczołowy, drobnokomórkowy, wielkokomórkowy; DRP, NDRP Przerzuty w regionalnych w/chł; krwiopochodne: wątroba, mózg, drugie płuco, kości, nadnercza, tkanka podskórna, szpik; miejscowe: naciekanie struktur śródpiersia, przepony, opłucnej, ściany kl.p. Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY PŁUCA c.d. Objawy zależne od guza: kaszel, duszność, krwioplucie, ból w kl.p., nawrotowe zapalenie płuc, chrypka, zaburzenie połykania, ból w barku Objawy ogólne: ból stawów, osłabienie, chudnięcie, podwyższenie ciepłoty ciała, zaburzenie czucia powierzchownego, objawy zespołów paranowotworowych Narażenie na dym tytoniowy, zawodowe, rodzinne występowanie nowotworów Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY PŁCA c.d. Badanie przedmiotowe: osłuchowe (obturacja oskrzeli – osłabienie szmeru, szmer oskrzelowy lub tchawiczy, świsty nad zajętym oskrzelem, obecność płynu w jamie opłucnowej – stłumienie odgłosu opukowego, osłabienie szmeru pęcherzykowego, objawy obecności płynu w worku osierdziowym – powiększenie sylwetki serca, osłabienie tonów serca, poszerzenie żył szyjnych, niska amplituda RR, zaburzenia rytmu, objawy zespołu ż.gł. górnej, powiększenie wątroby, bolesność uciskowa w zakresie układu kostnego, objawy ze strony OUN, objawy paranowotworowe Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY PŁUCA c.d. Badanie przedmiotowe: osłuchowe (obturacja oskrzeli, obecność płynu w jamie opłucnowej, objawy obecności płynu w worku osierdziowym, objawy zespołu ż.gł. górnej, powiększenie wątroby, bolesność uciskowa w zakresie układu kostnego, objawy ze strony OUN, objawy paranowotworowe Badania laboratoryjne (LDH), RTG kl.p., USG jamy brzusznej, w/chł nadobojczykowych DiLO (BC.B7: torakochirurg, pulmonolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWÓR PRZEŁYKU Rak płaskonabłonkowy i gruczolakorak Czynniki ryzyka: palenie tytoniu, picie alkoholu, przebyte oparzenie przełyku, przełyk Baretta Badanie podmiotowe: objawowa choroba refluksowa, dysfagia dla pokarmów stałych, odynofagia, chudnięcie Badanie przedmiotowe: RTG kl.p., USG szyi DiLO (BC.B7: gastroenterolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK ŻOŁĄDKA Zachorowalność i umieralność spada Wczesna postać raka żołądka: brak objawów charakterystycznych Zaawansowana postać: chudnięcie, stały ból w nadbrzuszu, uczucie sytości poposiłkowej, nudności, objawy związane z niedokrwistością, objawy związane z obecnością przerzutów, wyczuwalny guz, wodobrzusze Badania laboratoryjne, RTG kl.p., USG j.brzusznej DiLO (BC.B7: gastroenterolog, onkolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK TRZUSTKI I BRODAWKI VATERA Rzadkie występowanie (0,2% npl p.pok.) Wczesny rak wykrywany przypadkowo Zaawansowany rak: bóle w nadbrzuszu, chudnięcie, żółtaczka, biegunka tłuszczowa Badanie podmiotowe i przedmiotowe Badania laboratoryjne (Ca19.9) USG j.brzusznej, RTG kl.p. DiLO (BC.B7: gastroenterolog, onkolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK PĘCHERZYKA I ZEWNĄTRZWĄTROBOWYCH DRÓG ŻÓŁCIOWYCH Wczesny rak wykrywany przypadkowo Objawowy rak: ból w podżebrzu, żółtaczka, chudnięcie, brak łaknienia, hepatosplenomegalia, wodobrzusze Badania laboratoryjne: hiperbilirubinemia, leukocytoza, podwyższone stężenie enzymów cholestatycznych, wzrost CRP i Ca19.9 Badanie USG jamy brzusznej DiLO (BC.B7: gastroenterolog, onkolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY WĄTROBY 5. miejsce na świecie, 80% zachorowań w Azji i Afryce Czynniki ryzyka: marskość pozapalna (po infekcji HBV i HCV), spożycie alkoholu, choroby metaboliczne wątroby (hemochromatoza), aflatoksyny, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, gruczolaki na podłożu leków hormonalnych (anaboliki, antykoncepcja) Badania laboratoryjne (AFP), USG j.brzusznej DiLO (BC.B7: gastroenterolog, onkolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK JELITA GRUBEGO Jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych w Polsce, zachorowalność wzrasta Czynniki ryzyka: epidemiologiczne (wiek, masa ciała, aktywność fizyczna, rasa biała, czynniki geograficzne), jelitowe (rak jelita wśród krewnych 1.stopnia, zespoły chorobowe genetycznie uwarunkowane, występowanie polipów gruczolakowych, stany zapalne jelit), dietetyczne (tłuszcze w posiłku, witaminy, wapń, alkohol), mieszane (przebyta cholecystektomia lub radioterapia) RAK OKRĘŻNICY I ODBYTNICY: etiopatogeneza i patomorfologia podobna, ogólne zasady rozpoznawania takie same, główna różnica dotyczy leczenia, szczególna rola radioterapeuty; rak odbytu bardzo rzadki, częściej chorują K niż M, zachorowania 60-65 r.ż., główny czynnik ryzyka infekcja wirusem HPV i HIV, najczęśtsze objawy – krwawienie; Szczyt zachorowalności 75 r.ż., największa zapadalność w krajach północnej Europy; nadwaga, mała aktywność fizyczna; zespoły genetyczne FAP, HNPCC; wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego –Crohna; nasycone kwasy tłuszczowe,wapń – efekt protekcyjny; 500 razy większe ryzyko rozwoju raka jelita grubego Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK JELITA GRUBEGO c.d. Objawy zależne od lokalizacji guza i zaawansowania choroby Najczęściej: bóle brzucha, krwawienia utajone, zmiana rytmu wypróżnień Profilaktyka: NLPZ zmniejsza ryzyko zachorowania, nie zaleca się: efekty uboczne Badania przesiewowe: po 50 r.ż. (kał na krew utajoną 1 x rok, sigmoidoskopia 1 x 5 lat, kolonoskopia 1 x 10 lat) Skryning dla osób nie obciążonych w wywiadzie, gdy polip w badaniu kontrolna kolonoskopia za rok; Obciążony wywiad zdecydowanie duży reżim Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK JELITA GRUBEGO c.d. Badanie podmiotowe: bóle brzucha, zmiana rytmu wypróżnień, krwawienia jawne, chudnięcie, wzdęcia brzucha, brak łaknienia, gorączka, niedrożność Badanie przedmiotowe: wyczuwalny guz Badania laboratoryjne: niedokrwistość mikrocytarna, wzrost CEA, pozytywny wynik testu na krew utajoną w stolcu Badania obrazowe: USG jamy brzusznej DiLO(BC, B7: gastroenterolog, chirurg onkolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK PIERSI Najczęstszy nowotwór u K Najczęstsza przyczyna śmierci u K Etiologia ? Nosicielki mutacji BRCA1 i BRCA2: 5 - 7% Badania przesiewowe – najlepsza metoda wczesnego wykrywania raka piersi Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK PIERSI c.d. Badanie podmiotowe i przedmiotowe Badania laboratoryjne Mammografia i USG piersi RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej DILO (BC.B7: onkolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK SROMU Rzadka choroba, 500 nowych zachorowań/rok Rak płaskonabłonkowy: związany i niezwiązany z infekcją wirusem HPV Badanie podmiotowe i przedmiotowe Morfologia, biochemia , pc anty-HIV Badanie ginekologiczne i cytologiczne DiLO (BC.B7: ginekolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK POCHWY Liczba zachorowań: 80-90/rok Szczyt zachorowalności: 70-80 r.ż. Etiopatogeneza: choroby przenoszone drogą płciową, przewlekłe stany zapalne, infekcja wirusem HPV Badanie podmiotowe i przedmiotowe Badanie ginekologiczne, USG TV, badanie cytologiczne DiLO (BC.B7: ginekolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK TRZONU MACICY Najczęstszy i najlepiej rokujący nowotwór narządy płciowego Etiologia: nadmierne pobudzenie przez estrogeny bez przeciwstawnego działania progestagenów Badanie podmiotowe i przedmiotowe RTG klatki piersiowej i USG jamy brzusznej Badanie ginekologiczne, USG TV, bad. hist-pat DiLO (BC.B7: ginekolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK JAJNIKA Zachorowalność na 6. miejscu, umieralność na 5. miejscu Czynniki ryzyka: nosicielstwo mutacji BRCA1, BRCA2, zespoły dziedzicznego raka jajnika, piersi i jelita Brak objawów patognomicznych Badanie podmiotowe i przedmiotowe RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej Badanie ginekologiczne, USG TV, markery DILO (BC.B7: ginekolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY JĄDRA Szczyt zachorowalności: 25 -40 r.ż. Większe ryzyko: wnętrostwo, zespół Klinefeltera Badanie podmiotowe i przedmiotowe: powiększenie jądra, jądro jest twarde, cięższe, niebolesne RTG klatki piersiowej, USG moszny Markery: AFP, bHCG, LDH DiLO (BC.B7: urolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK GRUCZOŁU KROKOWEGO Drugi co do częstości u M Marker PSA: wykrywanie raków bezobjawowych Czynniki ryzyka: wiek, genetyczne uwarunkowania Bezobjawowy we wczesnych stadiach Badanie podmiotowe i przedmiotowe, PSA, DRE, TRUS DiLO (BC.B7: urolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK PĘCHERZA MOCZOWEGO Zachorowalność: 4. miejsce u M, 11. u K Czynniki ryzyka: palenie tytoniu, alkoholizm, praca w narażeniu na karcynogeny chemiczne Krwiomocz Badanie podmiotowe i przedmiotowe Badanie moczu RTG klatki piersiowej, USG jamy brzusznej i miednicy małej DiLO (BC.B7: urolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK NERKI 2-3% nowotworów, szczyt zachorowalności 60 – 70 r.ż., częściej u M Etiopatogeneza: palenie tytoniu, otyłość, nadciśnienie, większość bezobjawowa, wykrycie zwykle przypadkowe Badanie podmiotowe i przedmiotowe USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej DiLO (BC.B7: urolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

RAK TARCZYCY Jeden z najczęściej rozpoznawanych raków u K Rak rdzeniasty (25%) uwarunkowany genetycznie Powiększenie tarczycy lub guzek Badanie podmiotowe i przedmiotowe USG szyi (tarczycy i w/chł) TSH, kalcytonina RTG klatki piersiowej DiLO (BC.B7: endokrynolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

NOWOTWORY NEUROENDOKRYNNE Pochodzenie: 15 typów wyspecjalizowanych komórek układu neuroendokrynnego p.pok Nowotwory aktywne lub nieczynne hormonalnie, ponad połowa rakowiaki Dgn raka neuroendokrynnego: badania IHC z użyciem typowych dla GEP – NET markerów neuroendokrynnych Badanie podmiotowe i przedmiotowe DiLO (BC.B7: endokrynolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

CZERNIAKI SKÓRY Mediana zachorowań 50 r.ż. Zwiększone ryzyko: promieniowanie ultrafioletowe, stałe drażnienie mechaniczne lub chemiczne, niska zawartość barwnika w skórze, predyspozycje genetyczne Miejscowy charakter: 80%, uogólniony 5% System kliniczny ABCDE: A – asymetria, B – brzegi nierówne, C – kolor różnorodny, D – średnica >5 mm, E – elevation uwypuklenie powierzchni DiLO (BC.B7: dermatolog, chirurg onkolog) W Polsce zachorowania rzadko, , nowotwory o największej dynamice wzrostu liczby zachorowań System kliniczny ABCD (E) pozwala na rozpoznanie 50 % czerniaków Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

MIĘSAKI KOŚCI Pochodzenie mezynchymane Wczesny objaw: ból głównie w nocy, silniejszy w nocy, narasta w czasie trwania choroby Badanie podmiotowe i przedmiotowe RTG Klatki piersiowej RTG kości DiLO (BC.B7: inny -ortopeda) Występują rzadko, poniżej 0,5% nowych przypadków wszystkich nowotworów złośliwych Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

MIĘSAKI TKANEK MIĘKKICH 1% wszystkich nowotworów Lokalizacja: 50% kończyny, 20% przestrzeń zaotrzewnowej, 10% głowa-szyja Główny objaw: niebolesny guz, najczęściej podpowięziowo Badanie podmiotowe i przedmiotowe RTG klatki piersiowej RTG kości okolicy zmienionej nowotworowo DiLO (BC.B7: inny - ortopeda) Nowotwory sporadyczne, wiążą się z niektórymi zespołami uwarunkowanymi genetycznie Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

HEMATOLOGIA Zespoły mielodysplastyczne, ostre białaczki szpikowe i limfoblastyczne, przewlekała białaczka limfocytowa, szpiczak plazmocytowy, chłoniaki niezarnicze, chłoniak Hodgkina Badanie podmiotowe i przedmiotowe Morfologia z rozmazem, biochemia (LDH, kwas moczowy, proteinogram, badanie hemostazy i krzepnięcia, badanie moczu) RTG klatki piersiowej, USG j.b., w/chł zmienionej okolicy DiLO (BC.B7: hematolog) Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

DiLO z problemami Brak rzetelności w wypełnieniu karty Skierowanie pacjenta z kartą DiLO do niewłaściwego specjalisty w AOS Kierowanie pacjenta z rozpoznanym nowotworem Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

DiLO W ZCO Z POZ 74 karty wydane w POZ 36: etap wstępnej diagnostyki 13: etap pogłębionej diagnostyki 15: etap konsylium 10: etap leczenia Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

DiLO W ZCO 544 wydane w ZCO 276 aktywne 268 zamknięte 744 wszystkich kart DiLO Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl

Dziękuję ZACHODNIOPOMORSKIE CENTRUM ONKOLOGII Zachodniopomorskie Centrum Onkologii, ul. Strzałowska 22, 71-730 Szczecin http://onkologia.szczecin.pl