Kenneth Minogue, Co stanowi przeciwieństwo totalitaryzmu? „Przeciwieństwem totalitaryzmu jest indywidualizm, ponieważ on jest źródłem liberalnych i demokratycznych praktyk – nie może być fałszywy i fasadowy. W klasycznym indywidualizmie człowiek słuchał Boga lub sumienia. W dzisiejszym społeczeństwie społeczeństwo słucha samo siebie. cd. s. 2

Indywidualizm w tym klasycznym znaczeniu jest przeciwieństwem totalitaryzmu, ale sam indywidualizm zmienia swoją postać”.

EKSPANSJA ROSJI

MAPA POLITYCZNA ROSJI

KAUKAZ

Zagrożenia dla demokracji Wersja przedstawiana współcześnie. Pytanie: czy przyczyny wg tej koncepcji przedstawiane mogły rzeczywiście oddziaływać także w przeszłości tj. po I wojnie światowej? Zastanów się i spróbuj odpowiedzieć!

1. dyktatura większości 2. władza ekspertów 3. biurokratyzacja 4. niewydolność państwa 5. ucieczka od polityki 6. niedzielni wyborcy 7. „telewizyjna” demokracja 8. partiokracja 9. oligarchizacja

cd 10. populizm 11. egoizm 12. korupcja 13. nietolerancja 14. demokratyczne „gadulstwo” 15. marzenie o rządach silnej ręki 16. problemy ekonomiczne

Dwie koncepcje totalitaryzmu I. Hannah Arendt – rozpad społeczeństwa burżuazyjnego z powodu atrofii dziedziny publicznej i hipertrofii dziedziny społecznej – gospodarczej doprowadził do powstania społeczeństwa masowego. Cechą społeczeństwa masowego jest izolacja człowieka i brak normalnych kontaktów społecznych!!!!!!!!!! Arendt nie zwraca szczególnej uwagi na bezrobocie i kryzys społeczny.

II. Friedrich i Brzeziński: 1. totalitarna ideologia 2. istnienie jednej partii, związanej z tą ideologią i najczęściej kierowaną przez dyktatora, 3. rozbudowany aparat tajnej policji, 4. istnienie trzech monopoli (równoznacznych z kontrolą): w dziedzinie środków przekazu, sił zbrojnych i wszelkich organizacji, także gospodarczych (ten ostatni czynnik powoduje istnienie gospodarki planowanej centralnej).

„Definicja” Brzezińskiego: Totalitaryzm jest nową forma rządów, która mieści się w ogólnej klasyfikacji systemów dyktatorskich: jest to system, w którym technologicznie zaawansowane instrumenty władzy politycznej są wykorzystywane bez ograniczeń przez scentralizowane kierownictwo określonego elitarnego ruchu w celu

przeprowadzenia totalnej rewolucji społecznej, włącznie z kształtowaniem „nowego człowieka” na podstawie arbitralnych założeń ideologicznych, proklamowanych przez przywódców w atmosferze jednomyślności wymuszonej na całej populacji.

Cechy autorytaryzmu „Systemy autorytarne to systemy polityczne o ograniczonym, zwolnionym z odpowiedzialności przed społeczeństwem pluralizmie politycznym, pozbawione dopasowanej, wiodącej ideologii, ale z wyraźnymi cechami mentalnymi, wolne (z wyjątkiem pewnego okresu swego rozwoju) od ekstensywnej i intensywnej mobilizacji politycznej i takie, w których przywódca lub mała grupa przywódcza dysponuje władzą o słabo określonych, formalnych granicach, które jednakże łatwo przewidzieć”.

Dlaczego Rosja przejęła komunizm i stała się państwem totalitarnym? Czy koncepcja Hannah Arendt sprawdza się dla przypadku Rosji? Możliwe przyczyny: 1. struktura społeczna - 2. Struktura własności i poglądy na temat prawa własności

Totalitarna ideologia - komunizm 1. Nieuchronność likwidacji prawa własności prywatnej. 2. Gospodarka – „baza” - stanowi fundament zorganizowanego życia. „Baza” i „nadbudowa”. 4. Teoria państwa i społeczeństwa.

Historia społeczeństw jest historią walk klasowych – „Manifest komunistyczny”. Rewolucja socjalistyczna przyniesie człowiekowi wolność. Warunkiem wstępnym uzyskania wolności jest zniesienie własności prywatnej.

Marksistowska koncepcja wolności w systemie kapitalistycznym …„Wolność żyjących obecnie ludzi jest wolnością indywidualną, wolnością poszczególnych jednostek oddzielonych od siebie, wyobcowanych przez sam fakt istnienia własności, która ją urzeczowia, jak i sama jest urzeczowiona. Jest to wolność w stosunku do innych (niemniej wyobcowanych) osób. Jest to wolność egoisty, człowieka, który sam odciął się od innych”.

Marksistowska koncepcja wolności …”W społeczeństwie komunistycznym, gdzie nikt nie ma jedynego i wyłącznego zakresu działania (…) społeczeństwo reguluje podstawowe zasady produkcji i dlatego każdy człowiek będzie mógł jednego dnia zajmować się jedną rzeczą, drugiego zaś czymś zupełnie innym, rano będzie mógł polować, po południu łowić ryby, wieczorem zająć się trzodą, po południu

Krytykować, mówić, co myśli, nie będąc myśliwym, rybakiem, pasterzem lub krytykiem”.

Charakterystyka partii i jej pozycji w systemie władzy i w systemie społecznym Pluralizm? Ideologia. Struktura. Program .

Rola przywódcy - wodza Lenin –wódz rewolucji. Leninizm. Stalin – stalinizm. Cele: 1. zbudowanie potężnego przemysłu; 2. skolektywizowanie rolnictwa; 3. całkowite podporządkowanie społeczeństwa.

Uzasadnienie despotycznej władzy Fidel Castro : „Rewolucja potrzebuje wrogów(…). Aby rozwijać się, potrzebuje swojej antytezy, a więc kontrrewolucji”.

Tajna policja - terror Czeka 1917-1922 GPU 1922-1923 (Państ. Zarząd Polit.) OGPU 1923-1934 (Zjedn. Państ. Zarząd Polityczny) GUGB 1934-1941 (Organ NKWD) NKWD 1934-1946 – NKGB 1941/43-1946 Smiersz 1943-1946 (kontrwywiad wojskowy)

MGB 1946-1953 (Min. Bezpieczeństwa Państwowego) MWD 1946-1960 KI 1947-1951 (Komitet Informacji w MGB) KGB 1954-1991 (Komitet Bezpieczeństwa Państwowego) PGU 1954-1991 (Pierwszy Zarząd Główny)