Sprawiedliwy podział Na podstawie książki H.P. Younga Opracowała Magdalena Orczykowska

Podział wspólnej własności Już wśród prymitywnych plemion Sprawiedliwe nie musi wcale zawsze oznaczać czegoś etycznego czy moralnego, chodzi o to by dane społeczeństwo uważało to za właściwe przy uwzględnieniu potrzeb, statusu i wkładu jego poszczególnych członków

W miarę rozwoju gospodarek wyobrażenia wspólnej własności i sprawiedliwego podziału przechodzą w system własności prywatnej. Prawa własności przez cały czas są przez społeczeństwa tworzone, likwidowane i zmieniane. Powstają nowe źródła własności. Są nimi innowacje techniczne . Takim dobrem jest dostęp częstotliwości dla komunikacji radiowej i satelitarne, dno oceaniczne, emisja toksycznych gazów, tworzenie nowych przedsiębiorstw

Sposób podziału Innowacje techniczne dzielimy się tak samo jak dzieci dzielą się tortem ja dzielę ty wybieraj - tutaj tort= dno oceaniczne Zanieczyszczenia dzielimy nakładając limity równe albo zindywidualizowane. Problem z ustalaniem limitu początkowego W nowym przedsiębiorstwie dzielimy koszty i korzyści wg właściwości i zasług

Sprawiedliwość w skali mikro i makro Sprawiedliwość w skali mikro- to jak określone instytucje rozdzielają konkretne korzyści i ciężary Sprawiedliwość w skali makro-sprawiedliwy ład społeczny Bram mechanizmu podobnego do „niewidzialnej ręki rynku” Konsekwencja- różne normy, precedensy, różnice kulturowe

Podstawowe pojęcia Alokacja, dystrybucja to przydzielenie danych przedmiotów poszczególnym osobom Alokacja jest czymś innym niż wymiana. Alokacja poprzedza wymianę. Alokacja jest rezultatem 3 rodzajów decyzji : decyzji o zasobach , decyzji dystrybucyjnych , decyzji reaktywnych Reguła alokacji to proces lub formuła, która rozdziela określony zasób między członków potencjalnej grupy pretendentów zgodnie z istotnymi cechami owych pretendentów

3 ogólne koncepcje sprawiedliwości Równouprawnienie oznacza, że pretendenci mają być traktowani równo Proporcjonalność oznacza, że uznaje się różnice pomiędzy pretendentami i dzieli się dane dobro w proporcji do tych różnic Priorytet nakazuje by dane dobro otrzymała osoba mająca największe do niego prawo

Normatywne teorie sprawiedliwości- Arystoteles zasada Arystotelesa zgodnie z którą dobra powinny być dzielone proporcjonalnie do wkłady każdego pretendenta Problem- częsty brak obiektywnej miary wkładu jaką wnieśli poszczególni pretendenci w realizacje wspólnego zadania Problem- dobra musza być podzielne

Normatywne teorie sprawiedliwości- Bentham Utylitaryzm- dobra należy dystrybuować w taki sposób, by maksymalizować ogólny poziom dobrobytu pretendentów Problemem - trudności w porównywaniu poziomu satysfakcji różnych jednostek

Normatywne teorie sprawiedliwości-Rawls zasada maksyminu lub dyferencji -grupie najgorzej sytuowanej w społeczeństwie powinno się wieść najlepiej jak to możliwe. Problem- inne mierniki oprócz dochodu nie dają się już tak łatwo porównywać, i nie wiadomo jak je ważyć w stosunku do siebie Problem- nie do końca sprawiedliwa

Brak zawiści Tinbergen - w sprawiedliwym społeczeństwie nikt nie chciałby się zamienić pozycjami z nikim Problem- ludzie często zazdroszczą sobie cech osobistych zawiści w takim rozumieniu nigdy nie da się wyeliminować Foley -społeczeństwo nie musi być całkowicie wolne od zawiści wystarczy nam, że żadna osoba nie preferowała cudzego udziału nad własny w konkretnej alokacji dóbr Problem- może się pojawić manipulacja

Sądy dystrybutywne a porównania międzyosobowe problem sprawiedliwości wiąże się uwzględnieniem wysokości roszczeń, wynikającej z różnicy zasług, wkładu, potrzeb Nie można unikać problemu porównań międzyosobowych Sądy takie nie są niezgodne z teorią użyteczności

Dlaczego klasyczne formuły zawodzą sprawiedliwość nie da się zredukować do prostych, w pełni uniwersalnych rozwiązań Problem przekształcenia dobra niepodzielnego w podzielne 3 sposoby: randomizacja, rotacja , konwersja Zastosowana metoda zależy od okoliczności W przypadku dóbr niepodzielnych można zastosować tez :kompensację i licytację

Zasada priorytetu Osoba której roszczenia są najsilniejsze dostaje dobro, pozostali nie Priorytet jest kryterium porządkowym nie kardynalnym Stosuje się procedury

Zasada zgodności zasady zgodności -dobro powinno być podzielone w taki sposób, aby dla każdych dwóch uczestników podziału wielkość ich udziałów były takie, jakie były, gdyby byli oni jedynymi uczestnikami podziału zastosowanie dobrzy wybranych kryteriów może prowadzić do wyprowadzenia rozwiązań wielu trudnych problemów alokacyjnych

Gdy zawodzi proporcjonalny podział dóbr podzielnych Czy zawsze wszystkich pretendentów da się porównać za pomocą jakiejś liczbowej miary uprawnienia ? uwzględnienie kwestii bodźców ekonomicznych najczęściej kosztów alternatywnych Problem- nie zawsze prowadzi ona do podziałów zgodnych z naszym poczuciem sprawiedliwości

Gry o sprawiedliwy podział sytuacje gdy decyzje o podziale nie są powierzane zewnętrznym instytucjom ale są negocjowane przez zainteresowanych zasady sprawiedliwości służą tu jako narzędzia rozwiązywania sporów dotyczących podziału Tworzone procedury - gry o ściśle określonych regułach , w których posunięcia graczy prowadzą do konkretnego podziału

Sprawiedliwość i efetywność Alokacja w równowadze konkurencyjnej – istnieje dla niej zestaw cen, taki że każdy z pretendentów otrzymuje najwyżej preferowany zestaw dóbr, które mógłby nabyć za kwotę odpowiadającą wartości jego udziału

Dziękuję za uwagę