Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego Optyka Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego

Uczeń: 7.2 wyjaśnia powstawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prostoliniowego rozchodzenia się świata w ośrodku jednorodnym 7.3 wyjaśnia powstawanie obrazu pozornego w zwierciadle płaskim, wykorzystując prawo odbicia; opisuje zjawisko rozproszenia światła przy odbiciu od powierzchni chropowatej 7.4 opisuje skupianie promieni w zwierciadle wklęsłym, posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej, rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez zwierciadła wklęsłe 7.5 opisuje ( jakościowo) bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie i odwrotnie 7.6 opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą ( biegnących równolegle do osi optycznej), posługując się pojęciami ogniska i ogniskowej 7.7 rysuje konstrukcyjnie obrazy wytworzone przez soczewki, rozróżnia obrazy rzeczywiste, pozorne, proste, odwrócone, powiększone, pomniejszone 7.8 wyjaśnia pojęcie krótkowzroczności i dalekowzroczności oraz opisuje rolę soczewek w ich korygowaniu 7.9 opisuje zjawisko rozszczepienia światła za pomocą pryzmatu 7.10 opisuje światło białe jako mieszaninę barw, a światło lasera jako światło jednobarwne Doświadczenia 9.11 demonstruje zjawisko załamania (zmiany kąta załamania przy zmianie kąta padania – jakościowo) 9.14 wytwarza za pomocą soczewki skupiającej ostry obraz przedmiotu na ekranie, odpowiednio dobierając doświadczalne położenie soczewki i przedmiotu

PROSTOLINIOWE ROZCHODZENIE SIĘ ŚWIATŁA Ciało emitujące światło nazywamy źródłem światła. Źródłem światła będzie np. Słońce, gwiazdy, płonące ognisko, robaczek świętojański. Źródłem światła nie będzie Księżyc, ekran kinowy, glazura, lusterko – te ciała świecą światłem odbitym. Światło rozchodzi się po liniach prostych w postaci wiązki. Najmniejszą wiązką jest promień.

POWSTAWANIE CIENIA I PÓŁCIENI Cień powstaje, gdy na drodze promieni świetlnych ustawimy przeszkodę nieprzeźroczystą. Kształt cienia zależy od kształtu przedmiotu. Wielkość cienia zależy od odległości przedmiotu od ekranu: im bliżej ekranu tym mniejszy jest cień. Półcień powstaje wtedy, gdy przedmiot oświetlony jest dwoma źródłami światła lub rozciągłym źródłem światła. Karta pracy zad 1

PRAWO ODBICIA Kąt odbicia jest równy kątowi padania, promień padający, promień odbity i normalna leżą na jednej płaszczyźnie Kąt padania- kąt między kierunkiem promienia padającego a prostą prostopadłą (normalną) do granicy ośrodków . Kąt odbicia- kąt między kierunkiem promienia odbitego a prosta prostopadłą (normalną) do granicy ośrodków . Normalna - linia prostopadła do powierzchni zwierciadła wystawiona w punkcie padania. Karta pracy zad 2

ZJAWISKO ROZPROSZENIA ŚWIATŁA Rozproszenie światła- jeżeli wiązka równoległych promieni światła pada na powierzchnię, która nie jest idealnie gładka to po odbiciu takiej wiązki powstaje wiązka promieni rozbieżnych

ZWIERCIADŁA Zwierciadłem nazywamy każdą powierzchnię gładką, wypolerowaną odbijającą światło. Rodzaje zwierciadeł płaskie kuliste wklęsłe wypukłe Karta pracy zad 3

OBRAZY W ZWIERCIADLE PŁASKIM Zwierciadło płaskie tworzy zawsze obraz: Prosty Pozorny Naturalnej wielkości Obraz i przedmiot są położone symetrycznie względem zwierciadła Karta pracy zad 4

ELEMENTY BUDOWY ZWIERCIADŁA WKLĘSŁEGO r- promień krzywizny zwierciadła F- ognisko, czyli miejsce gdzie skupiają się promienie równoległe po odbiciu od zwierciadła f- ogniskowa, czyli odległość ogniska od zwierciadła f=½ r Karta pracy zad 5

KONSTRUKCJE OBRAZÓW W ZWIERCIADLE WKLĘSŁYM 1/2 Obraz jest pomniejszony, odwrócony, rzeczywisty Obraz jest odwrócony, rzeczywisty, tej samej wielkości Obraz jest odwrócony, powiększony, rzeczywisty

KONSTRUKCJE OBRAZÓW W ZWIERCIADLE WKLĘSŁYM 2/2 Obrazu nie ma Obraz jest pozorny, powiększony, prosty Karta pracy zad 6

ZWIERCIADŁO WYPUKŁE Promienie równoległe po odbiciu odbijają się w taki sposób, że przedłużenia promieni odbitych przecinają się w ognisku pozornym zwierciadła Obrazy w zwierciadle wypukłym są to obrazy pozorne, proste i pomniejszone.

ZJAWISKO ZAŁAMANIA ŚWIATŁA Załamanie światła jest zmianą kierunku rozchodzenia się fali świetlnej rozprzestrzeniającej się w ośrodku optycznie niejednorodnym. Promień świetlny przechodząc z ośrodka 1 do 2 zmienia prędkość fali, a co za tym idzie także jej długość Załamanie występuje m.in. gdy światło przechodzi: z powietrza do wody z wody do powietrza ze szkła do powietrza z powietrza do szkła z warstwy powietrza gęstszego do rzadszego itd... Ogólnie - światło będzie się załamywać prawie zawsze gdy zmienia się ośrodek. Karta pracy zad 7,8

SOCZEWKI Soczewka to ciało przeźroczyste ograniczone z co najmniej jednej strony powierzchnia kulistą Promienie równoległe po przejściu przez soczewkę skupiają się w ognisku Karta pracy zad 9

BIEG PROMIENI W SOCZEWCE SKUPIAJĄCEJ I ROZPRASZAJĄCEJ W soczewce skupiającej promienie równoległe po przejściu przez soczewkę skupiają się w ognisku soczewki W soczewce rozpraszającej promienie równoległe po przejściu przez soczewkę rozpraszają się tak, że przedłużenia tych promieni skupiają się w ognisku pozornym soczewki

KONSTRUKCJE OBRAZÓW W SOCZEWCE SKUPIAJĄCEJ Obraz odwrócony, pomniejszony, rzeczywisty Obraz odwrócony, rzeczywisty, tej samej wielkości Nie ma obrazu Obraz odwrócony, powiększony, rzeczywisty Obraz prosty, powiększony, pozorny

WADY WZROKU, ROLA SOCZEWEK W KOREKCJI WAD WZROKU Dalekowzroczność – obraz powstaje poza siatkówką oka. Korekcja wady polega na zastosowaniu okularów z soczewkami skupiającymi Krótkowzroczność – obraz powstaje przed siatkówką oka. Korekcja wady polega na zastosowaniu okularów z soczewkami rozpraszającymi Karta pracy zad 10

ZJAWISKO ROZSZCZEPIENIA ŚWIATŁA ZA POMOCĄ PRYZMATU Rozszczepienie światła spowodowane jest różną prędkością rozchodzenia się promieni świetlnych o różnych barwach. Ponieważ zaś światło białe jest mieszaniną świateł o wielu barwach, to przepuszczenie go przez pryzmat spowoduje rozdzielenie poszczególnych składowych na piękną tęczę. Rozszczepieniu nie ulega światło monochromatyczne, czyli jednobarwne, np. światło lasera