Australopitek

Australopitek Rodzaj ssaków naczelnych z rodziny człowiekowatych, którego przedstawiciele żyli w południowej, wschodniej i centralnej Afryce od ok. 5,5 do ok. 1 mln lat temu. Australopiteki pochodziły prawdopodobnie od żyjących ok. 5,8–4,5 mln lat temu ardipiteków.

Żyły od ok. 4,2 do ok. 1 mln lat temu, początkowo w Afryce Wschodniej– tam naukowcy doszukują się kolebki ludzkości – później także w Afryce Południowej i Środkowej. Charakteryzowały się masywną szczęką, mocnym uzębieniem, ale już krótkimi kłami – umożliwiało to poziomy ruch trący i świadczy o przewadze twardego pokarmu roślinnego w ich pożywieniu. Miały stopy o nieprzeciwstawnym paluchu (jak u człowieka), były przystosowane do chodzenia w pozycji pionowej, czyli do dwunożności, o czym świadczyć może m.in. budowa podstawy czaszki.

Ewolucja australopiteka Najstarsze odkryte ślady naszych przodków prowadzą aż do trzeciorzędu (65–1,8 mln lat temu). W paleogenie ewoluowały naczelne, od nich pochodzą małpy wąskonose. W neogenie żyły parapiteki i driopiteki – antenaci mał człekokształtnych. Około 14 mln lat temu żyły ramapiteki. Linia człowiekowatych oddzieliła się od nich nie mniej niż 10 mln lat temu, a nastąpiło to w Afryce. Ok. 4,5 mln lat temu pojawiły się także australopiteki, uważane za bezpośrednich przodków ludzi i ta data została uznana za początek paleolitu. W roku 2000 Brigitte Senut i Martin Pickford odkryli w Kenii Orrorin tugenensis datowanego na 5,7–6,1 mln lat. Prasa nazwała go "człowiekiem milenijnym" ("Millennium Man"). Wydaje się, że był on bardziej zaawansowany ewolucyjnie od ardipiteka. Możliwe, że to odkrycie przesunie początek paleolitu o milion lat wstecz. Równolegle z australopitekami, ok. 3,5–3,2 mln lat temu, żyły także Kenyanthropus odkryte w roku 1999 nad jeziorem Turkana przez zespół badawczy pod kierownictwem Meave Leakey. Ok. 2,5 mln lat temu pojawiły się pierwsze osobniki rodzaju Homo.

Wygląd australopiteka Australopiteki cechowały się dość niskim wzrostem (1-1,5 m; samce były wyraźnie większe od samic), krępą budową ciała i dużymi zębami trzonowymi, lecz skróconymi już kłami, były prawdopodobnie głównie lub wyłącznie roślinożerne, miały mózg o objętości do 500 cm3, były istotami dwunożnymi, o czym świadczą cechy budowy miednicy i stóp.

Dziękujemy za uwage Wykonali: Paweł Małczak Jan Gryboś