GOTOWOŚĆ SZKOLNA - ZADBAJMY O DOBRY START DZIECKA W SZKOLE

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA = GOTOWOŚĆ SZKOLNA To osiągnięcie przez dziecko takiego poziom rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych klasy pierwszej, gwarantując powodzenie szkolne. za: W. Okoń Wg E. Gruszczyk-Kolczyńskiej, gotowość szkolna to: - umiejętność pokonywania trudności, - samodzielność - przygotowanie do nauki czytania, pisania i matematyki.

W trakcie badań bierze się pod uwagę i ocenia wszystkie sfery dziecka: rozwój umysłowy – procesy poznawcze rozwój mowy rozwój emocjonalno-motywacyjny i społeczny rozwój fizyczny

zna kilka piosenek i rymowanek dziecięcych; A. Rozwój umysłowy uwaga: dowolna – dziecko może świadomie kierować swoją uwagą, skupiać się na tym, co ważne, przerzucać uwagę na inne zagadnienia; koncentruje się 20-30 minut; pamięć: kształtuje się pamięć długotrwała, dowolna – świadoma chęć zapamiętywania, nie tylko mechaniczna. Dziecko: zna kilka piosenek i rymowanek dziecięcych; rozumie i wykonuje polecenia kierowane do niego; dobrze orientuje się w najbliższym środowisku społecznym i przyrodniczym; umie liczyć na konkretach;

stara się wykonywać czynności do końca, wytrwale, w określonym czasie; rozpoznaje i nazywa figury geometryczne. chętnie słucha czytanych mu książek i potrafi opowiedzieć ich treść; rozpoznaje kolory i umie je nazywać;

Percepcja wzrokowa, czyli spostrzeganie wzrokowe: zdolność prawidłowego spostrzegania wzorów, kształtów, zdolność ich poprawnego zapamiętywania, porównywania, odtwarzania. Percepcja słuchowa to umiejętność wyodrębniania dźwięków, słów, sylab, głosek z wypowiedzianej mowy (analiza) oraz łączenie pojedynczych głosek, sylab w słowa lub w zdania (synteza).

sprawność manualno-motoryczna, koordynacja wzrokowo-ruchowa, czyli umiejętność zharmonizowania pracy oka z ruchami całego ciała lub którejś  z jego części. - ogólny rozwój motoryki ciała Dziecko: posiada umiejętność posługiwania się ołówkiem, kredkami itp. wykonuje sprawnie różne czynności manualne, jest samodzielne (czynności samoobsługowe, jak: zapinanie guzików, wiązanie sznurowadeł, ubieranie i rozbieranie się; potrafi ciąć i bezpiecznie posługiwać się nożyczkami; potrafi wykonywać czynności wymagające zręczności palców (nawlekanie koralików, układanie klocków, szycie dużą igłą, gry zręcznościowe itp.);

umie rzucać i łapać dużą piłkę; potrafi skakać, podskakiwać na jednej nodze, sprawnie biegać; utrzymywać równowagę, wspinać się po drabince. Potrafi lub uczy się jeździć na rowerze, łyżwach czy nartach. - sprawnie posługuje się przyborami do rysowania i pisania, prawidłowo je trzyma; zachowuje prawidłowy kierunek kreślenia figur, szlaczków, liter – od prawej do lewej oraz z góry na dół; odwzorowuje podane kształty; wykonuje pracę na zadany temat różnymi technikami plastycznymi; ustalona jest lateralizacja – dominuje jedna strona.

! Nieraz nawet przy prawidłowym lub nawet wysokim poziomie intelektualnym stwierdza się tzw. deficyty rozwojowe, czyli fragmentaryczne braki rozwojowe, które przejawiają się obniżonym poziomem percepcji wzrokowej lub (i) słuchowej oraz sprawności motorycznej. Odpowiedni poziom tych funkcji jest szczególnie ważny u dzieci rozpoczynających naukę.

ĆWICZENIA POMOCNE W ROZWIJANIU OMAWIANYCH FUNKCJI: 1. Ćwiczenia percepcji wzrokowej układanie obrazków wg wzoru (klocki obrazkowe, puzzle, składanie pociętych pocztówek) uzupełnianie brakujących elementów w obrazkach obrysowywanie, kopiowanie, wodzenie po śladzie. poszukiwanie różnic i podobieństw w obrazkach, historyjkach obrazkowych. układanie elementów w całość (wg wzoru). łączenie kropek. kreślenie drogi w labiryncie. wskazywanie obrazków identycznych spośród podobnych układanie historyjek obrazkowych

obrysowywanie konturów, odwzorowywanie figur geometrycznych zabawa : „co się zmieniło?” orientacja w schemacie ciała własnego i drugiej osoby („pokaż swoją/moją prawą rękę, pokaż swoje/moje lewe ucho” itp.)

2. Ćwiczenia percepcji słuchowej rozpoznawanie różnych dźwięków z otoczenia (np. sygnałów pojazdów, urządzeń i maszyn, głosów ptaków i zwierząt) zabawa: „skąd pochodzi dźwięk?” (chowanie budzika w różnych miejscach pokoju, domu), „co się dzieje wokół nas? – nasłuchiwanie. segregowanie obrazków według początkowej głoski w wyrazach lub np. głoski dźwięczne-bezdźwięczne naśladowanie np. odgłosów zwierząt. kończenie rozpoczętych słów. wymyślanie słów na daną głoskę. poszukiwanie przedmiotów zaczynających się na daną głoskę. dzielenie wyrazów na sylaby, składanie ich w całość.

odtwarzanie prostego rytmu, np. na bębenku. wybrzmiewanie głosek w wyrazach: pierwsza, ostatnia nauka wierszy, piosenek, rymowanek zabawa: płynie statek załadowany towarami np. na głoskę „b” dobieranie rymów „mama-tama”, „kot-płot” nauka ciągów nazw: dni tygodnia, pory roku (powtarzanie - częste utrwalanie) ćwiczenia: ile słyszysz wyrazów w zdaniu

3. Ćwiczenia motoryczne i sprawności manualnej: w czynnościach samoobsługowych (wiązanie sznurowadeł, zapinanie guzików) ćwiczenia gimnastyczne rzucanie piłki, jazda na hulajnodze, rowerze kolorowanie, szlaczki rysowanie w powietrzu, na dywanie, na piasku nawlekanie na nitkę koralików, guzików, makaronu lepienie z plasteliny, masy solnej, modeliny, gliny ugniatanie papieru, ciasta zwijanie i rozwijanie kłębka wełny

B. Dojrzałość emocjonalno-motywacyjna i społeczna decyduje o: Odporności na stres Motywacji i wytrwałości w pracy Umiejętności wyrażania emocji i ich kontrolowania Doprowadzaniu podjętych zadań do końca Odnalezieniu się dziecka w grupie klasowej Nawiązywaniu kontaktów społecznych i współpracy z innymi dziećmi Podporządkowywaniu się normom i zasadom Dziecko: jest samodzielne umie uczuciowo przystosować się do nowych i obcych sytuacji, np. pozostawanie w przedszkolu, szkole umie przystosować się do wymagań i regulaminu szkolnego, do systematycznej nauki i dyscypliny szkolnej posiada motywację do nauki, gotowość do podjęcia obowiązków szkolnych, chęć pójścia do szkoły

coraz lepiej rozumie emocje własne i innych osób, odpowiednio je wyraża. zaczynają rozwijać się uczucia społeczne – współczucie i wdzięczność. skupia uwagę na danej czynności – co najmniej przez 20-30 minut; stara się wykonywać czynności do końca, w określonym czasie, wytrwale; bez większych problemów rozstaje się z rodzicami; przestrzega ustalonych zasad, stosuje się do reguł gier i zabaw; panuje nad reakcjami emocjonalnymi, nie ulega chwilowym nastrojom; potrafi dzielić się z innymi; jest chętne do pomocy; nie reaguje agresywnie ani zbyt emocjonalnie w obliczu trudności, niepowodzeń; dba o utrzymanie porządku w najbliższym otoczeniu; chętnie bawi się z rówieśnikami; zależnie od sytuacji poprowadzi zabawę, podporządkuje się grupie, współpracuje. pomaga w prostych obowiazkach domowych, zaczyna być za coś odpowiedzialne (wdrażanie do podejmowania stałych obowiązków domowych, np. utrzymanie porządku w swoim kąciku lub pokoju).

oczekuje się, że dziecko: C. Rozwój mowy powinien zakończyć się ok.  6 -7 roku życia. Mowa dziecka 6-letniego powinna być już w zasadzie ukształtowana. oczekuje się, że dziecko: swobodnie wypowiada się na bliskie mu tematy (dot. najbliższego środowiska), powtórzy usłyszane opowiadanie, treść przeczytanej bajki; zna na pamięć wierszyki i piosenki; wypowiada się, wymawia słowa i buduje zdania poprawne gramatycznie; wymawia prawidłowo wszystkie głoski; opowie treść obrazka wyodrębniając szczegóły istotne i ważne dla akcji przedstawionej na obrazku;

a także w komunikacji językowej. ! Większość dzieci z trudnościami w mówieniu ma kłopoty w nauce, w szczególności w zakresie opanowania nauki czytania i pisania, a także w komunikacji językowej.

Wady wymowy powodują: nieśmiałość, lękliwość, poczucie niższości, brak wiary we własne siły. ! Dlatego ważna jest wczesna diagnoza i zlikwidowanie przyczyn zaburzeń poprzez podjęcie terapii logopedycznej.

W jaki sposób ułatwić dziecku naukę mówienia? Mówcie do dziecka, już od pierwszych dni jego życia, dużo i spokojnie. Nie podnoście głosu zwracając się do niego. Mówcie dziecku, co przy nim robicie, co dzieje się wokół niego. Mówiąc do dziecka zwracajcie uwagę, aby widziało waszą twarz - będzie miało okazję do obserwacji ruchów narządów mowy (artykulatorów). Opowiadajcie dziecku bajki i uczcie krótkich wierszy na pamięć.

D. Ogólny rozwój fizyczny i stan zdrowia stan zdrowia: wzrok, słuch, wzrost, waga przebyte choroby Dojrzałość fizyczna wyraża się m.in. w odpowiedniej do wieku życia wadze i wzroście, dobrym zdrowiu oraz sprawności ruchowej. Właściwością szczególnie charakterystyczną dla tego wieku jest ogromna aktywność dziecka. Przejawia się głównie w upodobaniu do zabaw, gier ruchowych, do zajęć o charakterze sportowym

Wszechstronne ćwiczenie wszystkich funkcji jest podstawowym warunkiem prawidłowego rozwoju dziecka W wieku 5,5-6 lat dokonuje się tzw. skok rozwojowy (szybkie zmiany w krótkim czasie, które dotyczą wszystkich sfer). 6-latek to dziecko przed lub w trakcie zmian. O dojrzałości decyduje harmonijny rozwój wszystkich sfer.

Aby próg szkolny dziecko przekroczyło w miarę spokojnie, bez stresu należy je do tego przygotować. nigdy nie wolno straszyć dziecka szkołą i nauczycielami; dziecko powinno się cieszyć, że idzie do szkoły; powinno uczestniczyć w zakupach przyborów szkolnych, wybrać to, co mu się podoba; wcześniej przygotujmy biurko, półkę na książki i przybory szkolne, stałe miejsce do pracy; należy pamiętać, że dla prawidłowego rozwoju dziecka potrzebne są odpowiednie warunki: ład, spokój i pogodna atmosfera w domu; utrzymanie kontaktu emocjonalnego z dzieckiem;

przestrzeganie stałego rozkładu dnia; wdrażanie do samodzielności, obowiązkowości  i punktualności; zapewnienie kontaktów z rówieśnikami. Gdy dziecko już zacznie chodzić do szkoły: rozmawiajmy z nim o tym, co się tam działo, czego ciekawego się dowiedziało; przeglądajmy jego zeszyty; chwalmy, zachęcajmy do pracy; nie krzyczmy jeśli czegoś nie potrafi, ale spróbujmy mu pomóc; współpracujmy z nauczycielami; nie wyręczajmy dziecka z obowiązków szkolnych.

Dzieci potrzebują spokoju Dzieci potrzebują spokoju. Nerwowość i rozdrażnienie działają na nie jak wiatr na wydmach. Małe drzewka źle rosną tam, gdzie wieją huragany.

Nie mówcie, że czasy są złe. Wy jesteście czasy Nie mówcie, że czasy są złe. Wy jesteście czasy. Bądźcie dobrzy, to czasy będą dobre.

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Dziękujemy za uwagę Barbara Marzyńska, logopeda Joanna Gic-Wachowicz, psycholog Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Kłecko