Giełda Papierów Wartościowych

Giełda papierów wartościowych Giełda papierów wartościowych jest to szczególny rynek finansowy, który oferuje możliwość dokonywania transakcji kupna i sprzedaży instrumentów finansowych. Giełda zapewnia koncentrację w jednym miejscu i czasie ofert kupujących i sprzedających w celu wyznaczenia kursu i realizacji transakcji. Transakcje zawierane są między pośrednikami (domami maklerskimi) reprezentującymi inwestorów. Kursy są określane na bieżąco, na podstawie popytu i podaży. Przedmiotem obrotu na giełdzie są przede wszystkim akcje spółek, prawa do akcji, prawa poboru nowych akcji, certyfikaty inwestycyjne, obligacje oraz instrumenty pochodne.

Rynki giełdowe Akcje na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie notowane są na: Rynku regulowanym: podstawowym (rynek oficjalnych notowań), równoległym, Alternatywnym Systemie Obrotu: NewConnect.

Zlecenie maklerskie – definicja Zlecenie maklerskie jest to polecenie dokonania transakcji kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych na giełdzie. Inwestor może złożyć za pośrednictwem maklera różnego typu zlecenia, w tym między innymi zlecenia z limitem ceny (określany jest maksymalny limit ceny dla zleceń kupna i minimalny limit ceny dla zleceń sprzedaży), zlecenia PKC (po każdej cenie), zlecenia po cenie rynkowej i po cenie rynkowej na otwarcie. Możliwe jest też składanie zleceń z dodatkowymi warunkami realizacji. Zlecenie jest dokumentem składanym przez klienta (inwestora) w biurze maklerskim, w którym ma swój rachunek inwestycyjny. Rachunek inwestycyjny składa się z rachunku papierów wartościowych oraz rachunku pieniężnego.

Zlecenie maklerskie – sposób przekazania Zlecenie maklerskie inwestor może składać na kilka sposobów: osobiście w domu maklerskim, telefonicznie, za pośrednictwem faksu, przez Internet.

Zlecenie maklerskie − charakterystyka Zlecenie maklerskie powinno określać: nazwę lub kod instrumentu finansowego, którego dotyczy, rodzaj oferty (kupno lub sprzedaż), limit ceny lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, liczbę instrumentów finansowych mających być przedmiotem transakcji, termin ważności zlecenia, nazwę lub kod wystawcy zlecenia, datę wystawienia zlecenia.

Rodzaje zleceń − cena Z uwagi na możliwość określenia w zleceniu ceny wyróżnia się: zlecenia z limitem ceny, zlecenia bez limitu ceny: po cenie rynkowej (PCR), po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO), po każdej cenie (PKC).

Zlecenie z limitem ceny Zlecenie maklerskie z limitem ceny określa poziom ceny, poza którą zlecenie nie może być wykonane, przy czym dla zleceń kupna jest to maksymalny limit ceny kupna, a dla zleceń sprzedaży − minimalny limit ceny sprzedaży.

Zlecenie bez limitu ceny Zlecenie po cenie rynkowej jest wykonywane natychmiast po wprowadzeniu do arkusza zleceń, przy czym pod uwagę brany jest najlepszy limit ceny z drugiej stron, tzn. dla zleceń kupna najniższa cena sprzedaży, a dla zleceń sprzedaży najwyższa cena kupna. Jeżeli zlecenie PCR nie zostanie zrealizowane w całości, wówczas niezrealizowana część tego zlecenia staje się zleceniem z limitem ceny równym cenie ostatnio zrealizowanej transakcji. Zlecenie po cenie rynkowej na otwarcie jest wykonywane po cenie równej kursowi otwarcia. Zlecenie po każdej cenie jest realizowane po cenie lub cenach zgłoszonych wcześniej, a niezrealizowanych najlepszych zleceń przeciwstawnych – odpowiednio sprzedaży lub kupna.

Zlecenia – dodatkowe warunki wykonania Zlecenie maklerskie może zawierać następujące dodatkowe warunki wykonania: minimalna wielkość (wolumen) wykonania, limit aktywacji, wielkość (wolumen) ujawniana.

Dodatkowe warunki wykonania zlecenia: minimalna wielkość Minimalna wielkość wykonania to poziom, poniżej którego inwestor nie zgadza się na realizację zlecenia. Zlecenie po przekazaniu na giełdę jest realizowane w całości lub co najmniej w wielkości minimalnej określonej w zleceniu, a gdy nie może być zrealizowane co najmniej w wielkości określonej w warunku, jest anulowane.

Dodatkowe warunki wykonania zlecenia: limit aktywacji Zlecenia z limitem aktywacji pojawiają się w arkuszu zleceń dopiero po osiągnięciu przez kurs ostatniej transakcji poziomu równego limitowi aktywacji podanemu w zleceniu, tj. gdy kurs jest: wyższy lub równy (w przypadku zleceń kupna) od limitu aktywacji albo niższy lub równy (w przypadku zleceń sprzedaży) od limitu aktywacji. Możliwe są dwa rodzaje zleceń z limitem aktywacji: zlecenia z limitem aktywacji, w których podany jest limit ceny – po aktywacji zlecenie jest traktowane jak zlecenie z limitem ceny, zlecenia z limitem aktywacji bez podania limitu ceny – zlecenie po każdej cenie (PKC) – po aktywacji zlecenie jest traktowane jak zlecenie po każdej cenie.

Dodatkowe warunki wykonania zlecenia: wielkość ujawniana Warunek wielkości ujawnianej oznacza, że z całej liczby akcji ze zlecenia w arkuszu zleceń ujawniana jest tylko część. Kolejna część zlecenia ujawniana jest po zrealizowaniu poprzednio ujawnianej części zlecenia. Wielkość ujawniana zlecenia nie może być mniejsza niż 100 jednostek.

Zlecenia – określenie daty ważności Z uwagi na datę ważności zlecenia wyróżnia się: zlecenia z oznaczeniem ważności – ważne do określonej w zleceniu daty, zlecenia bez określonej daty ważności: do końca sesji giełdowej – ważne są tylko w dniu ich przekazania na giełdę, ważność domyślna – ważne są bezterminowo, ważne do pierwszego wykonania – ważne są do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie realizowane jest jednocześnie w kilku transakcjach), wykonaj lub anuluj – ważne są do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie realizowane jest jednocześnie w kilku transakcjach), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo w ogóle.

Indeksy giełdowe Indeksy giełdowe obliczane na podstawie kursów wybranych instrumentów umożliwiają syntetyczne przedstawienie sytuacji na giełdzie lub w wybranym segmencie rynku. Indeksy giełdowe są również punktem odniesienia przy ocenie wyników finansowych funduszy inwestycyjnych i emerytalnych (tzw. benchmarki). Indeksy stanowią także bazę dla instrumentów pochodnych, takich jak kontrakty terminowe czy opcje.

Indeksy giełdowe − WIG WIG – Warszawski Indeks Giełdowy − jest najstarszym indeksem giełdy warszawskiej. Jest obliczany od pierwszej sesji, czyli od 16 kwietnia 1991 roku. Jego pierwsza wartość wynosiła 1000 punktów. WIG jest indeksem dochodowym i przy jego obliczaniu uwzględnia się zarówno kursy akcji spółek wchodzących w skład indeksu, jak i dochody z dywidend i praw poboru. Wartość indeksu na otwarcie wyznaczana jest 60 sekund po otwarciu notowań, a podczas trwania notowań ciągłych co 60 sekund. Wartość zamknięcia wyznaczana jest po zakończeniu sesji o godzinie 16.35. W skład indeksu WIG mogą wejść spółki spełniające następujące kryteria: liczba akcji w wolnym obrocie większa od 10%, wartość akcji w wolnym obrocie większa od 1 mln euro, spółka nie może być oznaczona w sposób szczególny, np. spółka w upadłości, likwidacji itp.

Indeksy giełdowe – WIG20 WIG20 – w skład portfela tego indeksu wchodzi 20 największych i najbardziej płynnych spółek z rynku podstawowego. Indeks WIG20 obliczany jest od 16 kwietnia 1994 roku. Jego pierwsza wartość wynosiła 1000 punktów. WIG20 jest indeksem cenowym, co oznacza, że przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim akcji (nie uwzględnia się wartości dywidend i praw poboru). W skład indeksu nie może wchodzić więcej niż 5 spółek z jednego sektora. Wartość indeksu na otwarcie wyznaczana jest 60 sekund po rozpoczęciu notowań, wartość bieżąca podczas notowań ciągłych co 15 sekund, a wartość zamknięcia po zakończeniu sesji o godzinie 16.35. Z uwagi na to, że WIG20 odwzorowuje zachowanie najważniejszych akcji, jego zmiany są uważnie obserwowane przez rynek. Indeks ten jest ponadto instrumentem bazowym dla instrumentów pochodnych (kontraktów terminowych i opcji).

Indeksy giełdowe – mWIG40 mWIG40 jest obliczany od 31 grudnia 1997 roku i obejmuje 40 średnich spółek notowanych na GPW. Do 16 marca 2007 roku indeks nosił nazwę MIDWIG. mWIG40 jest indeksem cenowym, a w jego skład nie wchodzą spółki z indeksów WIG20 i sWIG80 oraz spółki zagraniczne notowane na GPW oraz innych rynkach o wartości rynkowej powyżej 1 mld euro. W trakcie sesji wartość indeksu publikowana jest co 60 sekund.

Indeksy giełdowe – sWIG80 sWIG80 jest obliczany od 31 grudnia 1994 roku i obejmuje 80 małych spółek notowanych na GPW. Do 16 marca 2007 roku indeks nosił nazwę WIRR i był indeksem dochodowym. sWIG80 jest indeksem cenowym. W indeksie nie uczestniczą spółki z indeksów WIG20 i mWIG40 oraz spółki zagraniczne notowane na GPW oraz innych rynkach o wartości rynkowej powyżej 100 mln euro.

Indeksy giełdowe – WIG-PL WIG-PL – Warszawski Indeks Giełdowy Spółek Krajowych − jest obliczany od 22 grudnia 2003 roku. W jego skład wchodzą spółki z indeksu WIG, z wyjątkiem spółek zagranicznych. Wartość otwarcia publikowana jest o godzinie 11.30, wartość bieżąca po drugim fixingu o 15.20, a wartość zamknięcia po zakończeniu sesji o 16.35.

Indeksy giełdowe – subindeksy sektorowe Subindeksy sektorowe – oprócz indeksów szerokiego portfela GPW oblicza również indeksy dla spółek należących do określonych branż i sektorów. W 2009 roku GPW obliczała wartości indeksów dla dziewięciu sektorów: banki, budownictwo, chemia, deweloperzy, informatyka, media, paliwa, przemysł spożywczy i telekomunikacja. W portfelach subindeksów sektorowych znajdują się takie same pakiety jak w portfelu indeksu WIG, ale wybrane na podstawie kryterium sektorowego. Subindeksy sektorowe opierają się na metodologii indeksu WIG i uwzględniają dochody z tytułu dywidend i praw poboru.

System notowań Na GPW istnieją dwa podstawowe systemy ustalania cen: system notowań ciągłych, system notowań jednolitych z dwukrotnym ustalaniem kursu. W systemie notowań ciągłych kurs może zmieniać się od transakcji do transakcji, w zależności od napływających zleceń. W systemie notowań jednolitych w pewnym okresie przyjmowane są zlecenia kupna i sprzedaży, a następnie na ich podstawie ustala się kurs, po którym zawierane są transakcji. W trakcie sesji procedura ta stosowana jest dwukrotnie – przed południem i po południu. W systemie tym notowane są akcje najmniej płynnych spółek.

Harmonogram sesji – notowania ciągłe akcji 8.00 – 9.00 Przyjmowanie zleceń na otwarcie 9.00 Określenie kursu na otwarciu (Fixing) 9.00 – 16.10 Notowania ciągłe 16.10 – 16.20 Przyjmowanie zleceń na zamknięcie 16.20 Określenie kursu na zamknięciu (Fixing) 16.20 – 16.30 Dogrywka 16.30 – 16.35 Przyjmowanie zleceń na otwarcie następnej sesji

Harmonogram sesji – notowania jednolite 8.00 – 11.00 Przyjmowanie zleceń na otwarcie 11.00 – 11.15 Interwencja 11.15 Określenie kursu jednolitego (Fixing) 11.15 – 11.45 Dogrywka 11.45 – 14.45 Przyjmowanie zleceń na otwarcie 14.45 – 15.00 Interwencja 15.00 Określenie kursu jednolitego (Fixing) 15.00 – 15.30 Dogrywka 15.30 – 16.35 Przyjmowanie zleceń na otwarcie następnej sesji