Odkrycia geograficzne i Wielcy odkrywcy

Historia odkryć geograficznych Już w Starożytności rozwinięte cywilizacje cechowały się próbami eksploracji otaczającego je świata: - starożytni Grecy poszukiwali nowych rynków zbytu poza basenem Morza Śródziemnego, docierając do Wielkiej Brytanii czy nawet do wybrzeży dzisiejszej Holandii (wyprawa Ptolomeusza), - Starożytni Chińczycy dzięki wynalazkowi igły magnetycznej (kompas) przemierzali rozległe obszary Pacyfiku,

Historia odkryć geograficznych We wczesnym Średniowieczu norwescy Wikingowie byli odkrywcami Islandii i Grenlandii. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że docierali oni nawet do wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej i to na ponad 500 lat przed wyprawą Krzysztofa Kolumba. Punktem zwrotnym w dziejach cywilizacji europejskiej były Wielkie Odkrycia Geograficzne na przełomie XV i XVI wieku. Od momentu odkrycia przez Krzysztofa Kolumba Nowego Świata w 1492 r. skończyło się Średniowiecze i rozpoczęła się w dziejach ludzkości nowa epoka - Epoka Nowożytna.

Przyczyny wypraw Wzrost cen w Europie na towary płynące ze Wschodu (np. jedwab, pachnidła, przyprawy z Indii) przez zamknięcie przez Turków starego szlaku lądowego prowadzącego przez Bliski Wschód i Persję. Brak kruszców(złota i srebra) groził załamaniem gospodarki europejskiej. Zmiana światopoglądu Europejczyków poprzez propagowanie idei epoki Odrodzenia. Poszukiwanie nowych ziem – przeludnienie w Hiszpanii.

Przyczyny wypraw – c.d. Udoskonalone konstrukcje okrętów- trzymasztowe Karawele ze sterem na rufie, wysokimi burtami, lepszym ożaglowaniem, szybkie, zwrotne, uzbrojone w armaty. Do rozwoju żeglugi przyczyniły się także nowe sposoby nawigacji- mapy żeglarskie oraz przyrządy nawigacyjne pozwalające precyzyjnie określić pozycję statku na morzu na podstawie Słońca i gwiazd: sekstans, astrolabium i kompas.

Krzysztof Kolumb Genueńczyk w służbie hiszpańskiej. Poszukując drogi do Indii popłynął na Zachód przez Atlantyk i 12 X 1492 r. odkrył Archipelag Karaibski, a w konsekwencji Amerykę Środkową. Kolumb poprowadził jeszcze cztery wyprawy odkrywcze do Ameryki Środkowej w latach 1492-1504, później popadł w niełaskę króla Hiszpanii i opuszczony przez wszystkich zmarł w 1506 r.

W ślady Kolumba poszli inni hiszpańscy odkrywcy kolonizując Nowy Ląd. w 1513 r. Vasco de Balboa podbił Panamę, w 1519 r. Ferdynand Cortez zajął Meksyk i w konsekwencji zniszczył prastarą cywilizację Azteków, w latach 1531-1535 Francisco Pizarro podbił i zniszczył cywilizację Inków w Peru. Odkrywcy europejscy zdobywając Nowy Świat niszczyli jednocześnie z całą bezwzględnością wysoko rozwinięte prastare kultury i cywilizacje Majów, Azteków czy Inków w Ameryce Środkowej i Południowej

Ferdynand Magellan Ferdynand Magellan (1480-1521) żeglarz, odkrywca portugalski w służbie hiszpańskiej w latach 1519-1522 odbył pierwszą podróż dookoła świata, która potwierdziła kulistość Ziemi. Podczas tej wyprawy Magellan został zabity i zjedzony przez plemię ludożerców na jednej z wysp Pacyfiku w 1521 r. Jego towarzysze powrócili szczęśliwie rok później do Hiszpanii.

Amerigo Vespucci Amerigo Vespucci (1454-1512), Włoch w służbie króla Portugalii, dotarł do wybrzeży dzisiejszej Brazylii i dowiódł, że jest to nowy kontynent. W latach1499-1508 badał odkryte przez Kolumba lądy, które nazwał Nowym Światem; 1507 Martin Waldseemüller przyjął dla nich nazwę Ameryka (od imienia Vespucciego).

Vasco da Gama Vasco da Gama (1450-1510) żeglarz i odkrywca którego podróż w latach 1497-1499 wytyczyła drogę morską do Indii. Jego powrót do Portugalii z ładunkiem złota i przypraw przyczynił się do ożywienia kontaktów handlowych z krajami Lewantu. Podczas swojej drugiej wyprawy do Indii w 1502 r. Vasco da Gama dysponował już flotą liczącą aż 15 dużych statków.

Bartolomeo Diaz Bartolomeo Diaz (1450-1500) żeglarz portugalski, w 1488 r. odkrył Przylądek Dobrej Nadziei, najbardziej wysunięty na południe punkt Afryki. Jego wyprawy umożliwiły Portugalczykom (m.in. Vasco da Gamie) odkrywanie krain leżących coraz dalej na Wschód a w konsekwencji wytyczenie morskiej drogi do Indii a później do Indochin i Japonii.

Skutki odkryć geograficznych Pozytywne Dla Europy napływ złota i srebra, rozwój miast portowych w Zachodniej Europie, sprowadzenie korzeni i towarów orientalnych, rozwój handlu, powstanie nowych potęg morskich, zakładanie kolonii zamorskich, wzrost wiedzy człowieka o świecie, rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej, manufaktur i systemu nakładczego w Europie Zachodniej. Dla Nowego Świata zakładanie na nowych terenach plantacji, wprowadzanie nowych upraw i hodowli, zakładanie przez Europejczyków nowych miast, wprowadzenie nowej administracji kolonialnej, handlu, życia kulturalnego.

Skutki odkryć geograficznych Negatywne Dla Europy upadek dawnych lądowych szlaków handlowych, zmiana stosunków społecznych w Europie Zach. dualizm w gospodarce europejskiej, upadek cechów rzemieślniczych, „nożyce cen”- różnica miedzy cenami żywności a cenami wyrobów rzemiosła Dla Nowego Świata przymusowa chrystianizacja, nowe, nieznane choroby przywiezione z Europy, zniszczenie przez konkwistadorów cywilizacji prekolumbijskich, eksploatacja bogactw naturalnych, wyniszczenie Indian, rozwój niewolnictwa.