SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA, A PROBLEM PRZEMOCY W RODZINIE Łukasz Kosiba Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Rzeszowie ul. Hetmańska 120 35-078 Rzeszów

W ramach przeciwdziałania przemocy w rodzinie do zadań realizowanych przez Samorząd Województwa zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493 z późn. zm.) należą w szczególności: 1. Opracowanie i realizacja wojewódzkiego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 2. Inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 3. Opracowywanie ramowych programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz ramowych programów oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie. 4. Organizowanie szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

Uchwałą nr XLV/927/14 z dnia 22 kwietnia 2014 r Uchwałą nr XLV/927/14 z dnia 22 kwietnia 2014 r. Sejmik Województwa Podkarpackiego przyjął do realizacji Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014 - 2020. W Programie uwzględnione zostały działania: profilaktyczne i edukacyjne, których celem jest uwrażliwienie społeczeństwa na występujące zjawisko przemocy, zadania dotyczące zarówno ochrony oraz wsparcia dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie jak i mające na celu zwiększenie skuteczności oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. Odniesiono się również do szerszego kontekstu systemowego, przewidując działania adresowane do specjalistów i instytucji, zmierzające do tworzenia oraz doskonalenia spójnego i efektywnego systemu zapobiegania i zwalczania przemocy w rodzinie.

Wojewódzki Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014 – 2020 zakłada dochodzenie do osiągnięcia celu głównego, którym jest zwiększenie skuteczności działań podejmowanych w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz zmniejszenie skali tego zjawiska w województwie podkarpackim. Program określa też cele szczegółowe, którym przypisano odpowiednie zadania mające doprowadzić do realizacji przyjętych założeń.

Cele szczegółowe oraz przypisane im zadania: Zintensyfikowanie działań profilaktycznych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. ZADANIA 1.1. Przeprowadzenie badań, dotyczących zjawiska przemocy w rodzinie na terenie województwa podkarpackiego 1.2. Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie na obszarze województwa podkarpackiego 1.3. Przeprowadzenie kampanii społecznych, które: a) obalają mity i stereotypy na temat przemocy w rodzinie, usprawiedliwiające jej stosowanie, b) opisują mechanizmy przemocy w rodzinie oraz jednoznacznie wskazują na ich społeczną szkodliwość i społeczno – kulturowe uwarunkowania, c) promują metody wychowawcze bez użycia przemocy i informują o zakazie stosowania kar cielesnych wobec dzieci przez osoby wykonujące władze rodzicielską oraz sprawujące opiekę lub pieczę, d) promują działania służące przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w tym ochronie i pomocy dla osób doznających przemocy oraz interwencji wobec osób stosujących przemoc e) promują budowanie i wzmacnianie więzi rodzinnych 1.4. Realizacja programów profilaktycznych, uwrażliwiających na problem przemocy w rodzinie 1.5. Promowanie działań służących wzmacnianiu więzi rodzinnych i pozytywnego rodzicielstwa

Cele szczegółowe oraz przypisane im zadania: 2. Zwiększenie dostępności i skuteczności ochrony oraz wsparcia osób dotkniętych przemocą w rodzinie ZADANIA 2.1. Upowszechnienie informacji w zakresie możliwości i form uzyskania m.in. pomocy: medycznej, psychologicznej, prawnej, socjalnej, zawodowej i rodzinnej 2.2. Realizowanie pomocy w formie poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego 2.3. Wspieranie, tworzenie i zwiększanie zakresu działania oraz dostępności do: pomocy online, stron www, lokalnych telefonów zaufania interwencyjnych lub informacyjnych - dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie 2.4. Wsparcie działań o charakterze interwencji kryzysowej dla osób / rodzin doświadczających przemocy

Cele szczegółowe oraz przypisane im zadania: 3. Zwiększenie skuteczności oddziaływań wobec osób stosujących przemoc w rodzinie ZADANIA 3.1. Wsparcie w działaniach na rzecz osób stosujących przemoc w rodzinie 3.2. Wsparcie w tworzeniu grup psycho-edukacyjnych z elementami oddziaływań terapeutycznych dla osób mających trudności w kontrolowaniu emocji, w tym stosujących przemoc 3.3. Prowadzenie punktów konsultacyjnych dla osób mających trudności z kontrolowaniem emocji / złości.

Cele szczegółowe oraz przypisane im zadania: Zwiększenie poziomu kompetencji przedstawicieli instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w celu podniesienia jakości i dostępności świadczonych usług. ZADANIA 4.1. Analiza potrzeb szkoleniowych grup zawodowych realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz mających kontakt z przypadkami przemocy w rodzinie 4.2. Organizowanie i wspieranie szkoleń (przeprowadzonych w oparciu o wytyczne Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej) dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie w tym przedstawicieli: - jednostek organizacyjnych pomocy społecznej - gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych - Policji - oświaty - ochrony zdrowia - sędziów, prokuratorów i kuratorów sądowych - służby więziennej - innych podmiotów mogących być członkami zespołów interdyscyplinarnych / grup roboczych 4.3. Przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu poprzez wdrożenie systemu wsparcia dla osób pracujących bezpośrednio z osobami dotkniętymi przemocą w rodzinie i osobami stosującymi przemoc, w formie m.in.: superwizji, coachingu, grup wsparcia

Cele szczegółowe oraz przypisane im zadania: 5. Wzmocnienie współpracy i zwiększenie koordynacji działań instytucji i podmiotów realizujących zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, w celu lepszego planowania strategicznego i efektywnego kształtowania polityki społecznej w tej dziedzinie. ZADANIA 5.1. Utworzenie i aktualizację bazy danych osób nadzorujących lub koordynujących działanie poszczególnych służb na poziomie województwa oraz umieszczenie jej na stronach internetowych instytucji wojewódzkich i okręgowych 5.2. Podejmowanie i wsparcie działań zmierzających do nawiązania i wzmocnienia współpracy pomiędzy osobami, służbami realizującymi zadania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w celu wypracowania wspólnej polityki przeciwdziałania przemocy w rodzinie 5.3. Przeprowadzenie interdyscyplinarnych spotkań, konferencji lub szkoleń z udziałem poszczególnych służb zajmujących się na terenie województwa podkarpackiego przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie

Dokument dostępny jest na stronie internetowej ROPS w Rzeszowie www Dokument dostępny jest na stronie internetowej ROPS w Rzeszowie www.rops.rzeszow.pl zakładka PROFILAKTYKA UZALEŻNIEŃ, programy wojewódzkie

Integralną część systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie w województwie podkarpackim stanowią: - Ramowy program ochrony ofiar przemocy w rodzinie, - Ramowy program oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych wobec sprawców przemocy w rodzinie, będące osobnymi dokumentami.

Uchwałą nr XLV/928/14 z dnia 22 kwietnia 2014 r Uchwałą nr XLV/928/14 z dnia 22 kwietnia 2014 r. Sejmik Województwa Podkarpackiego uchwalił „Ramowy program ochrony ofiar przemocy w rodzinie”. Ramowy program ochrony ofiar przemocy w rodzinie został opracowany w oparciu o aktualnie obowiązujące akty prawne, przez powołany do tego zespól zadaniowy, jest spójny i kompatybilny z Wojewódzkim Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014 – 2020. Ramowy program określa części składowe programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie realizowanych w województwie podkarpackim. Pokazuje jakie mogą być cele, działania, na co należy zwrócić szczególną uwagę, realizując tego typu programy. Ramy oddziaływań mających na celu ochronę ofiar przemocy w rodzinie zawarte w programie mogą stanowić podstawę dla opracowania i realizacji programów uwzględniających lokalną specyfikę. Dokument dostępny jest na stronie internetowej ROPS w Rzeszowie www.rops.rzeszow.pl zakładka PROFILAKTYKA, wojewódzkie programy

Uchwałą nr XLV/926/14 z dnia 22 kwietnia 2014 r Uchwałą nr XLV/926/14 z dnia 22 kwietnia 2014 r. Sejmik Województwa Podkarpackiego uchwalił „Ramowy program oddziaływań korekcyjno – edukacyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie”. Ramowy program ochrony ofiar przemocy w rodzinie został opracowany w oparciu o aktualnie obowiązujące akty prawne, przez powołany do tego zespół zadaniowy, jest spójny i kompatybilny z Wojewódzkim Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014 – 2020. Ramowy program określa części składowe programów ochrony ofiar przemocy w rodzinie realizowanych w województwie podkarpackim. Pokazuje jakie mogą być cele, działania, na co należy zwrócić szczególną uwagę, realizując tego typu programy. Ramy oddziaływań mających na celu ochronę ofiar przemocy w rodzinie zawarte w niniejszym programie mogą stanowić podstawę dla opracowania i realizacji programów uwzględniających lokalną specyfikę. Dokument dostępny jest na stronie internetowej ROPS w Rzeszowie www.rops.rzeszow.pl zakładka PROFILAKTYKA, wojewódzkie programy

W 2013 r. roku na realizacje zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie Samorząd Województwa Podkarpackiego wydatkował: 115 778,30 zł, w tym: - ze środków budżetu województwa: 25 300,00 zł, - ze środków budżetu Państwa (Ministerstwo Finansów – dotacja celowa z przeznaczeniem na dofinansowanie organizowania szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie): 15 000,00 zł - ze środków POKL: 75 478,30 zł.

W 2013 roku w ramach projektu systemowego ROPS pt W 2013 roku w ramach projektu systemowego ROPS pt. „Szkolenia i specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji pomocy i Integracji społecznej działających na terenie województwa podkarpackiego powiązane z potrzebami oraz specyfiką realizowanych zadań” – Priorytet VII, Działanie 7.1, Poddziałanie 7.1.3 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki zostało przeprowadzone szkolenie pn.: „Profilaktyka przemocy”. W szkoleniu wzięło udział 117 osób (pracownicy socjalni, policjanci, pedagodzy, kuratorzy zawodowi i społeczni, prokuratorzy, psycholodzy, nauczyciele, przedstawiciele GKRPA), zrealizowano łącznie 300 godzin dydaktycznych szkolenia. Wartość poniesionych wydatków w ramach w/w zadania (ogółem) 75 478,30 zł.

W ramach realizacji Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w 2013 r. ponadto: • przeprowadzono szkolenie dla funkcjonariuszy policji (98 osób – dzielnicowych, z terenu woj. podkarpackiego) mające na celu podniesienie efektywności udzielanej pomocy rodzinom uwikłanym w przemoc domową, ze szczególnym uwzględnieniem rozmów interwencyjno – motywacyjnych oraz procedury „Niebieska Karta”. • przeprowadzono szkolenie warsztatowe dla komendantów i naczelników wydziałów komend miejskich i powiatowych policji z terenu województwa podkarpackiego (48 osób). Szkolenia miało na celu podniesienie standardów pracy z rodziną uwikłaną w przemoc realizowanych przez funkcjonariuszy policji, w szczególności podniesienie umiejętności pomocy z uwzględnieniem procedury „Niebieska Karta”.

W 2014 r. roku na realizacje zadań związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie Samorząd Województwa Podkarpackiego przeznaczył: 165 000,00 zł, w tym: - ze środków budżetu województwa: 150 000,00 zł, - ze środków budżetu Państwa (Ministerstwo Finansów – dotacja celowa z przeznaczeniem na dofinansowanie organizowania szkoleń dla osób realizujących zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie): 15 000,00 zł Do dnia 30 września 2014 r. z ww. środków rozdysponowano kwotę 94 850,00 zł

W ramach projektu pn. „Koordynacja na rzecz aktywnej integracji” współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego dnia 29 września 2014 r. podpisana została umowa z firmą TNS Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, której przedmiotem jest usługa polegająca na przeprowadzeniu badania społecznego pn. „Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie na obszarze województwa podkarpackiego”. Głównym celem badania jest zbadanie skali, przyczyn i skutków zjawiska przemocy w rodzinie występującego na terenie województwa podkarpackiego.

Zakres badania obejmuje następujące zagadnienia: - występowanie zjawiska przemocy w rodzinie - w swoim otoczeniu (np. w dalszej rodzinie, wśród sąsiadów), - przyczyny przemocy, - rodzaj występującej przemocy, - charakterystyka ofiar/-y oraz sprawców/-y przemocy, - okoliczności, w których dochodzi do przemocy w rodzinie, - podejmowanie interwencji w przypadku występowania przemocy w rodzinie – w swoim otoczeniu - wiedza na temat możliwości uzyskania pomocy w przypadku przemocy w rodzinie, (w tym działania mające na celu zapobieganie powtarzaniu się tego zjawiska) - ochrona ofiar przemocy domowej oraz karanie sprawców, - zgłaszanie aktów przemocy w rodzinie, - występowanie zjawiska przemocy w gospodarstwie domowym, w którym zamieszkuje lub zamieszkiwał respondent.

Przewidywany termin otrzymania wyników z przeprowadzonego badania – grudzień 2014 rok. Wyniki stanowić będą: raport techniczny, raport z opisem wyników badania oraz ich interpretacją, a także prezentację wyników badania w programie PowerPoint.

W planie budżetu Samorządu Województwa Podkarpackiego na 2015 r   W planie budżetu Samorządu Województwa Podkarpackiego na 2015 r. zwiększono środki przeznaczone na zadania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie do kwoty 200 000,00 zł.

Dziękuję za uwagę Rzeszów, październik 2014 r.